«Φτιάξαμε συνολικά 248.058 μερίδες σε διάστημα λίγων μηνών, τις κατέγραφα κάθε μέρα, έτσι για μένα, για να ξέρω. Η πιο δύσκολη εποχή ήταν τον περασμένο Νοέμβριο, που είχαν απεργία τα πλοία και έμενε ο κόσμος στο νησί. Μία μέρα χρειάστηκε να μαγειρέψουμε 4.830 μερίδες. Δεν τελείωνε αυτή η ουρά. Το χειρότερο ήταν όταν καμιά φορά τελείωνε το φαγητό και δεν προλάβαιναν οι τελευταίοι. Σκεφτείτε να περιμένεις ώρες και τελικά να μην καταφέρεις να φας», διηγείται η Ιοκάστη Νικολαΐδη, η γυναίκα που οργάνωσε την ομάδα γυναικών (από 3 έως και 15 γυναίκες), οι οποίες ανέλαβαν τη σίτιση των προσφύγων στη Σάμο, την εποχή που καθημερινά έφταναν στις ακτές του νησιού χιλιάδες. Η Ιοκάστη Νικολαΐδη έχει μόλις λίγες ώρες που γύρισε από τις Βρυξέλλες, όπου βραβεύτηκε για το έργο της ανάμεσα σε άλλους κατοίκους των ελληνικών νησιών που έβαλαν «πλάτη» την εποχή της μεγάλης κρίσης. Αλλες δύο γυναίκες, η Ελευθερία Καλατζή και η Ειρήνη Χατζηκυριακού, οι οποίες βοήθησαν στην όλη προσπάθεια από την αρχή έως το τέλος, δεν είχαν τα χρήματα να ταξιδέψουν για να παρακολουθήσουν την τελετή.
Καθόμαστε σε ένα καφενείο του νησιού στην ακροθαλασσιά. «Να έτσι καθόσουν εδώ και ξαφνικά εμφανίζονταν οι βάρκες», μου δείχνει στον ορίζοντα, εκεί όπου ο ουρανός σμίγει με τη θάλασσα. Μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, απηύθυνε την ερώτηση που καιρό τώρα γυρίζει στο μυαλό της: «Εμείς, λίγες γυναίκες στη Σάμο, καταφέραμε και ταΐσαμε τόσες χιλιάδες ανθρώπους, εσείς, τόσοι ευρωβουλευτές, δεν μπορείτε να κάνετε κάτι να σταματήσει ο πόλεμος;».
Ολα ξεκίνησαν πέρυσι το καλοκαίρι, όταν ο άντρας της επέστρεψε μια μέρα στο σπίτι «πολύ ζορισμένος». «Οι βάρκες έβγαιναν σε απόκρημνα σημεία και συχνά πήγαιναν η Πυροσβεστική ή το Λιμενικό να βοηθήσουν. Ο άντρας μου είναι πυροσβέστης και εκείνη την ημέρα είχε πεθάνει μια “γιαγιά” 42 χρόνων που είχε έρθει με τα παιδιά και τα εγγόνια της. Είχε διαβήτη και δεν είχε πάρει φάρμακα για καιρό», διηγείται η Ιοκάστη Νικολαΐδη. Ανακατεύει με το καλαμάκι την πορτοκαλάδα της και περίπου μονολογεί. «Γιαγιά! Εγώ είμαι 42 χρόνων».
«Μέσα στον ήλιο»
Ανασηκώνει το κεφάλι και συνεχίζει: «Εγώ δεν είχα ιδέα, είχα γεννήσει τη Μαρία, το τέταρτο παιδί μου, είχα άδεια (σ.σ. είναι νοσηλεύτρια) και δεν πήγαινα στο Βαθύ στη δουλειά. Με πήγε στο Βαθύ και τρελάθηκα. Εκατοντάδες άνθρωποι, ταλαιπωρημένοι, κουρασμένοι μέσα στον ήλιο, παιδιά να κλαίνε, πολλά παιδιά. Είπα, πώς να βοηθήσουμε και εκείνος πρότεινε: “Μήπως να μαγειρέψεις κάτι;”. Πήρα τηλέφωνο τις γυναίκες από τη Μέλισσα (σ.σ. τον σύλλογο για παιδιά με ειδικές ανάγκες που η Ιοκάστη έχει ιδρύσει στη Σάμο) και τις φίλες μου. Την πρώτη ημέρα μαγειρέψαμε 30 μερίδες, δηλαδή τίποτα, όμως σιγά σιγά οργανωθήκαμε».
«Καλά να μαγειρέψεις, αλλά τα υλικά, πώς τα αγοράζατε», ρωτάω. «Στην αρχή βοήθησε ο κόσμος εδώ. Μια μέρα ένας φωτογράφος με έβγαλε μια φωτογραφία να κρατάω ένα άρρωστο μωρό. Του τηλεφώνησα θυμωμένη. Ομως αυτή η φωτογραφία έκανε πολλή δουλειά τελικά».
Βοήθεια από την Ευρώπη
Εθελοντές από την Αγγλία στην αρχή και από την υπόλοιπη Ευρώπη ήρθαν να βοηθήσουν, έστειλαν 12 κοντέινερ με ανθρωπιστική βοήθεια και προθυμοποιήθηκαν να στείλουν χρήματα. «Δεν ήθελα να έχω σχέση με χρήματα και έτσι πήγα στον δήμο για να ανοίξει ένα λογαριασμό. Εμείς πηγαίναμε στο σούπερ μάρκετ, ψωνίζαμε και τα μαγαζιά έστελναν τα τιμολόγια στην Αγγλία στους ανθρώπους που έδιναν χρήματα», εξηγεί. «Δεν ήταν μόνο να μαγειρέψεις, μετά έπρεπε να μεταφέρεις το φαγητό και να το μοιράσεις. Ακόμη το αυτοκίνητό μου μυρίζει φαγητό. Τώρα δεν ξέρω πώς το έκανα. Ομως εκείνους τους μήνες κάθε βράδυ, όταν ξάπλωνα να κοιμηθώ, σκεφτόμουν ότι αν την επόμενη ημέρα δεν μαγειρέψουμε εμείς, αυτοί οι άνθρωποι δεν θα φάνε».
Ενταση χθες στη Σούδα Χίου
Επεισόδια ξέσπασαν χθες το απόγευμα στον καταυλισμό της Σούδας στη Χίο όταν περίπου 30 πρόσφυγες και μετανάστες έβαλαν φωτιά σε κάδους απορριμμάτων, διαμαρτυρόμενοι για τον εγκλωβισμό τους στο νησί μετά την εφαρμογή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας. Η φωτιά επεκτάθηκε και κατέστρεψε ολοσχερώς μεγάλες σκηνές τις οποίες χρησιμοποιούσαν μη κυβερνητικές οργανώσεις, γραφεία και βοηθητικούς χώρους της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ.
Μια διμοιρία των ΜΑΤ μετέβη στον καταυλισμό και, σύμφωνα με την αστυνομία, πραγματοποιήθηκαν τέσσερις προσαγωγές.
Συνολικά 52.578 πρόσφυγες και μετανάστες καταμετρήθηκαν στη χώρα χθες το πρωί. Το τελευταίο 24ωρο δεν υπήρξε καμία νέα άφιξη στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπου βρίσκονται συνολικά 8.430 άτομα. Η πλειονότητα των προσφύγων παραμένει στη Βόρεια Ελλάδα (27.002). Στην Αττική διαβιώνουν 14.568, στην Κεντρική Ελλάδα 2.295 και στη Νότια Ελλάδα 283.
Oπως ανακοίνωσε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, δεδομένου ότι από τις 5/6 έως τις 5/7 είναι ο μήνας της θρησκευτικής εορτής των μουσουλμάνων, «έχει υπάρξει προσαρμογή στη σίτιση στα κέντρα φιλοξενίας ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όσοι το επιθυμούν όπως ορίζει το Ραμαζάνι» (σ.σ. απαγορεύει την κατανάλωση φαγητού έως τη δύση του ηλίου).