Ψηφιακοί νομάδες στην «Κ»: Τα θετικά και τα μειονέκτηματα της Ελλάδας για εξ αποστάσεως εργασία

Ζουν στην Ελλάδα και περιγράφουν στην «Κ» τα θετικά αλλά και τα μειονεκτήματα της χώρας μας για εργασία εξ αποστάσεως, ύστερα από έρευνα που υποστήριζε ότι η Αθήνα είναι η χειρότερη ευρωπαϊκή πόλη για τηλεργασία. 

Τι προσελκύει τους ψηφιακούς νομάδες

Της Ηλιάνας Μάγρα

Σάλος δημιουργήθηκε στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης την προηγούμενη εβδομάδα όταν το αμερικανικό περιοδικό Forbes δημοσίευσε ένα άρθρο το οποίο κατέτασσε την Αθήνα ως τη χειρότερη ευρωπαϊκή πόλη για εργασία εξ αποστάσεως. Το δημοσίευμα του Forbes βασίστηκε σε έρευνα μιας βρετανικής εταιρείας τεχνολογικών παροχών, της Brother UK, που μεταξύ άλλων πουλάει εκτυπωτές και σαρωτές, η οποία αναφερόταν στο ποιες είναι οι καλύτερες και οι χειρότερες πόλεις για εργασία εξ αποστάσεως στην Ευρώπη, όπως και στο ποιες είναι οι πιο οικονομικές και οι πιο ακριβές πόλεις για την αντίστοιχη συνθήκη.

Η έρευνα της συγκεκριμένης εταιρείας, η οποία δεν απάντησε σε αίτημα της «Κ» για επικοινωνία, βασίστηκε σε στοιχεία από το Numbeo και το The Global Economy. Το πρώτο είναι μια βάση δεδομένων που προέρχεται από στοιχεία τα οποία παρέχουν οι χρήστες της πλατφόρμας, ενώ το δεύτερο μια ιστοσελίδα με πληροφορίες που αφορούν τη διεθνή οικονομία, οι οποίες προέρχονται από πηγές όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα Ηνωμένα Εθνη και το World Economic Forum.

Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι από την έναρξη της πανδημίας και μετά έχουν αρχίσει να εργάζονται εξ αποστάσεως σε χώρες του εξωτερικού, ο σκοπός της Brother UK ήταν να δει ποιες είναι οι καλύτερες, οι χειρότερες και οι πιο οικονομικές τοποθεσίες στην Ευρώπη για τους ψηφιακούς νομάδες. «Αναλύσαμε παράγοντες όπως την ταχύτητα του WiFi, το κόστος ενός διαμερίσματος, το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, την ασφάλεια στη χώρα και το γενικότερο κόστος ζωής», γράφει η εταιρεία – και στη συνέχεια έβγαλε για κάθε τοποθεσία μια βαθμολογία στα 100. Στην έρευνα δεν συμπεριέλαβαν την Αλβανία, τη Λευκορωσία, το Κόσοβο, τη Μολδαβία, το Μαυροβούνιο, τη Ρωσία και την Ουκρανία λόγω πολιτικής και πολιτισμικής αστάθειας που επηρεάζουν τα δεδομένα.

Οι πέντε καλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις για εργασία εξ αποστάσεως, σύμφωνα με την Brother UK, είναι το Λουξεμβούργο, λόγω υψηλού σκορ στον δείκτη ποιότητας ζωής, σε αυτόν που αφορά την υγειονομική περίθαλψη και σε αυτόν που αφορά την ευτυχία. Οι υπόλοιπες τέσσερις είναι η τσεχική πόλη Ολομοουτς, λόγω χαμηλών τιμών στις ενοικιάσεις διαμερισμάτων και στο κόστος του WiFi, μεταξύ άλλων δεικτών, το Ρότερνταμ, το Αλμποργκ της Δανίας και το Ρέικιαβικ.

Στις πέντε χειρότερες πόλεις της Ευρώπης για ψηφιακούς νομάδες, όμως, οι τρεις είναι ελληνικές. «Παρότι είναι γνωστή για την πλούσια ιστορία της και την πολιτισμική σημασία της, η Αθήνα είναι η χειρότερη ευρωπαϊκή πόλη για εργασία εξ αποστάσεως, με σκορ 50,34 στα 100. Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι μεταξύ των 15 χειρότερων ευρωπαϊκών πόλεων στον δείκτη ασφάλειας, με σκορ 53,20% λιγότερο από το Λουξεμβούργο», έγραψε μεταξύ άλλων η Brother UK. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Θεσσαλονίκη, όπου η εταιρεία δηλώνει ότι ναι μεν είναι φθηνή η μετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά δεν είναι αρκετά ψηλά τα σκορ στους δείκτες ποιότητας ζωής και ασφάλειας. Τρίτο στην κατάταξη βρίσκεται το Βελιγράδι και τέταρτη η Πάτρα, και πάλι λόγω χαμηλότερων σκορ στους δείκτες ποιότητας ζωής, ασφάλειας και ευτυχίας, ενώ πέμπτη είναι η Λεμεσός. Στην ίδια λίστα, στην ένατη θέση με τις χειρότερες ευρωπαϊκές πόλεις για ψηφιακούς νομάδες βρίσκουμε το Παρίσι.

Τα στοιχεία

Πόσο όμως ανταποκρίνονται τα στοιχεία στα οποία βασίστηκε η έρευνα στην πραγματικότητα; Οσον αφορά τα στοιχεία που αφορούν κατά βάση κόστη και τιμές, η Brother UK τα πήρε από το Numbeo, σύμφωνα με το οποίο, ενδεικτικά, το γεύμα σε ένα φθηνό εστιατόριο στην Αθήνα κοστίζει 15 ευρώ και το γεύμα για δύο άτομα σε ένα μεσαίας κλίμακας εστιατόριο 50 ευρώ. Το κόστος του Ιντερνετ, με 60 Mbps το λιγότερο και απεριόριστα δεδομένα, κοστολογείται στα 29,64 ευρώ, ενώ οι λογαριασμοί (ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση, νερό) για ένα διαμέρισμα 85 τετραγωνικών στα 210.69 ευρώ. Η ενοικίαση ενός διαμερίσματος με ένα δωμάτιο στο κέντρο της πόλης κοστολογείται στα 552.78 ευρώ τον μήνα, ενώ εκτός κέντρου στα 486.57 ευρώ.

Στα θετικά αναφέρουν την κουλτούρα, το ωραίο φαγητό, τις επιλογές δραστηριοτήτων, ενώ ως βασικό μειονέκτημα τη γραφειοκρατία.

Αλλά το αποτέλεσμα της έκθεσης της Brother UK δημιουργεί σύγχυση, καθώς σε άλλες λίστες με τους καλύτερους προορισμούς για εργασία εξ αποστάσεως η Αθήνα βρίσκεται μέσα. Ψηφιακοί νομάδες που ζουν στην ελληνική πρωτεύουσα τονίζουν στην «Κ» ότι τα πράγματα δεν είναι όσο απόλυτα υποστηρίζει η Brother UK.

«Σίγουρα δεν συμφωνώ πως η Αθήνα είναι η χειρότερη ευρωπαϊκή πόλη για έναν ψηφιακό νομά», λέει στην «Κ» η Αμερικανίδα Κάθλιν Ο’Ντόνελ, η οποία ζει στην Αθήνα εδώ και περίπου δύο χρόνια. Της αρέσει πως είναι μια πόλη νεανική, με ενέργεια, πλούσια κουλτούρα και ιστορία, πολύ ωραίο φαγητό και νυχτερινή ζωή, όπως και το ότι η διαμονή της στην Αθήνα της επιτρέπει να ταξιδέψει εύκολα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. «Είναι αρκετά ασφαλής πόλη, ακόμη και για μια γυναίκα που ζει μόνη της εδώ, και οι Ελληνες είναι πολύ φιλικοί», δηλώνει. Αλλά έχει και σημαντικά μειονεκτήματα, τονίζει η κ. Ο’Ντόνελ, σημειώνοντας μεταξύ αυτών την τραγική κίνηση στους δρόμους, την κακή διασύνδεση των μέσων μαζικής μεταφοράς και την υπέρογκη γραφειοκρατία.

Με το κομμάτι της γραφειοκρατίας συμφωνεί απόλυτα και η Κλόι Μέισον, ακόμη μία ψηφιακή νομάς που μετακόμισε στην Αθήνα πριν από τέσσερα χρόνια. Λατρεύει τη θέα που έχει από πολλά σημεία της πόλης, όπως και τις πολλαπλές επιλογές για δραστηριότητες. Η ίδια θεωρεί ότι η Αθήνα είναι σχετικά φθηνή σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς, αλλά τονίζει ότι έχει αντιμετωπίσει αρκετές φορές θέματα με το WiFi στην πόλη και ότι την έχουν παρενοχλήσει στον δρόμο.

Το θέμα της γλώσσας

Ο Πέτρος Καντραντζόγλου, ο οποίος μεγάλωσε στην Ολλανδία και πλέον μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Ελλάδας και Ολλανδίας, δηλώνει πως απολαμβάνει την κουλτούρα της Ελλάδας, τον καιρό, το φαγητό και τις οικονομικές τιμές, αλλά ότι υπάρχει ένα γλωσσικό εμπόδιο στη χώρα για ανθρώπους που, όπως ο ίδιος, δεν μιλούν καλά ελληνικά, ειδικά σε ό,τι αφορά τη γραφειοκρατία, όπως και ότι το υγειονομικό σύστημα παρουσιάζει ακόμη προβλήματα.

Ολοι οι παραπάνω σκοπεύουν να μείνουν στην Αθήνα, αλλά ο Αμερικανός Τζιν Τόμας, ο οποίος ζει εδώ και σχεδόν τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, ανυπομονεί να φύγει από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας. «Η φύση είναι καταπληκτική εδώ –το δώρο του Θεού στη Γη– και λατρεύω τους Ελληνες, αλλά το σύστημα είναι πολύ κακό», δηλώνει αναφορικά με τη γραφειοκρατία αλλά και τις υψηλές τιμές στα σούπερ μάρκετ και τα ενοίκια.

Από την άλλη, ο Αμερικανός συγγραφέας Τζόνας Σολ αναφέρει ότι δεν έχει σκοπό να φύγει από την Ελλάδα, γιατί ακόμη και όταν ζούσε στην Ιταλία, τη Δανία και την Ουγγαρία πάντα ένιωθε μια έλξη προς τη χώρα. «Είμαι πιο δημιουργικός εδώ», δηλώνει ο κ. Σολ, ο οποίος περνάει 4 μήνες του χρόνου στην Αθήνα και 8 στην Αμοργό. «Λατρεύω την ατμόσφαιρα εδώ», λέει στην «Κ», «δεν μπορώ να σκεφθώ πολλά μειονεκτήματα».

Εμπόδια η ακρίβεια, τα υψηλά ενοίκια και η διαδικασία για τη βίζα

Της Ιωάννας Φωτιάδη

«Ενας Γερμανός από το Αμβούργο θα σκεφθεί να μετακομίσει στην Αθήνα για να απολαύσει τις καλύτερες κλιματολογικές συνθήκες, υπολογίζοντας ότι στον ελεύθερο χρόνο του θα κάνει δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους · αν, όμως, διαπιστώσει ότι το κόστος ζωής είναι υψηλότερο από την πατρίδα του, ενδεχομένως να αλλάξει γνώμη και να χαρεί τον ελληνικό ήλιο και τη θάλασσα ως τουρίστας για μια εβδομάδα το καλοκαίρι». Το παράδειγμα αναφέρει στην «Κ» ο Φώτης Τσακίρογλου, δημιουργός της ομάδας «Digital Nomads in Greece», που αριθμεί σήμερα 47.650 μέλη, ψηφιακός νομάς και ο ίδιος, καθώς ζει μεταξύ Αθήνας και Μπέλφαστ ως εργαζόμενος σε εταιρεία στις ΗΠΑ. «Δημιούργησα την ομάδα όταν διαπίστωσα ένα έλλειμμα στην ενημέρωση των ενδιαφερομένων», διευκρινίζει. «Προσωπικά, εργαζόμουν εξ αποστάσεως πολύ πριν από την καραντίνα».

Μιλώντας για την πρόσφατη κατάταξη της Αθήνας στην 28η και τελευταία θέση για εργασία εξ αποστάσεως στην Ευρώπη (σ.σ. σε κατάταξη άλλου οργανισμού η Ελλάδα βρισκόταν εντός της 20άδας), ο κ. Τσακίρογλου παρατηρεί ότι «οι νομάδες έρχονται αντιμέτωποι με πολλά εμπόδια. Η ακρίβεια στις τιμές του σούπερ μάρκετ, της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και για Ιντερνετ, είναι θέματα που όλο και πιο συχνά θίγουν τα μέλη της ομάδας».

Πολλοί είναι εκείνοι που σχεδίαζαν βήμα βήμα τη μετάβασή τους στην Ελλάδα εδώ και χρόνια, «τους τελευταίους, όμως, μήνες παρακολουθούν την αλματώδη αύξηση των τιμών, κάτι που τους έχει βγάλει εκτός προϋπολογισμού». Τα εξίσου ακριβά ενοίκια προκαλούν πονοκέφαλο. «Συνήθως νοικιάζουν για 2-4 μήνες διαμερίσματα», αναφέρει. Οταν κάποιος μένει για ένα τόσο μικρό διάστημα είναι λογικό ότι δεν γίνεται να «περάσει» τους λογαριασμούς ρεύματος στο δικό του όνομα, «συνεπώς οι ιδιοκτήτες για να εξισορροπήσουν το ρίσκο, καθώς δεν μπορούν να προβλέψουν την ακριβή κατανάλωση ενέργειας του νέου ενοικιαστή, ανεβάζουν, δικαίως κατά τη γνώμη μου, το μίσθωμα». Ενδεικτικά, ένα διαμέρισμα στην πλατεία Αμερικής, το οποίο νοικιάζεται έναντι 500 ευρώ, σε έναν νομά θα προταθεί με ενοίκιο τουλάχιστον 800 ευρώ.

Διαμέρισμα στην πλατεία Αμερικής, το οποίο νοικιάζεται έναντι 500 ευρώ, σε έναν νομά θα προταθεί με ενοίκιο τουλάχιστον 800 ευρώ.

Οι συχνότερες, ωστόσο, συζητήσεις στην εν λόγω διαδικτυακή ομάδα σχετίζονται με τη βίζα, που έχει σχεδιαστεί για ψηφιακούς νομάδες. «Οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι είναι Αμερικανοί», προσθέτει ο κ. Τσακίρογλου, «τους είναι απαραίτητη για να εργαστούν νόμιμα εδώ». Κάποιοι τυχεροί την έχουν λάβει εντός δύο μηνών, άλλοι περίμεναν τόσο πολύ που εξαντλήθηκε η υπομονή τους και τελικά εγκαταστάθηκαν σε άλλη χώρα. «Το απαιτούμενο μηνιαίο εισόδημα έχει προσδιοριστεί πολύ ψηλά, στα 3.500 ευρώ, ενώ επικρατεί ασάφεια σχετικά με τα στάδια της διαδικασίας. Οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν την αίτησή τους και μετά δεν έχουν καμία ενημέρωση για την πορεία της», επισημαίνει από την πλευρά του ο Ζερόμ Μπαζού, συνιδρυτής της πλατφόρμας work from Naxos, με έδρα το νησί της Νάξου, όπου παρά τις ευοίωνες προοπτικές για προσέλκυση ξένων εργαζομένων, τα εμπόδια παραμένουν πολλά.

«Το ακριβό και αργό Ιντερνετ, όπως και οι υψηλές χρεώσεις των τηλεπικοινωνιών, ταλαιπωρούν τους νομάδες, αλλά το σοβαρότερο πρόβλημα στα νησιά είναι η εξεύρεση καταλύματος», προσθέτει ο κ. Μπαζού.

Καμπάνια

«Η καμπάνια που έχουν κάνει οι ελληνικές κυβερνήσεις επί του θέματος ήταν κυρίως εσωτερικής κατανάλωσης», παρατηρεί ο κ. Τσακίρογλου. «Το μήνυμα δεν διαδόθηκε επαρκώς εκτός συνόρων». Αντίθετα, η Κροατία, η Ισπανία και η Μάλτα φαίνεται ότι πραγματοποίησαν εκστρατείες που απέδωσαν, κρίνοντας και από την υψηλή κατάταξή τους στο Digital Nomad Visa Index. Κατά γενική ομολογία, στις παραπάνω χώρες η διαδικασία έκδοσης βίζας είναι ευκολότερη και το κόστος ζωής χαμηλότερο. «Είμαι πεπεισμένος ότι θα άξιζε η χώρα μας να επενδύσει στην προσέλκυση νομάδων στα ακριτικά νησιά, τα οποία κινδυνεύουν από τη μείωση του μόνιμου πληθυσμού», υπογραμμίζει ο κ. Τσακίρογλου. «Υπάρχουν πολλοί αλλοδαποί, καλλιεργημένοι και φυσιολάτρες, που φλερτάρουν με την ιδέα της εγκατάστασης σε τέτοια μέρη, ωστόσο η κακή σύνδεση Ιντερνετ λειτουργεί ως τροχοπέδη», συμπληρώνει. «Απαιτείται η αξιοποίηση της τεχνολογίας των οπτικών ινών· στις αγροτικές περιοχές στην Ισπανία η κάλυψη σε οπτικές ίνες έχει φθάσει το 94%».