Οι απλοί πιστοί στις πρώτες θέσεις. Οι βουλευτές σε στασίδια και πλαστικές καρέκλες; Δεν αποκλείεται αυτό το σκηνικό να δούμε την επόμενη Κυριακή, με δεδομένα τα όσα ανέφερε στην «Κ» (μετριοπαθής) μητροπολίτης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πρόκειται για έναν πρόλογο αντιδράσεων ιεραρχών, καθώς πολλοί φέρονται αποφασισμένοι να «τιμωρήσουν πολιτικούς εν όψει ευρωεκλογών».
Φέτος, για πρώτη φορά, ο εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας, στις 24 Μαρτίου, θα τελεσθεί χωρίς παρουσία πολιτικών. Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος και η Διαρκής Ιερά Σύνοδος (ΔΙΣ) αποφάσισαν να εκδηλώσουν έτσι τη δυσφορία τους για την απόφαση της κυβέρνησης να θεσμοθετηθεί ο γάμος των ομοφύλων, αλλά και για τη συμμετοχή της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου σε «επινίκια» μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου. Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι ο Αρχιεπίσκοπος και η ΔΙΣ δεν θα παραστούν ούτε στο καθιερωμένο γεύμα που παραθέτει η Προεδρία της Δημοκρατίας κάθε χρόνο την Κυριακή της Ορθοδοξίας προς τιμήν των μελών της Συνόδου.
Οπως τόνισαν εκκλησιαστικές πηγές στην «Κ», ο «πάγος» δεν έσπασε ούτε και μετά το τηλεφώνημα που έκανε το περασμένο Σάββατο ο κ. Ιερώνυμος στην κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου για να την ενημερώσει για την απόφαση της ΔΙΣ. Μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας ο στόχος είναι να πέσουν οι τόνοι. Ετσι, την 25η Μαρτίου, ημέρα εθνικής εορτής, ο Αρχιεπίσκοπος θα υποδεχθεί την Πρόεδρο της Δημοκρατίας στη Δοξολογία στη Μητρόπολη Αθηνών. Ωστόσο, ο κλήρος «βράζει» κατά των βουλευτών που ψήφισαν υπέρ του γάμου των ομοφύλων. Και αυτό θεωρείται ότι θα αποτυπωθεί στη στάση των ιεραρχών και των ιερέων κατά την περίοδο πριν από τις ευρωεκλογών.
Η απόφαση του Αρχιεπισκόπου να τραβήξει το σκοινί έναντι της κυβέρνησης και της Προέδρου της Δημοκρατίας αιφνιδίασε μόνο όσους δεν γνωρίζουν τα εσωτερικά της Ιεραρχίας. «Στο θέμα του γάμου των ομοφυλοφίλων η Εκκλησία έχει δογματική θέση. Αποτελεί ανατροπή του χριστιανικού γάμου και του θεσμού της πατροπαράδοτης ελληνικής οικογένειας, διότι η ομοφυλοφιλία έχει καταδικαστεί από την εκκλησιαστική παράδοση και άρα η Εκκλησία δεν θα μπορούσε παρά να εκφράσει την πάγια, αρνητική, θέση της. Ωστόσο, η κυβέρνηση επέλεξε να το ψηφίσει στα γρήγορα χωρίς να δώσει χρόνο σε διάλογο, δηλαδή στη ζύμωση μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας. Το κλίμα βάρυνε ακόμη περισσότερο η φράση του Κυριάκου Μητσοτάκη «ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς» στην ομιλία του κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια της Βουλής, δίνοντας την ευκαιρία στους σκληροπυρηνικούς ιεράρχες να υψώσουν τους τόνους έναντι του κ. Ιερωνύμου, έχοντας κάποιοι και αντιπολιτευτική διάθεση. Αυτό οδήγησε τον Αρχιεπίσκοπο να εκδηλώσει τη διαφωνία του με την κυβέρνηση πολύ εντονότερα από ό,τι συνήθως», τόνισε, μιλώντας στην «Κ», μητροπολίτης της Αττικής. Από την άλλη πλευρά, πάντως, κυβερνητικά στελέχη, τονίζουν στην «Κ», ότι θεωρούν πως δεν θα μπορούσε να μείνει αναπάντητη η πολιτική παρέμβαση του κ. Ιερωνύμου που είχε ζητήσει –εν είδει «προειδοποίησης» προς τους βουλευτές– να διεξαχθεί ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή επί του νομοσχεδίου.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπήκε στο στόχαστρο των ιεραρχών επειδή παρέστη σε εορταστικό δείπνο σε μπαρ του κέντρου της Αθήνας, αμέσως μετά την ψήφιση του νομοθετήματος για τα ομόφυλα ζευγάρια. «Η επιλογή της κ. Σακελλαροπούλου ήταν αντιθεσμική. Σε ποιον άλλο νόμο πανηγύρισε; Ο ρόλος της είναι ενωτικός, δεν μπορεί να το ξεχνάει. Η Εκκλησία ένιωσε ταπεινωμένη από τη στάση της», ανέφερε στην «Κ» ιεράρχης. Μάλιστα, αναρωτήθηκε «πώς θα καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι με την κ. Σακελλαροπούλου; Πώς εκείνη θα πει το Σύμβολο της Πίστεως εντός του Καθεδρικού Ναού μετά τη στάση της;».
Ψυχρή επικοινωνία
Το τηλεφώνημα με το οποίο ο κ. Ιερώνυμος ενημέρωσε την κ. Σακελλαροπούλου για την απόφαση της ΔΙΣ εν όψει της Κυριακής της Ορθοδοξίας χαρακτηρίζεται από εκκλησιαστικές πηγές «θεσμικό», με την κουβέντα να μην είναι θερμή ώστε να αποκαταστήσει τη σχέση μεταξύ των δύο. Αλλωστε, κάτι που αποτυπώνει το κλίμα ευρύτερα στην Ιεραρχία είναι πως μέλη της ΔΙΣ τόνισαν σε μεταξύ τους συνομιλίες ότι, όπως αναφέρθηκε στην «Κ», «υπάρχει και παρελθόν με την κ. Σακελλαροπούλου, καθώς όταν ήταν μέλος αλλά και ως πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας διακρινόταν για τη στάση της ενάντια στις θέσεις της Εκκλησίας».
Ο κλήρος «βράζει» κατά των βουλευτών που ψήφισαν υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί στη στάση των αρχιερέων.
Ετσι, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, όπως ορίζει το εκκλησιαστικό τυπικό, η συνοδική Θεία Λειτουργία που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στον Καθεδρικό των Αθηνών προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου μετατρέπεται σε συλλείτουργο συνοδικών αρχιερέων, χωρίς τη συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα παρακολουθήσει συμπροσευχόμενος.
«Η Εκκλησία δεν διώχνει πιστούς», απάντησε στην «Κ» ιεράρχης στο ερώτημα μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι αντιδράσεις των ιερέων κατά των βουλευτών. «Βεβαίως, δεν θα υπάρξει ταξιθεσία στις μητροπόλεις με θέσεις για τους επισήμους. Οποιος πρόλαβε, πρόλαβε» συνέχισε σκωπτικά…
Το μήνυμα της ΔΙΣ είναι σαφές προς τους μητροπολίτες και τους κληρικούς. Η αντίδραση θα αποτυπωθεί σε υψηλό επίπεδο την Κυριακή της Ορθοδοξίας και τη Δεύτερα 25 Μαρτίου η σελίδα θα γυρίσει, καθώς ο κ. Ιερώνυμος θα τελέσει την δοξολογία στη Μητρόπολη Αθηνών. «Πρόκειται για εθνική εορτή και το μήνυμα είναι ενωτικό. Αλλωστε, η Εκκλησία είναι από τους πυλώνες του ελληνικού έθνους», σημείωσε με νόημα ο ίδιος μητροπολίτης.
Η στάση των σκληρών
Στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν αντιδράσεις από μητροπολίτες κατά την Κυριακή της Ορθοδοξίας, πλην ίσως από μεμονωμένους μητροπολίτες. «Ο μητροπολίτης Κερκύρας Νεκτάριος, ο οποίος κατηγόρησε δύο βουλευτές της αντιπολίτευσης πως “έσφαλαν πνευματικώς βαρύτατα” με την ψήφο τους στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και δήλωσε ότι δεν μπορούν να θεωρούν τους εαυτούς τους ενεργά μέλη της Εκκλησίας, μετά έριξε τους τόνους», σχολίασε στην «Κ» εκκλησιαστικός παράγων, προσθέτοντας ότι δεν αντέδρασαν δημοσίως υπερσυντηρητικοί μητροπολίτες, όπως ο Πειραιώς και ο Κυθήρων.
«Η Εκκλησία δεν θέλει να συγκρουστεί γι’ αυτό το θέμα με την Πολιτεία. Απλώς ο Αρχιεπίσκοπος ήθελε να στείλει ένα μήνυμα», δήλωσε ιεράρχης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μητροπολίτες θα μείνουν άφωνοι. Πόσο μάλλον που εν όψει της προεκλογικής περιόδου για τις ευρωεκλογές, οι κομματικοί μηχανισμοί προσβλέπουν στη στήριξη –ή έστω στη σημαίνουσα ουδετερότητα…– των κληρικών. «Ο Ιερώνυμος δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση η Εκκλησία να είναι μέρος του πολιτικού παιχνιδιού. Δεν μπορεί να εμφανίζεται πως υποστηρίζει τις πολιτικές επιδιώξεις κομμάτων. Βεβαίως, η σκληροπυρηνική πτέρυγα της Εκκλησίας θέλει να έχει παρεμβατικό λόγο και τώρα αισθάνεται προδομένη από την παραδοσιακή δεξιά», υπογράμμισε μητροπολίτης στην «Κ».
«Να συζητήσω με κάποιον που ψήφισε υπέρ του γάμου των ομοφύλων; Προφανώς. Να τον πριμοδοτήσω; Θα αστειεύεστε, βέβαια», δήλωσε στην «Κ» έτερος μητροπολίτης.