Παρά την έντονη τουριστική τους ανάπτυξη, τόσο η Ρόδος όσο και η Κως είχαν έως σήμερα διασώσει τις μεγάλες –όχι μόνο σε μήκος, αλλά και σε πλάτος– παραλίες τους. Κι αυτό, χάρη σε μια ρύθμιση που ανάγεται στην εποχή της ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων, η οποία προέβλεπε ότι η γραμμή αιγιαλού είναι 12 μέτρα μεγαλύτερη από την υπόλοιπη Ελλάδα. Τώρα το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έρχεται με μια ρύθμιση να την καταργήσει, αποφασίζοντας ότι το υπόλοιπο θα περιέλθει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, δηλαδή θα μπορεί να δοθεί προς αξιοποίηση.
Το καθεστώς των αιγιαλών και των παραλιών στα Δωδεκάνησα είναι διαφορετικό από αυτό της υπόλοιπης Ελλάδας, ως αποτέλεσμα του διαφορετικού νομικού καθεστώτος που ίσχυε επί ιταλοκρατίας. Ετσι, στα Δωδεκάνησα ισχύει ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου του 1929, που διατηρήθηκε σε ισχύ με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων (νόμος 510/1947). Σύμφωνα με τον κανονισμό αυτό, το όριο του αιγιαλού δεν τίθεται στο όριο του χειμερίου κύματος, όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά σε αυτό προστίθεται μια ζώνη 12 μέτρων. Η δε παραλία συνεχίζεται μέχρι τα όρια της πλησιέστερης ιδιοκτησίας, δημόσιας ή ιδιωτικής. Να σημειωθεί ότι η «προσαύξηση» των 12 μέτρων ισχύει μόνο για τις περιοχές εκτός ορίων πόλεων ή οικισμών.
«Εχουμε ένα πλεονέκτημα», λέει στην «Κ» ο Βασίλης Περίδης, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου. «Πριν από 80 χρόνια οι Ιταλοί έθεσαν ένα πολύ προστατευτικό καθεστώς για τις ακτές μας, πιθανότατα βέβαια για στρατιωτικούς λόγους. Ομως, το αποτέλεσμα είναι ότι παρά την τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας, η Ρόδος και η Κως εξακολουθούν να ξεχωρίζουν για τις πολύ μεγάλες παραλίες τους, όχι μόνο σε μήκος αλλά και σε πλάτος. Παραλίες όπως η Αφάντου, η Καλλιθέα, το Φαληράκι είναι πασίγνωστες σε όλο τον κόσμο».
Τα τελευταία χρόνια έχουν ασκηθεί πολλές πιέσεις για την άρση αυτού του προστατευτικού καθεστώτος. Ενα μέρος προέρχεται από την Ενωση Ιδιοκτητών Ακινήτων Δωδεκανήσου (ΕΝΙΑΔ), που υποστηρίζει ότι η νομοθεσία αυτή είναι άδικη. Ενα άλλο μέρος προέρχεται από τον ξενοδοχειακό χώρο, εξαιτίας καταπατήσεων αιγιαλού και παραλίας, ιδίως στις μεγάλες παραλίες του νησιού.
Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αποφάσισε να αλλάξει αυτό το προστατευτικό καθεστώς. Με ρύθμιση στο σχέδιο νόμου για τον αιγιαλό, που κατατέθηκε στη Βουλή το Σάββατο (χωρίς να ενσωματώσει παρά ελάχιστες από τις 1.200 παρατηρήσεις που κατατέθηκαν) υπάγει τα Δωδεκάνησα στο ίδιο καθεστώς (για τη χάραξη του αιγιαλού) με την υπόλοιπη χώρα. Ορίζει δε πως ό,τι περισσέψει θα μεταφερθεί στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, επομένως θα μπορεί να πωληθεί, να μισθωθεί, να χτιστεί κ.λπ. Πηγές του υπουργείου υποστηρίζουν ότι λόγω του «ιταλικού καθεστώτος» πολύ μεγάλες εκτάσεις ανήκαν στη δημόσια κτήση του Δημοσίου και τώρα θα μεταφερθούν στην ιδιωτική του κτήση, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν. Επίσης το υπουργείο εκτιμά ότι η ρύθμιση δεν θα ανατρέψει τα πρωτόκολλα κατεδάφισης ούτε θα δικαιώσει τους καταπατητές εφόσον αυτοί θα εξακολουθούν να βρίσκονται μέσα σε δημόσιες εκτάσεις. «Οι παραλίες μας θα μείνουν μισές προς όφελος ποιων;», λέει ο κ. Περίδης. «Δυστυχώς, σε πολλά ακίνητα που είναι σε επαφή με παραλίες υπάρχουν παρανομίες και καταπατήσεις και οι ιδιοκτήτες τους πίεζαν για αλλαγή καθεστώτος ώστε να τις νομιμοποιήσουν».
Πρωτόκολλα κατεδάφισης
Η ρύθμιση «τινάζει στον αέρα» και τα εκατοντάδες πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαιρέτων (μόνο στη Ρόδο περισσότερα από 400) σε αιγιαλούς και παραλίες. Ενα μεγάλο μέρος αυτών θα μπορέσει όχι μόνο να εξασφαλίσει πολυετή ασυλία (μέχρι να πραγματοποιηθούν εκ νέου αυτοψίες, να συνταχθούν πρωτόκολλα, να τελεσιδικήσουν), αλλά και να νομιμοποιήσουν τις αυθαιρεσίες τους, εφόσον βέβαια θα βρίσκονται εκτός ορίων αιγιαλού και παραλίας.
Κοινή ανακοίνωση κατά του σχεδίου νόμου εξέδωσαν χθες και οκτώ περιβαλλοντικές οργανώσεις. Οι οργανώσεις εστιάζουν σε ρύθμιση με την οποία καταργείται το ελάχιστο πλάτος της παραλίας (30 μέτρα), υποστηρίζοντας ότι η ρύθμιση αυτή «δίνει σήμα σε πράξεις οριοθέτησης παραλίας που επιτρέπουν τη δόμηση κυριολεκτικά επάνω στο κύμα».