«Ο κόσμος που θα ζήσουμε θα είναι διαφορετικός. Θα πρέπει να θωρακιστούμε απέναντι στις νέες συνθήκες. Να είμαστε έτοιμοι για να υποφέρουμε πολύ περισσότερη ζέστη τα επόμενα χρόνια». Με αυτά τα λόγια σχολιάζει τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή που καταγράφονται στη χώρα μας ο Σπύρος Πανδής, καθηγητής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας. «Κάποια από τα επόμενα καλοκαίρια θα είναι πολύ ζεστά, πιο θερμά από πέρυσι. Δεν γνωρίζουμε εάν θα είναι το καλοκαίρι που μας έρχεται, αλλά σίγουρα μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια θα έχουμε μερικά πολύ θερμά καλοκαίρια, με καύσωνες κ.λπ.» συμπληρώνει, θέτοντας το πλαίσιο των «καυτών» εξελίξεων.
Ρωτάμε εάν θα έχουμε πιο συχνά έντονα θερμά κύματα. «Πλέον είναι μια νέα κανονικότητα. Γενικότερα η εμφάνιση πιο συχνά ακραίων φαινομένων, είτε ζέστης είτε και κρύου, ανάλογα με την περιοχή», απαντά. Και στο σημείο αυτό ο κ. Πανδής κάνει μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: «Ακούμε για κλιματική αλλαγή, πως θα ανέβει η θερμοκρασία 1,5, 2 ή και 3 βαθμούς Κελσίου και ίσως να λέμε μέσα μας, εντάξει, δεν είναι κάτι δραματικό. Και στη διάρκεια μιας ημέρας βλέπουμε ανάλογες αλλαγές. Δεν είναι όμως έτσι. Γιατί πέρα από το γενικό υπόβαθρο αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι αλλάζουν τα άκρα… Οι ακραίες τιμές που μπορούν να οδηγήσουν σε καύσωνες, σε ξηρασία, σε έντονη βροχή, ακόμα και σε παγετούς. Αυτά είναι που κυρίως μας απασχολούν».
«Αβέβαιες προσεγγίσεις»
Ποια είναι η εικόνα για το καλοκαίρι που έρχεται; «Δεν είναι εύκολο να δοθεί απάντηση. Οι μεσοπρόθεσμες προσεγγίσεις είναι πολύ πιο αβέβαιες σε σχέση με την πρόγνωση του καιρού για την επόμενη εβδομάδα. Η επιστημονική κοινότητα πρέπει να προσέχει και να μη λέει πράγματα που τελικά δεν πραγματοποιούνται και διαμορφώνεται κλίμα ανυποληψίας από τους πολίτες», απαντά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πάτρας. Ας σημειωθεί πως μεσοπρόθεσμα μοντέλα πέρυσι δεν μπόρεσαν να «πιάσουν», ακόμα και τον Μάιο, τον πολύ θερμό Ιούλιο του 2023, που σημειώθηκε ισχυρότατος καύσωνας διαρκείας.
«Φέτος γνωρίζαμε πως υπάρχουν τάσεις για υψηλότερες θερμοκρασίες και λόγω του φαινομένου Ελ Νίνιο, που ήταν μάλιστα και ισχυρό», σημειώνει ο κ. Πανδής. Το Ελ Νίνιο όμως μέχρι τον Ιούνιο θα έχει λήξει, ενώ η επίδρασή του στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι ιδιαίτερη.
Τι θα γίνει με τα φαινόμενα ξηρασίας; «Κι εδώ τα πράγματα δεν είναι απλά. Είναι επιστημονικά παραδεκτό πως στο μέλλον στον πλανήτη Γη θα βρέχει περισσότερο. Για να το πούμε απλά: πιο θερμός αέρας, πιο θερμή θάλασσα, μεγαλύτερη εξάτμιση, περισσότερη βροχή. Η Ανατολική Μεσόγειος φαίνεται να μην ακολουθεί αυτή την τάση με τον ίδιο τρόπο, να είναι πιο έντονα τα στοιχεία της ξηρασίας. Αλλά το πιο σημαντικό είναι το πού και πώς πέφτει η βροχή. Αλλο οι ψιχάλες, άλλο οι έντονες βροχοπτώσεις, που προκαλούν πλημμύρες, όπως στη Θεσσαλία και όχι μόνο», εξηγεί ο καθηγητής.
Ιεράρχηση κινδύνων
Σύμφωνα με τον κ. Πανδή, πρέπει «να αλλάξουμε τρόπο που αντιμετωπίζουμε το μέλλον. Παλιά βαδίζαμε με τη λογική πως είμαστε χώρα ευλογημένη, με ήπια καιρικά φαινόμενα, όπου αρκούσε το ελληνικό στυλ “όλα καλά θα πάνε”». Τώρα πρέπει να γίνουμε πιο οργανωμένοι». Χρειάζεται να ιεραρχήσουμε τους κινδύνους των πλημμυρών, ακόμα και σε περιοχές που δεν αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα, των δασικών πυρκαγιών, της ξηρασίας.
Οσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, ο κ. Πανδής σημειώνει πως οφείλουμε να είναι σε δύο κατευθύνσεις: Και της επιμονής για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην προστασία από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. «Ο στόχος είναι διπλός πλέον. Κατ’ αρχάς, δραστική μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. Κι εδώ δεν κάνουμε πάρα πολλά σε διεθνές επίπεδο. Εάν δεν κάνουμε μεγάλες μειώσεις θα πάμε σε πολύ δύσκολες καταστάσεις».