Σωλήνες αναπνευστήρων μιας χρήσης που λόγω χαμηλής ποιότητας πρέπει να χαλάσεις τρία σετ για να μπορείς να χρησιμοποιήσεις έναν. Σύριγγες από τη Σαγκάη με προβληματικά έμβολα. Xειρουργικά γάντια που σκίζονται με τη μία ή -ακόμα χειρότερα- είναι ήδη σκισμένα από το κουτί. Οι μειωμένοι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων και η «πίεση» για προμήθειες με βάση τη χαμηλότερη τιμή, έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνά στα νοσοκομεία του ΕΣΥ υλικά κακής ποιότητας, που ταλαιπωρούν γιατρούς, νοσηλευτές και ασθενείς. Τα χαμηλής ποιότητας υλικά συχνά προέρχονται από εργοστάσια σε χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, και εσχάτως η Τουρκία, η Αίγυπτος και άλλες «εξωτικές» περιοχές του πλανήτη. Και όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στην «Κ» προμηθευτής που δραστηριοποιείται στα εργαστηριακά διαγνωστικά αντιδραστήρια «ακούμε κινέζικο, αλλά είμαστε ευχαριστημένοι εάν όντως είναι κινέζικο!».
«Εχουν γεμίσει όλα τα νοσοκομεία με φθηνά άχρηστα υλικά» καταγγέλλει στην «Κ» το μέλος του Δ.Σ. της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών-Πειραιώς, νευροχειρουργός κ. Πάνος Παπανικολάου και αναφέρει ενδεικτικά, «οι φλεβοκαθετήρες συχνά σπάνε. Για να χρησιμοποιήσεις ένα σωλήνα αναπνευστήρων μιας χρήσης, χαλάς τρία σετ. Χειρουργικά γάντια σκίζονται όταν τα φοράς ή είναι ήδη σκισμένα από το κουτί. Κινεζικές σύριγγες, άχρηστες σε μεγάλο ποσοστό. Σαγκάη να… φύγουμε!» σημειώνει με χιούμορ ο κ. Παπανικολάου. Προβλήματα υπάρχουν και στα αναλώσιμα χειρουργικά υλικά. «Το 90% των διπολικών διαθερμιών είναι άχρηστο. Τα καλύμματα χειρουργικών μικροσκοπίων σε μεγάλο βαθμό σκίζονται ή δεν στηρίζονται καλά και πέφτουν. Οι αυτοκόλλητες αποστειρωμένες πλαστικές θήκες χειρουργείου που χρησιμοποιούμε για να κρεμάμε τα εργαλεία ξεκολλούν εύκολα».
«Το πρόβλημα έχει προκύψει την τελευταία πενταετία λόγω των πολύ χαμηλών προϋπολογισμών των νοσοκομείων και των πιέσεων να αγοράζονται υλικά με κύριο κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή» τονίζει στην «Κ» ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων κ. Παναγιώτης Παντέλης. Για το 2015 ο προϋπολογισμός των νοσοκομείων για τις λειτουργικές δαπάνες ανέρχεται στο 1,38 δισ. ευρώ, όταν πέρυσι είχαν εγγραφεί αρχικά 1,6 δισ. ευρώ, και το 2013 1,9 δισ. ευρώ.
Ο κ. Παντέλης σημειώνει ότι, από την εμπειρία του στο Θριάσιο, το πρόβλημα των κακών υλικών έχει περιοριστεί εμφανώς τον τελευταίο χρόνο. Οπως σημειώνει, «τα περισσότερα περιστατικά χαμηλής ποιότητας υλικών εντοπίζονται κυρίως σε σύριγγες, σε συσκευές ορού (παρατηρούνται μικροδιαρροές ή δεν είναι πλήρως αποστειρωμένες) και στα 3-way. Πριν από περίπου ένα χρόνο, σχεδόν το 10%-15% αυτών των υλικών ήταν προβληματικά. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο μισό. Ισως έχουν γίνει πολλά παράπονα, οπότε οι εταιρείες εισάγουν υλικά από καλύτερα εργοστάσια» επισημαίνει ο κ. Παντέλης.
Οι προμηθευτές εκτιμούν ότι όσο οι αγορές από τα νοσοκομεία γίνονται με μοναδικό κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή, τόσο η τάση για εισαγωγή φθηνών υλικών θα συνεχίζεται, ενώ καταδεικνύουν ως κύριο υπεύθυνο το Παρατηρητήριο Τιμών, το οποίο αποτελεί τον απόλυτο «οδηγό» για τα νοσοκομεία. Εχει γίνει άλλωστε ανέκδοτο μεταξύ στελεχών της αγοράς, υποδιοικητής νοσοκομείου που φέρεται να είπε «δεν με νοιάζει εάν το προϊόν έχει σήμα CE, αρκεί να είναι στο Παρατηρητήριο».
«Ο,τι πληρώνεις παίρνεις»
«Από τη στιγμή που επέβαλαν με λάθος τρόπο το Παρατηρητήριο Τιμών έχει υποβαθμιστεί η ποιότητα των υλικών. Αλλωστε “ό,τι πληρώνεις παίρνεις”», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Προμηθευτών Ιατρικών Ειδών κ. Αρης Κρυσταλλίδης. Τα νοσοκομεία πρέπει να αγοράζουν σε τιμές ίδιες ή χαμηλότερες αυτών που αναφέρονται στο Παρατηρητήριο, στο οποίο δεν λαμβάνεται υπόψη η ποιότητα του υλικού και δεν γίνονται διακρίσεις. «Π.χ. έχω ένα στοκ υλικών που λήγει σε 3-4 μήνες και το πουλάω σε χαμηλή τιμή για να μη μου μείνει. Αυτή θα περάσει στο Παρατηρητήριο και μετά ακόμα κι εγώ δεν μπορώ να πουλήσω το προϊόν στην κανονική τιμή» αναφέρει ενδεικτικά ο κ. Κρυσταλλίδης και προτείνει να εισαχθούν εθνικές προδιαγραφές από ειδική επιτροπή για κάθε υλικό. Ως «τροχοπέδη» για τις προμήθειες των νοσοκομείων χαρακτηρίζει το Παρατηρητήριο Τιμών, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ιατρικών και Βιοτεχνολογικών Προϊόντων Παύλος Αρναούτης που τονίζει ότι οι επιπτώσεις είναι τελικά να αυξάνει η δαπάνη. Π.χ. εάν τα γάντια είναι κακής ποιότητας και τρυπάνε με τη μία, θα χρησιμοποιήσει ο γιατρός δύο. «Εμείς πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε μείωση στις δαπάνες θα προέλθει από τον έλεγχο των αναλώσεων εντός των νοσοκομείων. Εκεί θα πρέπει να εστιάσουν οι διοικήσεις».
Προσφορές μέσω «Διαύγειας»
Για τις μικροπρομήθειες, τα νοσοκομεία ζητούν μέσω «Διαύγειας» οικονομικές προσφορές από προμηθευτές, αναφέροντας το είδος του υλικού, την ποσότητα και τον προϋπολογισμό της προμήθειας. Κριτήριο κατακύρωσης είναι η «χαμηλότερη τιμή» και όπως αναφέρεται η τιμή προσφοράς δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή παρατηρητηρίου. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και το αν το προϊόν είναι ετοιμοπαράδοτο. Ειδικά τα μεγάλα νοσοκομεία, ακόμα και μέσα από αυτή τη διαδικασία έχουν τη δυνατότητα να πιέσουν τους προμηθευτές για καλύτερα υλικά. «Αυτό που εμείς κάνουμε», αναφέρει στην «Κ» διοικητής νοσοκομείου της Αθήνας, «είναι να ζητάμε οπωσδήποτε δείγμα του υλικού πριν καταλήξουμε στον προμηθευτή. Επίσης θέτουμε ως όρο της σύμβασης ότι σε περίπτωση που παρατηρηθεί αστοχία υλικού ή το υλικό που παραδόθηκε δεν έχει σχέση με το δείγμα, θα επιστρέφεται πάραυτα. Επιπρόσθετα, σε περίπτωση που εντοπίζεται τέτοια περίπτωση, αποστέλλουμε αναφορά στην Επιτροπή Προμηθειών Υγείας. Το γνωρίζουν οι προμηθευτές, όπως γνωρίζουν ότι για τον λόγο αυτό υπάρχει το ενδεχόμενο να αποκλειστούν από την "αγορά". Ετσι, έχει μειωθεί πολύ το φαινόμενο της παράδοσης κακής ποιότητας υλικών τουλάχιστον σε εμάς. Δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο οι ίδιες εταιρείες να δίνουν άλλης ποιότητας υλικά, αλλού», αναφέρει.