«Η κατάσταση έχει χειροτερέψει πολύ. Μήνα με τον μήνα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Πόσο θα αντέξουμε ακόμα, δεν το ξέρουμε». Τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ «γέρασαν». Στην πλειονότητά τους αγοράστηκαν το 2003 και έχουν διανύσει περί το ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα έκαστο, σπάζοντας ρεκόρ μακροβιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο, όπου τα ασθενοφόρα αντικαθίστανται κατά μέσον όρο περίπου κάθε πέντε έτη. Και όσο «γερνούν», τόσο περισσότερες βλάβες παρουσιάζουν. «Εάν δεν είχαμε δικό μας συνεργείο, το ΕΚΑΒ Αττικής θα είχε κλείσει. Να φανταστείτε, έχει τύχει να βγει από το συνεργείο ασθενοφόρο έπειτα από επισκευή και να επιστρέψει αμέσως, από το άλλο στενό, με νέα βλάβη», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων του κεντρικού τομέα ΕΚΑΒ, Γ. Μαθιόπουλος.
Συνολικά, το ΕΚΑΒ διαθέτει πανελλαδικά 620 ασθενοφόρα και 200 κινητές μονάδες. Εκτιμάται ότι πάνω από 130 ασθενοφόρα βρίσκονται εκτός λειτουργίας εξαιτίας σοβαρών βλαβών. Τα ασθενοφόρα της Αθήνας, αλλά και αρκετών περιοχών στην ηπειρωτική χώρα «γράφουν» κατά μέσον όρο 70.000 χλμ. ετησίως, που σημαίνει ότι υπάρχουν οχήματα ΕΚΑΒ που έχουν διανύσει ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα. Στην Αττική, από τα συνολικά 135 ασθενοφόρα, πάνω από 60 είναι καθημερινά εκτός λειτουργίας λόγω βλαβών. Εξ αυτών σχεδόν τα μισά είναι πολύ δύσκολο να λειτουργήσουν ξανά, αφού χρειάζονται ακριβά ανταλλακτικά – συνήθως νέο κινητήρα. Ετσι, τροφοδοτούν με ανταλλακτικά άλλα ασθενοφόρα με λιγότερο σοβαρές βλάβες. «Κανιβαλισμός…», όπως λέει ο κ. Μαθιόπουλος.
Η Αττική έχει την «ατυχία» να μην είναι μεταξύ των περιφερειών που θα ενισχυθούν με νέα ασθενοφόρα. O σχετικός διαγωνισμός ολοκληρώθηκε κατά το ήμισυ: από τα 186 ασθενοφόρα και κινητές μονάδες που θα αγοράζονταν με πόρους του ΕΣΠΑ 2013-2017, το ΕΚΑΒ θα προμηθευτεί 90 στις περιφέρειες Κρήτης, Δυτικής Μακεδονίας, Β. και Ν. Αιγαίου, Πελοποννήσου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Ηπείρου, Ιονίων Νήσων. Για τα υπόλοιπα 96 ασθενοφόρα και κινητές μονάδες των υπόλοιπων περιφερειών της χώρας δρομολογούνται διαδικασίες για την επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ.
Aπό τον αρχικό διαγωνισμό η Αττική θα λάμβανε 30 νέα ασθενοφόρα και 15 κινητές μονάδες. «Δεν είναι αρκετά. Χρειάζονται τουλάχιστον 150», σημειώνει ο κ. Μαθιόπουλος και προσθέτει: «Κάθε χρόνο το ΕΚΑΒ δαπανά περίπου 7 εκατ. ευρώ για καύσιμα και 2,5 εκατ. ευρώ για συντήρηση-ανταλλακτικά. Εάν είχαμε νέα ασθενοφόρα, η κατανάλωση στα καύσιμα θα ήταν η μισή και η συντήρηση δεν θα ήταν ακριβή. Δηλαδή θα είχαμε μία ετήσια εξοικονόμηση που εκτιμάται ότι θα ξεπερνούσε τα 5 εκατ. ευρώ. Που σημαίνει ότι σε βάθος 2-3 ετών θα είχαμε ανανεώσει τον στόλο της Αθήνας».
Κλήσεις και καθυστερήσεις
Το ΕΚΑΒ Αττικής λαμβάνει καθημερινά περί τις 5.000 κλήσεις και πραγματοποιεί κατά μέσον όρο 850 διακομιδές το εικοσιτετράωρο. Σε πρωινή και απογευματινή βάρδια «κινούνται» 55 έως 65 ασθενοφόρα και στη νυχτερινή βάρδια περίπου 30. Σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ χρειάζεται ένα ασθενοφόρο ανά 30.000 πληθυσμό και μία κινητή μονάδα ανά 150.000 πληθυσμό. Που σημαίνει χονδρικά 150 ασθενοφόρα και 30 κινητές μονάδες. Οπως εξηγεί ο κ. Μαθιόπουλος, ως αποτέλεσμα των λίγων ασθενοφόρων είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις –ακόμα και 2-3 ώρες– στην εξυπηρέτηση των θεωρητικά απλών παθολογικών περιστατικών. «Ομως ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος εάν ένα αναφερόμενο από τους συγγενείς ως απλό παθολογικό περιστατικό είναι όντως απλό. Ενας πόνος στο στομάχι μπορεί να είναι και έμφραγμα στην αρχή του».
Με τις ελλείψεις ασθενοφόρων συμβαδίζουν και οι ελλείψεις διασωστών. Μόνο στην Αθήνα τα χρωστούμενα ρεπό σε εργαζομένων έχουν φτάσει τα 50.000, και συχνά οι διασώστες αναγκάζονται να κάνουν διπλοβάρδιες. Ακόμα πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα. Σε πολλές περιοχές δεν μπορεί να λειτουργήσει ασθενοφόρο σε 24ωρη βάση λόγω έλλειψης προσωπικού. «Υπάρχουν τομείς με 2-3-4 διασώστες, όταν, για να λειτουργήσει σε 24ωρη βάση με σωστές συνθήκες (να βγαίνουν οι άδειες, τα ρεπό κ.ο.κ.), χρειάζονται 11 διασώστες», επισημαίνει ο κ. Μαθιόπουλος και συνεχίζει: «Στην Πύλο ο τομέας ΕΚΑΒ έχει δύο άτομα, στη Σπάρτη το ίδιο. Στις Κυκλάδες, σε κανένα νησί δεν υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός διασωστών για να λειτουργήσει ασθενοφόρο σε 24ωρη βάση. Ετσι, όσοι είναι εκεί κάνουν διπλοβάρδιες, επιστρατεύονται εθελοντές-οδηγοί του δήμου ή οι διακομιδές γίνονται από τους συγγενείς των ασθενών με δικά τους μέσα. Να σας πω μόνο ότι εφέτος, σε μεγάλο νησί του Αιγαίου, αστυνομικός πήγε στο σπίτι διασώστριας για να την επιστρατεύσει με εντολή εισαγγελέα. Η συνάδελφος μόλις είχε τελειώσει διπλοβάρδια…»