Φανταστείτε να μπορούσε ένας μαθητής να συνομιλήσει με τον Στιβ Τζομπς και να τον ρωτήσει γιατί επέλεξε το μήλο ως έμβλημα της εταιρείας του! Ή να πιάσει κουβέντα με τον Σωκράτη γύρω από τη διαλεκτική μέθοδο. Ή με κάποιο λογοτέχνη για την έμπνευση ενός έργου του. Φανταστείτε τα παραπάνω να αποτελούσαν μέρος της καθημερινής εκπαιδευτικής πρακτικής. Μέρος της εκπαιδευτικής εμπειρίας. Πόσο πιο συναρπαστικό θα ήταν έτσι το σχολείο;
Οχι, κάτι τέτοιο δεν αποτελεί επιστημονική φαντασία. Ούτε για την Ελλάδα. Οπως σημειώνει ο Παναγιώτης Τσιωτάκης, επιστήμων της πληροφορικής και πλέον μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, μέσω του ChatGPT ένας μαθητής μπορεί πράγματι να ξεκινήσει ζωηρό διάλογο με μια ιστορική προσωπικότητα. «Το μοντέλο μπορεί να αξιοποιηθεί με προσομοίωση ρόλων και χαρακτήρων, για παράδειγμα του Καποδίστρια, του Στιβ Τζομπς, του Σωκράτη, του Νεύτωνα ή της Αντιγόνης και του Κρέοντα. Ξέρουμε ασφαλώς ότι δεν πρόκειται για το ίδιο το πρόσωπο, αλλά και πάλι η διαδικασία μπορεί να καταστεί ιδιαίτερα διδακτική», εξηγεί στην «Κ». «Στο ίδιο πνεύμα, οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να προγραμματίσουν το μοντέλο να προσομοιώσει τον ρόλο ενός ειδικού σε κάποιο πεδίο, όπως π.χ. πολιτικού μηχανικού, και οι μαθητές στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού να πάρουν συνέντευξη σχετικά με πτυχές της δουλειάς του. Το όριο για έναν εκπαιδευτικό αυτή τη στιγμή είναι μόνο η φαντασία του». Με αυτό στο μυαλό, ο κ. Τσιωτάκης ανέπτυξε, με προσωπική, εθελοντική εργασία, το δωρεάν ανοικτό μάθημα «Το ChatGPT για εκπαιδευτικούς» στην πλατφόρμα UDEMY, έναν οδηγό για τους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων και βαθμίδων που επιθυμούν να εξοικειωθούν με το λογισμικό και να ανακαλύψουν πώς μπορούν να αξιοποιήσουν την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη στην καθημερινή πρακτική τους.
Το μάθημα βρίσκεται από τον Οκτώβριο διαθέσιμο online και η ανταπόκριση της εκπαιδευτικής κοινότητας έχει υπάρξει ιδιαίτερα θερμή αφού ήδη έχουν εγγραφεί 1.360 εκπαιδευτικοί. «Είναι καταγεγραμμένο και βιβλιογραφικά ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν μια συστολή ή αντίδραση στην αλλαγή και στις πρακτικές. Συνήθως εφαρμόζουν τις εκπαιδευτικές πρακτικές που έχουν συνηθίσει ή έχουν διδαχθεί οι ίδιοι. Αυτό ίσως ισχύει και με την τεχνητή νοημοσύνη και τα λογισμικά τύπου ChatGPT. Τα τελευταία τρία χρόνια, όμως, παρατηρούμε ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν γίνει αρκετά πιο δραστήριοι και ψηφιακά επαρκείς, κάτι που φάνηκε και την περίοδο της πανδημίας. Στατιστικά, άλλωστε, ο κλάδος των εκπαιδευτικών διακρίνεται από υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, οι περισσότεροι έχουν μεταπτυχιακό και επιμορφώσεις στον φάκελό τους. Κατά συνέπεια, είναι πιο δεκτικοί στην αλλαγή, ιδιαίτερα όταν αντιληφθούν ότι θα τους βοηθήσει στη δουλειά τους και στην παραγωγικότητά τους, εξοικονομώντας χρόνο και διαμορφώνοντας πιο δημιουργικά αποτελέσματα».
Είναι διαθέσιμο διαδικτυακά από τον Οκτώβριο και η ανταπόκριση έχει υπάρξει ιδιαίτερα θερμή – Ηδη έχουν εγγραφεί 1.360 εκπαιδευτικοί.
Οπως εξηγεί ο κ. Τσιωτάκης, το ηλεκτρονικό μάθημα περιγράφει στους εκπαιδευτικούς πώς αυτά τα εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν τους ίδιους στην οργάνωση και προετοιμασία του μαθήματος (διαμόρφωση εκπαιδευτικού υλικού, παραγωγή ερωτήσεων κλειστού τύπου, δημιουργώντας ιδέες για δραστηριότητες, λαμβάνοντας βοήθεια στην αξιολόγηση και στην παραγωγή κειμένων κ.ά.) αλλά και να αξιοποιηθούν από τους ίδιους τους μαθητές στην περίπτωση που είναι άνω των 14 ετών. Το τελευταίο παραμένει ακόμη ταμπού, ωστόσο, ο κ. Τσιωτάκης διαφωνεί. «Τα παιδιά χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες με τα κινητά ούτως ή άλλως και μάλιστα με μη ηθικό και ορθό τρόπο, είναι στρουθοκαμηλισμός να τις κρύβουμε από την εκπαιδευτική διαδικασία. Η δεοντολογική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην τάξη είναι και θεμιτή και ενδεδειγμένη».
«Γρήγορα αποτελέσματα»
Το ChatGPT έχει ήδη αγκαλιαστεί από εκπαιδευτικούς σε ΗΠΑ και Ευρώπη. «Στη χώρα μας ίσως βρισκόμαστε μια φάση πίσω και αυτό δεν είναι πάντοτε πρόβλημα. Ενας από τους λόγους “αντίστασης” των εκπαιδευτικών στα web2 εργαλεία και στις πλατφόρμες ήταν ο χρόνος προετοιμασίας που απαιτούνταν από τους ίδιους. Ο εκπαιδευτικός νομίζει ότι χάνει χρόνο και δεν προλαβαίνει να βγάλει την ύλη, όχι ότι δεν θεωρεί πως είναι ουσιαστικά τα ψηφιακά εργαλεία. Η διαφορά με αυτή την τεχνολογία είναι ότι είναι πολύ πιο άμεση και προσιτή με πολύ πιο γρήγορα ορατά τα αποτελέσματα και την προστιθέμενη αξία που κερδίζουν οι εκπαιδευτικοί. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι πολύ πιο γρήγορα θα υιοθετηθούν στην τάξη και στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, λόγω της χρονικής καθυστέρησης θα έχουμε τον χρόνο να μελετήσουμε τα προβλήματα και τις δυσαρμονίες και θα τα θεραπεύσουμε».