Aναγκαία είναι η δημιουργία κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων στα νησιά που υποδέχονται τις μεταναστευτικές ροές, προκειμένου να επανέλθει το αίσθημα ασφάλειας σε Ελληνες πολίτες και σε πρόσφυγες επιμένει ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας.
Παρά το γεγονός ότι πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν εκφράσει έντονες αντιρρήσεις, ο κ. Μουζάλας τονίζει ότι είναι η μόνη λύση για να επανέλθει η κανονικότητα στα νησιά. Η εξέταση των αιτημάτων ασύλου καθυστερεί, ενώ ιδιαίτερη μνεία για την καθυστέρηση των αιτημάτων και των επιστροφών στην Τουρκία έκανε και η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ την προηγούμενη εβδομάδα. Πάντως, η Υπηρεσία Ασύλου σε Χίο, Λέσβο, Σάμο, Κω, Λέρο από τις 20 Μαρτίου έως και τις αρχές Δεκεμβρίου έχει δεχθεί 21.314 αιτήσεις ασύλου, ενώ 2.110 άτομα έχουν προσφύγει ήδη σε β΄ βαθμό, εφόσον οι αρχικές αιτήσεις τους απορρίφθηκαν.
Νέο κύμα
Από την αρχή του χρόνου έχουν φθάσει στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης 172.699 πρόσφυγες και μετανάστες, εκ των οποίων όμως μόνον 20.457 από τις αρχές Απριλίου 2016 (οπότε τέθηκε σε πλήρη ισχύ η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας) έως και χθες. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, 777 άτομα έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία, ενώ πάνω από 16.000 παραμένουν εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Από τις 5 έως τις 11 Δεκεμβρίου στην Ελλάδα έφθασαν 698 άτομα από την Τουρκία.
«Προτείνουμε μικρές δομές 150-200 ατόμων», τονίζει στην «Κ» ο κ. Μουζάλας, λέγοντας ότι η κυβέρνηση μπορεί να βρει χώρους για να φτιάξει τις αναγκαίες δομές, παρά τις αντιδράσεις, προσθέτοντας όμως ότι είναι κάτι που καλύτερα να μη γίνει με αυτό τον τρόπο. «Δεν ζητάμε την ανοχή αλλά τη συμπαράσταση των νησιωτών στην προσπάθεια να εξομαλυνθεί η κατάσταση» .
Οσον αφορά τη μεταφορά ορισμένου αριθμού ατόμων από τα νησιά όπου υπάρχουν hotspots (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο και Κω) στην ενδοχώρα (σ.σ. και πάλι σε κλειστά κέντρα) και το σχετικό αίτημα που έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση ώστε η μεταφορά να μη θεωρηθεί καταπάτηση της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας, ο κ. Μουζάλας αναφέρει ότι δεν έχει δοθεί ακόμη απάντηση, «παρά το γεγονός ότι έχουμε στείλει τρεις επιστολές και έχουμε πραγματοποιήσει πλήθος συναντήσεων με Ευρωπαίους αξιωματούχους για αυτό το θέμα».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ανάλογες κινήσεις σε διπλωματικό επίπεδο έχουν γίνει και με την Τουρκία για το συγκεκριμένο θέμα, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση δεν επιθυμεί να περιοριστεί ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία ένα θέμα που αφορά όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τι θέλει η Ε.Ε.
Στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη τονίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση προτιμά να παραμείνει ο κόσμος στα νησιά έστω και αν οι συνθήκες είναι δύσκολες, κρίνοντας ότι αυτό θα αποτρέψει την αύξηση των ροών. «Στην πράξη έχει φανεί ότι η συγκεκριμένη πρακτική αποδίδει (σ.σ. οι ροές έχουν περιοριστεί), αλλά βέβαια δεν ταιριάζει με τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα», τονίζουν.
Στις κλειστές δομές σχεδιάζεται να μεταφερθούν οι παραβατικοί πρόσφυγες και μετανάστες, έτσι ώστε να περιοριστούν οι κλοπές στους οικισμούς των νησιών αλλά και τα επεισόδια εντός των καταυλισμών. Οπως καταγγέλλουν εργαζόμενοι σε ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στα νησιά, ο εγκλωβισμός και η παραμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα στα νησιά έχουν προκαλέσει την οργάνωση αντίπαλων ομάδων μέσα στα κέντρα φιλοξενίας, με αποτέλεσμα πολύ εύκολα να ξεσπούν καβγάδες που καταλήγουν σε εκτεταμένα επεισόδια και καταστροφές.
Επίσης, στα κλειστά κέντρα μπορούν να μεταφερθούν όσοι έχουν καταθέσει αίτημα ασύλου και από την Υπηρεσία Ασύλου κρίνονται ως ύποπτοι φυγής στο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εξέταση του αιτήματος.
Ο νόμος 4375/2016, που αφορά τις διαδικασίες εξέτασης των αιτημάτων ασύλου (μεταξύ άλλων) και ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2016 κατά εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, προβλέπει ότι ορισμένες αιτήσεις ασύλου μπορούν να κριθούν ενώ οι αιτούντες βρίσκονται υπό κράτηση, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι.
Η δημιουργία κλειστών δομών φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών δεν ήταν φυσικά καθόλου μέσα στον προγραμματισμό της κυβέρνησης. Μάλλον το αντίθετο. Ωστόσο, ανέκυψε ως πιθανότητα μετά τα συνεχιζόμενα επεισόδια στα hotspots και τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Πλέον θεωρείται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης αναγκαιότητα, καθώς πληθαίνουν οι καταγγελίες για αιτούντες άσυλο που «εξαφανίζονται» πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ιδίως της δευτεροβάθμιας προσφυγής.
Πολύ περισσότερο τους τελευταίους μήνες, καθώς το 70% όσων φθάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία είναι οικονομικοί μετανάστες, κατά δήλωση του ίδιου του υπουργού κ. Μουζάλα. Και αυτοί καταθέτουν αίτημα ασύλου, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο για να σχεδιάσουν τη συνέχιση του ταξιδιού τους όχι φυσικά μέσω των νόμιμων υφιστάμενων οδών.
Πρόκειται για άνδρες ηλικίας 20-30 ετών που είναι αποφασισμένοι, σκληροί και επίμονοι στην προσπάθειά τους να φθάσουν στην Ευρώπη, τονίζουν στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που επισημαίνουν ότι υπό αυτές τις συνθήκες είναι δύσκολο να εγγυηθούν την ασφάλεια προσφύγων και νησιωτών.