Ο καθηγητής Χειρουργικής, Γιώργος Σωτηρόπουλος, είναι εμφανώς κουρασμένος, αλλά το βλέμμα του εκπέμπει ικανοποίηση. Το βράδυ της Παρασκευής (29/3) ολοκλήρωσε επιτυχώς τη δεύτερη μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη στην Ελλάδα, ενώ λίγη ώρα πριν από τη συνάντησή μας –απόγευμα Δευτέρας (1/4) – είχε πραγματοποιήσει επιτυχώς μία ακόμα επέμβαση μεταμόσχευσης ήπατος, από αποβιώσαντα δότη σε λήπτη που το είχε άμεση ανάγκη.
Παρά την κόπωσή του, σημειώνει στην «Κ» ότι «το νερό μοιάζει να μπαίνει στο αυλάκι» όσον αφορά στις μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες. Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη έγινε στις 2 Ιανουαρίου, όταν ο 50χρονος Σπύρος Αϊλαμάκης από την Κρήτη χάρισε μία δεύτερη ζωή στην 23χρονη κόρη του, Ελένη.
Μία ημέρα μετά την ιστορική αυτή επέμβαση, ο καθηγητής Σωτηρόπουλος είχε μιλήσει στην «Κ». Τρεις εβδομάδες μετά, μας μίλησε αποκλειστικά η 23χρονη λήπτρια.
Το θέμα, τότε, έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και μία 42χρονη γυναίκα από τα Ιωάννινα –που είχε διαβάσει τα ρεπορτάζ– ζήτησε από τον κ. Σωτηρόπουλο να γίνει η ίδια δότρια για την 21χρονη κόρη της, η οποία διαγνώσθηκε σε ηλικία 4 μηνών με ινοκυστική νόσο.
Η ασθενής παρέμενε σχεδόν ασυμπτωματική από τους πνεύμονες, ενώ προ 6 ετών άρχισε να διαταράσσεται η ηπατική βιοχημεία και προ 4 ετών διαπιστώθηκε κίρρωση ήπατος. Προ τρετίας, η υγεία της επιβαρύνθηκε καθώς νόσησε από Covid. Τον περασμένο χειμώνα, η 21χρονη είχε επεισόδιο κιρσορραγίας κι αυτό επιτάχυνε τις διαδικασίες ένταξης στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος από αποβιώσαντα δότη.
«Χάρη σε εσάς τους δημοσιογράφους, την προβολή και τη δημοσιότητα που πήρε η πρώτη μεταμόσχευση από ζώντα δότη, από μόνες τους ήρθαν, μητέρα και κόρη, και μας ρώτησαν αν μπορούσαν να μπουν σε αυτή τη διαδικασία πιο γρήγορα και πριν επιβαρυνθεί περαιτέρω η ηπατική λειτουργία, συμπαρασύροντας για την πνευμονική λειτουργία και όλα αυτά», σημειώνει ο κ. Σωτηρόπουλος.
Η 42χρονη μητέρα υποβλήθηκε στο πρωτόκολλο εκτίμησης πιθανού δότη ηπατικού μοσχεύματος για ζώσα μεταμόσχευση ήπατος και κρίθηκε κατάλληλη.
Την περασμένη Παρασκευή η μητέρα υποβλήθηκε σε δεξιά ηπατεκτομή (όπως και ο πατέρας της Ελένης Αϊλαμάκη) και ο δεξιός λοβός του ήπατός της μεταμοσχεύθηκε στην κόρη.
«Είμαστε ικανοποιημένοι από την άμεση μετεγχειρητική πορεία. Η μητέρα μεταφέρθηκε στην πτέρυγα μεταμοσχεύσεων του Λαϊκού Νοσοκομείου από το Σάββατο (1η μετεγχειρητική ημέρα), ενώ η κόρη-λήπτρια μεταφέρθηκε από τη ΜΕΘ την Κυριακή», λέει ο κ. Σωτηρόπουλος.
«Εφόσον όλα πάνε κατ’ ευχήν, υπολογίζουμε η μητέρα να βγει προς το τέλος της εβδομάδας, η κόρη χρειάζεται γύρω στις δύο εβδομάδες», πρόσθεσε ο καθηγητής, ο οποίος σημειώνει ότι και οι δύο περιπτώσεις, τόσο της Ελένης Αϊλαμάκη όσο και της 21χρονης από τα Ιωάννινα, ήταν κρίσιμες και με μεγάλη βαρύτητα.
Ερωτηθείς εάν ανέμενε ότι θα επαναλάβει ένα χειρουργείο αυτής μορφής τόσο γρήγορα, απαντά: «Για να είμαι ειλικρινής, δεν το περιμέναμε. Το είχαμε σαν στόχο βέβαια, γιατί ξεκινώντας αυτή τη διαδικασία δεν θέλαμε απλά να κάνουμε απλά ένα περιστατικό, μία επέμβαση, για να ακουστούμε, να γίνουμε γνωστοί και να εξυπηρετήσουμε μόνο μία συγκεκριμένη περίπτωση. Θέλαμε να ανοίξουμε αυτή τη θεραπευτική δυνατότητα στην Ελλάδα και για άλλους ασθενείς».
Σχολιάζει ότι αυτή τη φορά, που η ίδια ομάδα πραγματοποίησε μία δύσκολη και σύνθετη επέμβαση, η εμπειρία πλέον ήταν εμφανής. «Υπήρξε ωριμότητα, που αξιοποιήθηκε».
Ο καθηγητής Σωτηρόπουλος συνεχίζει να βάζει στόχους: «Το επόμενο βήμα είναι η παιδιατρική μεταμόσχευση», που δεν γίνεται ακόμα στην Ελλάδα από ζώντες δότες.
Η Ελένη έδινε κουράγιο στην 21χρονη
Είναι στιγμές που οι ζωές των ανθρώπων τέμνονται με τέτοιο τρόπο, ώστε υφαίνουν υπέροχες ιστορίες. Ο καθηγητής Σωτηρόπουλος ζήτησε από την Ελένη Αϊλαμάκη να τη φέρει σε επαφή με την 21χρονη κοπέλα και –καθώς είναι σχεδόν συνομήλικες– να μιλήσουν.
Η Ελένη δέχθηκε πρόθυμα και –όπως αποκαλύπτει ο χειρουργός– είχε μεγαλύτερη αγωνία για τη 2η επέμβαση, παρά για τη δική της. Του τηλεφώνησε επίσης ο Σπύρος Αϊλαμάκης για να μάθει για τη μετεγχειρητική πορεία της μητέρας.
«Η οικογένεια ξανάζησε αυτή την ιστορία και όλοι ήταν χαρούμενοι και γι’ αυτό είπαμε ότι σε αυτή την οικογένεια αξίζουν θερμές ευχαριστίες καθώς έκαναν το πρώτο, δύσκολο βήμα, στο άγνωστο για τα ελληνικά δεδομένα. Οπως τους έλεγα: “Είστε ιεραπόστολοι, έχετε δρόμο να ανοίξετε”. Τώρα αυτό επιβεβαιώνεται και οι ίδιοι το ευχαριστήθηκαν».
«Στην παρούσα φάση η ευθεία διαδικασία είναι να γίνεται η μεταμόσχευση από ζώντα δότη στο πλαίσιο της οικογένειας. Κι αυτό είναι που επιθυμούμε να εφαρμόσουμε. Δεν θέλουμε, δηλαδή, να ξεφύγουμε από τα όρια της οικογένειας, να πάμε στον λεγόμενο “συναισθηματικό δότη”, που οι διαδικασίες είναι πιο χρονοβόρες και δεν τίθενται άλλα ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν», συμπλήρωσε.
«Το έκανα χωρίς δεύτερη σκέψη»
Ο κ. Σωτηρόπουλος μας έφερε σε επαφή με τρεις κυρίες, που στο κοντινό παρελθόν υπήρξαν δότριες ήπατος για δικούς τους ανθρώπους.
Και οι τρεις, μιλώντας στην «Κ», δήλωσαν ότι έκτοτε δεν αντιμετώπισαν κανένα απολύτως πρόβλημα με την υγεία τους κι όταν κλήθηκαν να δώσουν μέρος από το ήπαρ τους, το έκαναν χωρίς καν να το σκεφτούν.
Η Μαριάδνη Παπαματθαιάκη ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ο σύζυγός της, Μιχάλης, ο οποίος ήταν ο λήπτης του ήπατος το 2010 έφυγε από τη ζωή το 2022 από κορωνοϊό. «Χάρισα σε αυτόν τον άνθρωπο 12 χρόνια ζωής», λέει.
Πριν από 14 χρόνια, σε ηλικία 52 ετών, έδωσε το δεξιό λοβό του ήπατός της στον σύζυγό της, ο οποίος ήταν τότε 61 ετών. Ο Μιχάλης είχε αναπτύξει ηπατοκυτταρικό καρκίνο σε έδαφος κίρρωσης, είχε καρδιολογικό ιστορικό και είχε απορριφθεί ως πιθανός υποψήφιος για μεταμόσχευση ήπατος από αποβιώσαντα δότη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η κ. Παπαματθαιάκη εντελώς τυχαία βρίσκει μέσω τρίτου προσώπου το τηλέφωνο του κ. Σωτηρόπουλου, ο οποίος τότε εργαζόταν στη Γερμανία, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Κιέλου.
Ο καθηγητής της ζητεί να γίνει η ίδια δότρια, χρησιμοποιώντας –μεταξύ άλλων– τον μύθο του Προμηθέα.
Η κ. Παπαματθαιάκη δέχθηκε, γνωρίζοντας ότι τα χρονικά περιθώρια του συζύγου της ήταν στενά.
Μαζί με τον καθηγητή Ντίτερ Μπρέερινγκ, ο δρ Σωτηρόπουλος πραγματοποίησε τη μεταμόσχευση. Ηταν το πρώτο ζευγάρι Ελλήνων που υποβλήθηκε σε αυτή τη διαδικασία και ο Μιχάλης ο πρώτος ενήλικος Ελληνας αποδέκτης μερικού μοσχεύματος από ζώντα δότη.
Εζησε 12 χρόνια μετά τη μεταμόσχευση, χωρίς υποτροπή του ηπατοκυτταρικού καρκίνου και χωρίς προβλήματα από το ήπαρ. Πριν από την επέμβαση, το προσδόκιμο της ζωής του ήταν περί τους έξι μήνες.
Η Μαριάδνη Παπαματθαιάκη είναι πλέον 66 ετών και δεν έχει κανένα πρόβλημα με το ήπαρ.
«Πήγα με θετική ενέργεια»
«Η επέμβαση εξελίχθηκε πολύ καλά. Πήρα εξιτήριο στην πρώτη βδομάδα κιόλας. Δεν πήγα με καμία αρνητική σκέψη. Είχα μόνο θετικές σκέψεις για αυτό το χειρουργείο και νομίζω με βοήθησε μετά. Ηθελα να το κάνω από την αρχή, δηλαδή δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά γιατί εκεί μας περνάγανε από διάφορους γιατρούς, ψυχολόγους κ.λπ. Οπότε πήγα με θετική ενέργεια».
Η νοσηλεύτρια Διονυσία Ε. έδωσε σε ηλικία 30 ετών τον αριστεροπλάγιο λοβό του ήπατός της στον γιο της, ο οποίος τότε ήταν τριών ετών. Η επέμβαση έγινε στο Kings College του Λονδίνου. Εχουν περάσει περίπου 11 χρόνια από τότε – η ίδια είναι σε άριστη κατάσταση και εργάζεται κανονικά.
«Είχα κάποιους πόνους στην αρχή, αλλά ήταν λογικό με τόσο μεγάλο χειρουργείο. Σηκώθηκα αμέσως, είδα και το παιδί, πήγα πάνω γιατί ήμασταν σαν διαφορετική πτέρυγα. Ολη μου η ζωή μετά ήταν και είναι φυσιολογική», λέει, σημειώνοντας ότι «το συκώτι μου μέσα σε έξι μήνες αναπλάστηκε».
«Δεν είχα καθόλου φόβο ούτως ή άλλως. Με το που μου είπαν ότι είμαι πιθανή δότρια, αμέσως απάντησα θετικά, δεν σκέφτηκα κάτι άλλο, ούτε δίστασα…», προσθέτει και συμπληρώνει: «Εκτοτε το παιδί είναι μια χαρά, δόξα τω Θεώ. Είναι 14 τώρα».
Ο κόσμος είναι καλό να δίνει όργανα και να μην έχει κανέναν φόβο. Να έχουν εμπιστοσύνη στους καλούς γιατρούς.
«Η χαρά μου ήταν τεράστια, ξαναγεννούσα το παιδί μου»
Η Μαριάννα Στεργίου είναι μια νέα σε ηλικία γυναίκα που δραστηριοποιείται στο Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου Ηπατομεταμοσχευθέντων Ελλάδος ΗΠΑΡχω. Πριν από 5 χρόνια έδωσε τον αριστεροπλάγιο λοβό του ήπατός της στον γιο της, σε ηλικία 2 ετών, ο οποίος έπασχε από ατρησία χοληφόρων. Είναι τώρα μαθητής Δημοτικού. Η επέμβαση έγινε στο Βέλγιο.
«Ο γιος μου χρειάστηκε να υποβληθεί άμεσα στη μεταμόσχευση ήπατος. Ο γιατρός μας πληροφόρησε ότι η πιο σωστή, άμεση και ορθή λύση είναι να μεταφερθούμε σε κέντρο του εξωτερικού στο Βέλγιο, ώστε να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση με δότη έναν από τους δύο γονείς. Εκεί κάναμε τις κατάλληλες εξετάσεις. Οταν μας πληροφόρησαν ότι θα είμαι εγώ, που θα έδινα ένα κομμάτι από το ήπαρ μου για να ξαναγεννήσω το παιδί μου, η χαρά μου ήταν τεράστια. Και πώς να μην είναι αφού θα έδινα για δεύτερη φορά ζωή στο παιδί μου», τονίζει.
«Το συναίσθημά μου ήταν πάρα πολύ έντονο. Νιώθεις ότι είσαι ένας σημαντικός κρίκος σε μια προσπάθεια που έχει στόχο να νικήσει η ζωή τον θάνατο. Πόσο μάλλον όταν σώζεις το ίδιο σου το παιδί», υπογραμμίζει, ενώ σε ερώτηση για το πώς είναι η κατάσταση της υγείας της από το σημείο εκείνο και μετά, απαντά: «Μια χαρά. Κανένα πρόβλημα».
Δωρεά οργάνων. Γιατί η ζωή είναι ένα δώρο ανεκτίμητο, καταλήγει.