Τους νόμους της… ανταλλακτικής οικονομίας έχει αρχίσει να εφαρμόζει το Δημόσιο, ξεπληρώνοντας σε είδος τα χρέη του προς άλλους φορείς του Δημοσίου. Λέγεται ότι η οικονομική κρίση γεννά ιδέες και στην προκειμένη φαίνεται ότι έχουν δίκιο.
Την αδυναμία αποπληρωμής των συσσωρευμένων χρεών που έχουν τα υπουργεία απέναντι στον ΟΑΣΑ πρόκειται να καλύψουν με υπηρεσίες. Η μη είσπραξη των οφειλών των υπουργείων προς τον ΟΑΣΑ είναι μια μάστιγα που ταλανίζει τα οικονομικά των εταιρειών αστικών συγκοινωνιών εδώ και πολλά χρόνια. Η παροχή εισιτηρίων με μειωμένο κόστος για ειδικές κατηγορίες πληθυσμού αποτελεί αμαρτία του παρελθόντος, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών των υπουργείων προς τον ΟΑΣΑ δεν αποπληρώνεται. Φέτος όμως το πρόβλημα έχει διογκωθεί σημαντικά, καθώς στις υφιστάμενες κατηγορίες προστέθηκαν και οι άνεργοι για τους οποίους ισχύει ελεύθερη μετακίνηση. Ωστόσο, δεν υπήρξε καμία αποζημίωση προς τον ΟΑΣΑ από το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας, με τις οφειλές του για φέτος να φτάνουν αθροιστικά μαζί και με τα υπόλοιπα υπουργεία τα 180 εκατ. ευρώ. Πρόκειται και αυτό για ένα μέτρο το οποίο εξαγγέλθηκε, εφαρμόστηκε με στόχο την ενίσχυση των ανέργων, αλλά κανείς δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να κάνει τον λογαριασμό. Αποτέλεσμα είναι τα σπασμένα να τα πληρώνει και πάλι ο ΟΑΣΑ, καθώς εκείνος παρέχει δωρεάν την υπηρεσία, αναμένοντας θεωρητικώς την ανάλογη αποζημίωση από το αρμόδιο υπουργείο. Η οικονομική κατάσταση των συγκοινωνιακών φορέων δεν επιτρέπει ιδιαίτερες σπατάλες, καθώς οι μειωμένες πωλήσεις εισιτηρίων, λόγω και της αυξημένης εισιτηριοδιαφυγής σε συνδυασμό με τη μειωμένη κρατική επιδότηση, τις έχουν βυθίσει στα ελλείμματα.
Σήμερα εκτιμάται ότι το Δημόσιο χρωστά στο Δημόσιο (στον ΟΑΣΑ) περίπου 300 εκατ. ευρώ από τα μειωμένα και τα δωρεάν εισιτήρια (των τελευταίων 4 ετών), επιβαρύνοντας σημαντικά την τραγική εικόνα των εταιρειών, οι οποίες έχουν περιορίσει το συγκοινωνιακό τους έργο κατά 30% περίπου όσον αφορά τα λεωφορεία, ενώ η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών βαίνει συνεχώς επιδεινούμενη.
Μόνο για το τρέχον έτος υπολογίζεται ότι τα υπουργεία Εργασίας, Παιδείας, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Αμυνας και Ναυτιλίας χρωστούν 110 εκατ. ευρώ. Το ποσό έρχεται φυσικά να προστεθεί στις οφειλές των υπόλοιπων υπουργείων, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στα 180 εκατ. εκατ.
Από αυτά, ο ΟΑΣΑ εκτιμά ότι θα εισπράξει το προσεχές διάστημα περίπου 17 εκατ. ευρώ, για τα οποία έχουν υπογραφεί ή αναμένεται να υπογραφούν συμβάσεις μεταξύ του Οργανισμού και των αρμόδιων υπουργείων. Μεταξύ των κατηγοριών που δικαιούνται μηδενικό ή μειωμένο κόμιστρο συγκαταλέγονται, εκτός των ανέργων, οι ανήλικοι έως 18 ετών, οι φοιτητές και σπουδαστές, οι επιβάτες άνω των 65 ετών, οι ένστολοι κ.ά.
Η παραπάνω εικόνα της είσπραξης των οφειλών με το σταγονόμετρο οδήγησε τον ΟΑΣΑ στην ανεύρεση εναλλακτικών. Στα σκαριά βρίσκεται συνεργασία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη με τον Οργανισμό για τη συστηματική φύλαξη των λεωφορειολωρίδων από την Τροχαία. Πρακτικά αναμένεται η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας του υπουργείου με τον ΟΑΣΑ, σύμφωνα με το οποίο το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη θα παρέχει συγκεκριμένο αριθμό δυνάμεων της Τροχαίας για την αστυνόμευση των λεωφορειολωρίδων, με στόχο φυσικά την απρόσκοπτη κυκλοφορία των λεωφορείων στις λωρίδες αποκλειστικής κυκλοφορίας. Το μνημόνιο θα περιλαμβάνει αριθμητικούς στόχους, ενώ θα αξιολογούνται και τα αποτελέσματα τα οποία θα εξετάζονται σε μηνιαία βάση. Παρόμοια συνεργασία αναμένεται να ξεκινήσει μεταξύ ΟΑΣΑ και δημοτικής αστυνομίας της Αθήνας. Με αυτό τον τρόπο, χωρίς ακόμη να έχει υπολογιστεί το ακριβές αντίτιμο που θα ξεχρεώνει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προς τον ΟΑΣΑ, θα καλυφθεί μέρος των οφειλών προς τον Οργανισμό, παρέχοντας ουσιαστικά υπηρεσίες για τις οποίες υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε ο Οργανισμός να καταβάλει αντίτιμο.