Αντισυνταγματικό έκρινε το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας το μπόνους τετραγωνικών και ύψους που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ). Λόγω σοβαρότητας του θέματος, όμως, παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια. Για το ζήτημα αυτό έχουν ασκηθεί πολλές προσφυγές στο ανώτατο δικαστήριο από πολίτες και φορείς, με τους προσφεύγοντες να υποστηρίζουν ότι οι επίμαχες ρυθμίσεις οδηγούν σε υποβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος.
Η απόφαση 293/2024 που εκδόθηκε χθες αφορά προσφυγή του Δήμου Αλίμου κατά της οικοδομικής άδειας για ανέγερση πολυκατοικίας, η οποία επρόκειτο να χρησιμοποιήσει συνδυαστικά τα μπόνους που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: συν 10% στη δόμηση, εφόσον μειωθεί η κάλυψη του κτιρίου (δηλαδή το αποτύπωμά του στο έδαφος) κατά 10%, συν μερικά μέτρα επιπλέον αν τοποθετηθεί φυτεμένο δώμα. Το σκεπτικό της απόφασης, η οποία δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς έκρινε κατ’ αρχήν αντισυνταγματικές τις σχετικές ρυθμίσεις – παραπέμποντας βέβαια την υπόθεση για την τελική κρίση στην Ολομέλεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι προσφεύγοντες θα επιδιώξουν η απόφαση να εκδοθεί με τη διαδικασία της «πρότυπης δίκης» (ουσιαστικά ταχύτερα), καθώς εκκρεμούν πολλές άλλες προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια όλης της χώρας με το ίδιο θέμα.
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Δημήτρης Μέλισσας, που χειρίστηκε την υπόθεση για λογαριασμό του Δήμου Αλίμου, ο δήμος κατέθεσε συνολικά πέντε προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά ισάριθμων οικοδομικών αδειών που εξέδωσε η πολεοδομία Αλίμου. Η επιχειρηματολογία των προσφυγών ήταν κοινή:
• Το άρθρο 10 του ΝΟΚ προβλέπει το μπόνους ως κίνητρο για την περιβαλλοντική αναβάθμιση πυκνοδομημένων αστικών περιοχών, με στόχο την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και τη βελτίωση των όρων διαβίωσης. Η περιοχή του Αλίμου ωστόσο δεν είναι μια επιβαρυμένη περιοχή, έχει αυστηρούς όρους δόμησης (κάλυψη 40%, συντελεστής δόμησης 0,8, αρτιότητα 600 τ.μ. και ανώτατο ύψος 14 μέτρων) και δεν στερείται κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. Με τις ρυθμίσεις αυτές τα κτίρια φθάνουν, αντί για 14 μέτρα, τα 18-21 μέτρα σε ύψος, με αποτέλεσμα την παραβίαση του πολεοδομικού κεκτημένου και την αλλοίωση της πολεοδομικής μορφής και της φυσιογνωμίας της περιοχής και εντέλει την υποβάθμιση των όρων διαβίωσης.
Αντισυνταγματικές έκρινε το Ε΄ Τμήμα πρόνοιες του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – Λόγω της σοβαρότητας του θέματος παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια.
• Ευρύτερα, η εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων αντιβαίνει στο άρθρο 24 του Συντάγματος, καταλήγει σωρευτικά να αυξάνει δυσανάλογα το ύψος των κτιρίων σε όλες τις περιοχές και να μετατρέπεται από μηχανισμός περιβαλλοντικής αναβάθμισης σε μηχανισμό οικιστικής υποβάθμισης.
«Ο δήμος μας έχει μπλοκάρει 30 οικοδομικές άδειες που έκαναν χρήση των διατάξεων αυτών, είτε με απευθείας προσφυγές στο ΣτΕ και στα διοικητικά δικαστήρια είτε υποστηρίζοντας προσφυγές πολιτών. Δυστυχώς έχουν προλάβει και έχουν χτιστεί περίπου 15 πολυκατοικίες με αυτές τις διατάξεις, οι οποίες ξεχωρίζουν σαν πύργοι μέσα στον οικιστικό ιστό», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος της περιοχής, Ανδρέας Κονδύλης. «Στην πράξη, η αύξηση του ανώτατου ύψους και του συντελεστή δόμησης στην περιοχή μας μέσω αυτών των διατάξεων οδηγεί στην κατασκευή πολύ ψηλών κτιρίων, που βρίσκονται σε δυσαρμονία με την υπόλοιπη περιοχή, ενώ προκαλούν κοινωνική αναστάτωση για προφανείς λόγους. Η περιοχή μας έχει μελετηθεί για συγκεκριμένη δόμηση και πληθυσμό και αυτή τη στιγμή και τα δύο μεγέθη αυξάνονται με τις ίδιες δημόσιες υποδομές».
«Κρυφά» τετραγωνικά
Σύμφωνα με τον κ. Κονδύλη, δεν είναι μόνο το μπόνους του οικοδομικού κανονισμού που δημιουργεί πρόβλημα. «Με τον ΝΟΚ δεν υπολογίζονται στον συντελεστή δόμησης οι κοινόχρηστοι χώροι του κτιρίου, όπως τα κλιμακοστάσια αλλά και εσωτερικοί χώροι όπως τα πατάρια. Ετσι έχουμε το εξής παράδοξο: να εκδίδεται μια οικοδομική άδεια σε οικόπεδο 700 τ.μ. για κτίριο 560 τ.μ. το οποίο στην πράξη είναι περισσότερο από 1.000 τ.μ., δηλαδή το διπλάσιο. Αυτά τα “κρυφά” τετραγωνικά, όπως τα πατάρια, δεν προσμετρώνται στην άδεια αλλά πωλούνται κανονικά με τις αξίες γης της περιοχής. Οδηγούμαστε δηλαδή σε παράλογα αποτελέσματα, τα οποία φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού».
Να σημειωθεί ότι εκτός από τις προσφυγές του Δήμου Αλίμου εκκρεμούν πολλές ακόμη από διά-φορες περιοχές κατά του μπόνους του ΝΟΚ. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, σε μια προσπάθεια να μειώσει τις αντιδράσεις, είχε πέρυσι τον Απρίλιο εξαιρέσει με τροπολογία τις περιοχές Εκάλης, Ψυχικού και Φιλοθέης (ως κηπουπόλεις) από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων. Παράλληλα, όπως αποκάλυψε η «Κ» (24/2/24), στο σχέδιο νόμου που το υπουργείο Περιβάλλοντος πρόκειται να δώσει σύντομα σε διαβούλευση περιλαμβάνεται ρύθμιση με την οποία διευκρινίζεται ότι η πριμοδότηση του ΝΟΚ δεν ισχύει σε περιοχές «που βάσει προεδρικών διαταγμάτων ή υπουργικών αποφάσεων έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ειδικής προστασίας (ως αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, παραδοσιακοί οικισμοί και παραδοσιακά τμήματα πόλης) ή που το ύψος τους έχει καθοριστεί με γνώμονα την αντιμετώπιση της σεισμικής επικινδυνότητας, λόγω ασφάλειας εναέριας κυκλοφορίας, πλησίον αεροδρομίων, ή αφορούν σε περιπτώσεις διατηρητέων κτιρίων και μνημείων». Ωστόσο, η ρύθμιση αυτή δεν καλύπτει παρά ένα πολύ μικρό μέρος της επίδρασης που έχει η σχετική πρόβλεψη την τελευταία δεκαετία.