Ηλιάνα Μάγρα
16.12.2023 • 20:46
«Χάνονται άνθρωποι στον δρόμο και σφυρίζουμε αδιάφορα», λένε ειδικοί στην «Κ» με αφορμή τα θανατηφόρα τροχαία των τελευταίων δύο ημερών. Εξηγούν τις αιτίες του προβλήματος, από την επιθετική και ανεύθυνη οδήγηση πολλών οδηγών, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως σε ένα φανάρι στην Αττική τοποθετήθηκε πιλοτικά μια κάμερα, η οποία αρχικά κατέγραψε 25 παραβιάσεις του κόκκινου την ώρα.
«Χάνονται άνθρωποι και σφυρίζουμε αδιάφορα»
Της Λίνας Γιάνναρου
Αργά την Πέμπτη το βράδυ, η Ιωάννα ακόμη δεν είχε καταφέρει να συνέλθει από το σοκ. Νωρίτερα την ίδια ημέρα, είχε βρεθεί στην παραλιακή στο ύψος του Παλαιού Φαλήρου για να πάρει το τραμ για τη δουλειά της. Στα ακουστικά της είχε μόλις ακούσει την είδηση για το τραγικό, το αδιανόητο τροχαίο δυστύχημα που είχε συμβεί λίγη ώρα πριν στο σημείο, στο οποίο Ι.Χ. είχε παρασύρει και σκοτώσει μια γυναίκα. «Το παπούτσι της ήταν ακόμη εκεί, στη μέση του οδοστρώματος», μας έλεγε σχεδόν μονολογώντας. «Να περπατάς μέρα μεσημέρι στη διάβαση πεζών και να πεθάνεις; Είναι δυνατόν;». Το ήξερε, το ξέραμε, ότι στη θέση της άτυχης γυναίκας θα μπορούσε να βρίσκεται η ίδια. Ή οποιοσδήποτε. Αυτή η «ασθένεια» δεν κάνει διακρίσεις.
Ο Μανώλης Σταυρουλάκης παρακολουθούσε ενεός την τραγική ειδησεογραφία: επτά τροχαία με έξι νεκρούς μέσα σε περίπου 24 ώρες στην Αττική. Εχοντας χάσει το παιδί του στην άσφαλτο, και μάλιστα μέσα στην πόλη, το 2005 και έχοντας αφιερωθεί έκτοτε στην πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων, κάθε νέο περιστατικό, κάθε νέο «τροχαίο έγκλημα» είναι μαχαίρι στην καρδιά. «Δεν αντέχεται», λέει. «Χάνεται η νέα γενιά στον δρόμο και απλώς σφυρίζουμε όλοι αδιάφορα. Δεν ασχολείται κανείς».
Εδώ και χρόνια η οργάνωση «SOS Τροχαία Εγκλήματα», που έχουν συστήσει συγγενείς θυμάτων τροχαίων, πιέζει για αλλαγή του νομικού πλαισίου με αυστηροποίηση των ποινών. Σήμερα η αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων συνοψίζεται σε τέσσερις λέξεις: πλημμέλημα, ανθρωποκτονία από αμέλεια. «Η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα (σ.σ. άρθρο 290Α), με την οποία αναβαθμίστηκε η κατηγορία σε κακούργημα, προβλέπει οδήγηση με ταχύτητα πολύ πάνω από το επιτρεπόμενο όριο», εξηγεί ο κ. Σταυρουλάκης. «Αυτή τη στιγμή στην πόλη το όριο ταχύτητας είναι 50 χλμ./ώρα. Για να καταδικαστείς για κακούργημα εάν σκοτώσεις κάποιον, θα πρέπει να οδηγείς με πάνω από 90 χλμ./ώρα. Αντιστοίχως, με όριο στην εθνική οδό τα 130 χλμ./ώρα, αν ο θύτης τροχαίου δυστυχήματος οδηγεί με 190 χλμ./ώρα δικάζεται για πλημμέλημα. Θα διωχθεί για κακούργημα μόνο αν οδηγεί με μεγαλύτερη ταχύτητα. Μα αν γίνει σύγκρουση με πάνω από 190 χιλιόμετρα την ώρα, δεν θα βρεθεί καν το θύμα».
Οι συγγενείς των θυμάτων έχουν ζητήσει επανειλημμένως το όριο ταχύτητας στην πόλη να πέσει στα 30 χλμ./ώρα. «Αυτό ισχύει σε πολλές σύγχρονες πόλεις του κόσμου», λέει ο ίδιος. «Στην Αθήνα κάποιοι δήμοι έχουν πάρει πρωτοβουλία και έχουν μειώσει το όριο στα 30, αλλά ποιος το τηρεί; Τώρα όχι μόνο δεν μειώθηκε το όριο ταχύτητας, αλλά δόθηκε αβάντα επιπλέον 40 χιλιομέτρων την ώρα προκειμένου να διωχθεί κάποιος για κακούργημα. Είναι προφανές ότι αυτό δημιουργεί περιθώριο δουλειάς στους πραγματογνώμονες, που άντε να αποδείξουν ότι κάποιος έτρεχε με 89 και όχι με 90 χιλιόμετρα. Πρόκειται για γελοιοποίηση του ζητήματος. Ποιος λογικός άνθρωπος δέχεται μέσα στον αστικό ιστό να τρέχει αυτοκίνητο με 90 χιλιόμετρα;».
«Οχι μόνο δεν μειώθηκε το όριο στην πόλη, αλλά δόθηκε αβάντα επιπλέον 40 χιλιομέτρων την ώρα προκειμένου να διωχθεί κάποιος για κακούργημα».
Σχέδιο στο συρτάρι
Ούτε το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που βρίσκεται αυτές τις ημέρες σε διαβούλευση (έως 28/12) προβλέπει μείωση των ορίων ταχύτητας. «Το μόνο που αλλάζει το νέο νομοθέτημα είναι ότι κάνει κακούργημα την πρόκληση θανατηφόρου τροχαίου με παραβίαση κόκκινου σηματοδότη και φυσικά την επίσπευση των δικών», λέει με τη σειρά του ο πρόεδρος του συλλόγου, Γιώργος Κουβίδης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Φεβρουάριο του ’21 ο τότε υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Γιάννης Κεφαλογιάννης είχε παρουσιάσει σε ειδική εκδήλωση, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Οδική Ασφάλεια. Αυτό προέβλεπε, εκτός των άλλων, και μείωση του ορίου ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές στα 30 χλμ./ώρα. Οπως χαρακτηριστικά είχε ειπωθεί, «όταν ένα αυτοκίνητο κινείται με ταχύτητα 30 χλμ./ώρα, η πιθανότητα θανάσιμου τραυματισμού πεζού τον οποίο θα χτυπήσει είναι 10%. Εάν το αυτοκίνητο κινείται με 50 χλμ./ώρα, η πιθανότητα θανάσιμου τραυματισμού του πεζού εκτοξεύεται στο 80%». Για άγνωστο λόγο, το σχέδιο αυτό παρέμεινε στο συρτάρι.
Ασάφεια
«Στην Ελλάδα το θέμα της ταχύτητας αντιμετωπίζεται με ελαφρότητα τόσο από τους οδηγούς όσο και την πολιτεία», λέει ο κ. Κουβίδης. «Κι όμως, είναι ο κύριος παράγοντας πρόκλησης τροχαίων. Ολη η νομοθεσία που αφορά τα τροχαία και τον ΚΟΚ οικοδομείται σε σαθρές βάσεις. Κάνουμε τροπολογίες σε προϋπάρχουσες διατάξεις χωρίς ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος. Είναι αδιέξοδο. Ακόμη και η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα το ’19 σε σχέση με την κατανάλωση αλκοόλ στον δρόμο είναι ασαφής, αναφερόμενη σε όσους οδηγούν “μολονότι δεν είναι σε θέση να το πράξουν με ασφάλεια εξαιτίας της κατανάλωσης οινοπνεύματος”».
«25 παραβιάσεις κόκκινου την ώρα σε ένα μόνο φανάρι»
Της Ηλιάνας Μάγρα
H κατάσταση στους δρόμους θυμίζει «εμπόλεμη ζώνη», λέει στην «Κ» ο εκπαιδευτής οδικής συμπεριφοράς Κωνσταντίνος (Ιαβέρης) Μαρκουίζος. «Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων οδηγών συμπεριφέρεται επιθετικά και ανάγωγα στον δρόμο, χωρίς να σέβονται ούτε τους άλλους οδηγούς ούτε καν τον εαυτό τους».
Οι Ελληνες, τονίζει ο κ. Μαρκουίζος, δεν ενδιαφέρονται για τα όρια ταχύτητας στους δρόμους, δεν τα υπολογίζουν. «Κοροϊδεύουν το μέγιστο όριο ταχύτητας των 30 χλμ. εντός πόλης, ενώ πρόκειται για τη μόνη ταχύτητα με την οποία μπορείς να αποφύγεις έναν πεζό». Επίσης, δεν φορούν ζώνη, πάρα πολλοί στέλνουν μηνύματα στο κινητό ή μιλούν στο τηλέφωνο όσο οδηγούν, βγάζουν μέχρι και βίντεο την ώρα που οδηγούν και μετά τα αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ έρευνες, σημειώνει, έχουν δείξει ότι κάποιοι παρακολουθούν ακόμη και σίριαλ.
«Ομως ακόμη κι όταν μιλάς με ανοιχτή ακρόαση διασπάται η προσοχή σου», υπογραμμίζει ο κ. Μαρκουίζος. Και συμπληρώνει ότι στους ελληνικούς δρόμους ακόμη και ο σωστός οδηγός πρέπει να οδηγεί «αμυνόμενος». Να ξεκινάει αργά στο πράσινο, να σταματάει ακόμη κι όταν δεν έχει εκείνος στοπ. «Για να καταλάβετε, σε ένα φανάρι της περιφέρειας βόρειου τομέα Αθηνών, έβαλαν πιλοτικά μια κάμερα, η οποία αρχικά κατέγραψε 25 παραβιάσεις του κόκκινου την ώρα. Τώρα καταγράφει 16 παραβιάσεις την ώρα, 16 “απόπειρες φόνου”», λέει ο κ. Μαρκουίζος.
Δύο ειδικοί εξηγούν στην «Κ» πως το πρόβλημα πηγάζει από τη νοοτροπία των Ελλήνων οδηγών σε συνδυασμό με τα σημαντικά προβλήματα στις υποδομές.
Στενοί δρόμοι, πολλά Ι.Χ.
Σύμφωνα με τον Θάνο Βλαστό, ομότιμο καθηγητή Πολεοδομίας και Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού στο ΕΜΠ, για τα πολλά τροχαία στη χώρα παίζουν ρόλο και «οι υπερβολικά στενοί δρόμοι, καθώς είναι υπερβολικά μεγάλος και ο αριθμός των οχημάτων που κυκλοφορούν σε αυτούς τους δρόμους». Ο κ. Βλαστός παρουσιάζει τη… μεγάλη εικόνα. «Είναι ευρύτερο ζήτημα πολιτισμού. Ο Ελληνας τρέχει να φθάσει πρώτος, δεν αναγνωρίζει κανόνες. Θα μπορούσαμε να μειώναμε τα όρια ταχύτητας, θα μπορούσαμε να είχαμε ποδήλατα, αλλά αν σε αυτή τη ζούγκλα είχαμε ποδήλατα, θα είχαμε σίγουρα περισσότερα δυστυχήματα. Επίσης, θα μπορούσαμε να περπατάμε περισσότερο, αλλά δεν υπάρχει χώρος. Εχω μελετήσει και τα 2.000 χιλιόμετρα πεζοδρομίων του Δήμου Αθηναίων – μόνο το 10% από αυτά έχει νόμιμο πλάτος, όλα τα άλλα είναι εκτός προδιαγραφών. Κι ύστερα είναι τα εμπόδια στα πεζοδρόμια – παρκαρισμένα μηχανάκια και αυτοκίνητα, δέντρα, στύλοι και πολλά άλλα», καταλήγει.
Και οι δύο ειδικοί σημειώνουν στην «Κ» ως σημαντικό πρόβλημα την έλλειψη ορατότητας και τον περιορισμένο φωτισμό στις γειτονιές. «Φθάνεις στη γωνία και δεν βλέπεις αν έρχεται αυτοκίνητο από τον κάθετο δρόμο, γιατί τα παρκαρισμένα είναι μέχρι την άκρη, ενώ όφειλαν να αφήνουν 5 μέτρα», εξηγεί ο κ. Βλαστός, τονίζοντας πως για ό,τι συμβαίνει στους δρόμους είμαστε όλοι υπεύθυνοι.
Χθες, πάντως, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, σε ενημέρωση που έκανε για το θέμα των τροχαίων, ανέφερε ότι η Ελληνική Αστυνομία «έχει αυξήσει τη μέριμνά της και την παρεμβατικότητά της για την οδική ασφάλεια. Από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο το 2023, η Τροχαία έκανε 2.829.154 ελέγχους στη χώρα, βεβαιώνοντας 639.655 παραβάσεις. Η ΕΛ.ΑΣ. προέβη σε 40.438 στερήσεις ικανότητας άδειας οδηγού, ενώ βεβαιώθηκαν 218.760 κλήσεις για παράνομη στάθμευση. Αντίστοιχα, στο λεκανοπέδιο, η Τροχαία έκανε 491.241 ελέγχους (έναντι 427.506 πέρυσι) και βεβαίωσε 113.510 παραβάσεις (σε σχέση με 91.751 πέρυσι), ενώ στέρησε 16.456 άδειες οδήγησης, έναντι 9.063 το ίδιο διάστημα το 2022».