Αυστηρή προειδοποίηση στους διοικητές των νοσοκομείων, ότι όσοι δεν καταφέρουν να βάλουν σε τάξη τα οικονομικά των μονάδων τους θα απομακρυνθούν πάραυτα από τη θέση τους και φυσικά δεν θα έχουν πολλές ελπίδες για διεκδίκηση εκ νέου μιας θέσης στο τιμόνι των νοσοκομείων, απέστειλε η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας.
Στην ενημερωτική ημερίδα που διοργάνωσε το υπουργείο Υγείας στα μέσα της εβδομάδας για τους διοικητές των υγειονομικών μονάδων και των νοσοκομείων, μετά τις αρχικές τοποθετήσεις on camera και μόλις «απομακρύνθηκαν» οι δημοσιογράφοι, τα μηνύματα που δόθηκαν από πλευράς πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου ήταν ουσιαστικά δύο. Το πρώτο ότι φέτος οι διοικητές των νοσοκομείων δεν έχουν καμιά δικαιολογία για να μην κάνουν καλό οικονομικό προγραμματισμό για τις μονάδες τους. Κι αυτό διότι φέτος έχουν περισσότερα χρήματα στη διάθεσή τους, τα οποία είναι διαθέσιμα από τις αρχές του έτους, καθώς και εργαλεία για να τους βοηθήσουν στους διαγωνισμούς. Το δεύτερο μήνυμα ήταν ότι το υπουργείο Υγείας πλέον «παρακολουθεί» τους οικονομικούς αλλά και τους λειτουργικούς δείκτες των νοσοκομείων, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.
Μισό δισ. επιπλέον
Οπως ανέφερε και ο υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης κατά τη διάρκεια της ημερίδας, για το 2024 τα νοσοκομεία συνολικά έχουν στη διάθεσή τους για τις λειτουργικές δαπάνες τους 2,9 δισ. ευρώ, ποσό που είναι αυξημένο κατά 500 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Η διαδικασία εγκρίσεων των προϋπολογισμών τους είχε ολοκληρωθεί από τον αρμόδιο υφυπουργό Μάριο Θεμιστοκλέους έως τις 10 Ιανουαρίου, δηλαδή έχουν τους πόρους από την αρχή της χρονιάς, ώστε να μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση των οικονομικών τους.
Εως και πέρυσι –και τουλάχιστον την τελευταία δεκαπενταετία– τα νοσοκομεία δεν είχαν εγκεκριμένο αρχικό προϋπολογισμό πριν από τον Μάρτιο, σε αρκετές περιπτώσεις πριν και από τον Μάιο. Για το διάστημα αυτό λειτουργούσαν με περίπου το 40% των πιστώσεων του προηγούμενου έτους. Ετσι, δεν μπορούσαν να προγραμματίσουν πώς θα κινηθούν οικονομικά μέσα στο έτος και να προχωρήσουν σε διαγωνισμούς για προμήθειες υλικών και υπηρεσιών οι οποίοι θα οδηγούσαν σε εκπτώσεις κλίμακας (μεγαλύτερες ποσότητες υλικών οδηγούν σε μείωση της τιμής μονάδας). Επιπροσθέτως, αγόραζαν υλικά η τιμολόγηση των οποίων γινόταν σε δεύτερο χρόνο, όταν λάμβαναν την πρόσθετη επιχορήγηση.
Ολα αυτά προκαλούσαν αρρυθμία στα οικονομικά των νοσοκομείων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις πολύ υψηλές ληξιπρόθεσμες οφειλές, που μάλιστα σύμφωνα με πρόσφατο δελτίο της Γενικής Κυβέρνησης τον περασμένο Οκτώβριο είχαν φθάσει τα 1,4 δισ. ευρώ (1 δισ. ευρώ αφορά ποσά προς συμψηφισμό στο πλαίσιο του clawback).
Το νέο σύστημα
Μόλις 20%-25% των προμηθειών των νοσοκομείων του ΕΣΥ γίνονται με δημόσιους διαγωνισμούς. Υπάρχει νοσοκομείο όπου το 90% των προμηθειών είναι εξωσυμβατικές.
Ειδικά φέτος έγινε προσπάθεια από το υπουργείο οι προϋπολογισμοί να καταρτισθούν με βάση το παραγόμενο έργο του κάθε νοσοκομείου. «Πήραμε λίγο τη φιλοσοφία των DRG’s», σημείωνε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Υγείας. Υπενθυμίζεται ότι τα DRG’s είναι το νέο σύστημα κοστολόγησης και αποζημίωσης των νοσοκομειακών υπηρεσιών με βάση τη νοσηλεία, ιατρικές πράξεις και χειρουργεία, και το οποίο αναμένεται να εφαρμοστεί εντός του έτους στο σύνολο των νοσοκομείων του ΕΣΥ. Το ίδιο στέλεχος εξηγούσε ότι «έως και πέρυσι η κατάρτιση του προϋπολογισμού γινόταν με βάση το πόσα ξόδεψε το νοσοκομείο την προηγούμενη χρονιά. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό επιβράβευε τον διοικητή που δεν έκανε προσπάθεια να ελέγξει τις δαπάνες και αντίθετα “τιμωρούσε” τον διοικητή που ήλεγχε τα οικονομικά της μονάδας του».
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, ο κ. Θεμιστοκλέους ζήτησε μεταξύ άλλων τον περιορισμό των εξωσυμβατικών προμηθειών. Σημειώνεται ότι κατά μέσον όρο, μόλις το 20%-25% των προμηθειών των νοσοκομείων του ΕΣΥ γίνονται με δημόσιους διαγωνισμούς. Υπάρχει νοσοκομείο όπου το 90% των προμηθειών είναι εξωσυμβατικές και μόλις το 10% με δημόσιους διαγωνισμούς. Στα πιο «καλά» νοσοκομεία, σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο δείκτη, το ποσοστό των προμηθειών με δημόσιους διαγωνισμούς φτάνει το 60%. «Αφού αυτό το νοσοκομείο είναι σε θέση να έχει υψηλό ποσοστό προμηθειών με δημόσιες δαπάνες, μπορείτε κι εσείς», φέρεται να τόνισε ο κ. Θεμιστοκλέους.
Οπως εξηγούσε στην «Κ» διοικητής μεγάλου νοσοκομείου με καλές επιδόσεις στον συγκεκριμένο τομέα, «το πρόβλημα των εξωσυμβατικών προμηθειών σχετίζεται και με την εσωτερική λειτουργία των νοσοκομείων και το κατά πόσο έχουν τη δυνατότητα να δομήσουν έναν διαγωνισμό. Σε ειδικά υλικά απαιτείται και η συνεργασία των γιατρών, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο, ενώ δικαστικές διενέξεις με ενστάσεις προμηθευτών κατά τη διαδικασία μπορεί να “παγώσουν” έναν εν εξελίξει διαγωνισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Τα «φροντιστήρια»
Για την επίλυση προβλημάτων που αφορούν τους διαγωνισμούς, το υπουργείο έχει ενεργοποιήσει την ΕΚΑΠΥ (Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας), η οποία διοργανώνει σχετικά «φροντιστήρια» εδώ και περίπου έξι μήνες σε διοικητές και στελέχη των γραφείων προμηθειών νοσοκομείων. Η ΕΚΑΠΥ αναμένεται να αναλάβει κεντρικό ρόλο για τις προμήθειες υλικών εντός του 2024, ενώ ήδη έχει αναλάβει τις προμήθειες για την πλειονότητα των φαρμάκων στα νοσοκομεία, με παρακολούθηση των σχετικών παραγγελιών των νοσοκομείων σε πραγματικό χρόνο.
«Για πρώτη φορά στο δημόσιο σύστημα υγείας είναι αισθητή η πρόθεση του υπουργείου Υγείας να χρησιμοποιήσει σύγχρονα εργαλεία διοίκησης», ανέφερε στην «Κ» διοικητής νοσοκομείου ΕΣΥ. «Είναι αυτονόητα εργαλεία που διευκολύνουν τον δημοσιονομικό έλεγχο και μεγιστοποιούν τη λειτουργία των νοσοκομείων. Με την πληρότητα των προϋπολογισμών είναι αναγκασμένοι όλοι οι κρίκοι στην αλυσίδα των δαπανών να τεκμηριώνουν την ανάγκη».
Πάντως, οι περισσότεροι διοικητές που συμμετείχαν στην ημερίδα ήταν μουδιασμένοι. «Κάποιοι ξέρουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν και κάποιοι δεν είναι σίγουροι εάν θα συνεχίσουν», περιέγραφε στην «Κ» στέλεχος της υγείας. Αύριο ξεκινάει η διαδικασία υποβολής αιτήσεων από ενδιαφερομένους που επιθυμούν να αναλάβουν το τιμόνι των νοσοκομείων, σύμφωνα και με τον νέο τρόπο επιλογής διοικητών του νόμου του υπουργείου Εσωτερικών. Η διαδικασία έως την τελική επιλογή μπορεί να διαρκέσει μήνες. Εως τότε η αγωνία του υπουργείου είναι να μην «ξεφύγει» η κατάσταση στα νοσοκομεία, λόγω της αδιαφορίας που θα επιδείξουν διοικητές που δεν επιθυμούν να παραμείνουν ή διοικητές που επιθυμούν να μείνουν, αλλά έχουν αποτύχει στις εξετάσεις.