Η ένταση της δραστηριότητας του Μουσείου Γιάννη Σπυρόπουλου το φετινό φθινόπωρο, με νέο διοικητικό συμβούλιο, τρεις φιλόδοξες εκθέσεις αλλά και με τον αναπόφευκτα εορταστικό τόνο που δίνει η συμπλήρωση 27 χρόνων από την καθιέρωση των επάθλων προς τιμήν του μεγάλου διεθνούς αφαιρετικού ζωγράφου, έρχεται ύστερα από μια μάλλον μακρά περίοδο εσωστρέφειας και γεμίζει με προσδοκίες τους φίλους του.
Το Ιδρυμα Γιάννη και Ζωής Σπυροπούλου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδρύθηκε από τον καλλιτέχνη και τη σύζυγό του Ζωή με σκοπό τη συγκέντρωση, μελέτη, παρουσίαση και αξιοποίηση του ζωγραφικού του έργου, την ενίσχυση ταλαντούχων νέων ζωγράφων με τη θέσπιση ετήσιου διαγωνισμού στη μνήμη του και την προβολή του έργου του με κάθε πολιτιστικό μέσο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι o Σπυρόπουλος δεν εξέθεσε στην Ελλάδα μετά το 1960. Το Μουσείο Σπυρόπουλου άνοιξε για το κοινό το 1992, δύο χρόνια μετά τον θάνατο του ζωγράφου, στο σπίτι του στην Εκάλη, σε αυτό το ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο αρχιτεκτόνημα της οδού Φαίδρας.
Την πρώτη ζωηρή περίοδο του μουσείου με αιχμή εκθέσεις, το ετήσιο έπαθλο, ένα ετήσιο χρηματικό βραβείο το οποίο δίνεται σε δύο νέους καλλιτέχνες κάτω των τριάντα ετών ύστερα από διαγωνισμό, και πλούσια εκπαιδευτική δραστηριότητα, διαδέχθηκε μια εποχή λιγότερο εξωστρεφής. Η ευγενής πρόθεση να μεταφερθεί η έδρα του μουσείου από τις εσχατιές του πολεοδομικού συγκροτήματος (Εκάλη) στο κέντρο της Αθήνας (Εξάρχεια) προκάλεσε αναστολή της εκθεσιακής δραστηριότητας και επί της ουσίας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.
«Το κτίριο των Εξαρχείων ήταν το πιο αισιόδοξο σχέδιο του Δ.Σ. του ιδρύματος», λέει στην «Κ» η Ολγα Δανιηλοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Μουσείου Γιάννη Σπυρόπουλου. «Δυστυχώς, αυτό το μεγαλεπήβολο σχέδιο δεν κατάφερε να βρει χρηματοδότηση. Προσωπικά εκτιμώ πως το μεγάλο κτίριο των Εξαρχείων δεν θα διαμορφωθεί σε μουσείο για πολλά ακόμα χρόνια. Η στέγη του νέου μουσείου θα αναζητηθεί αλλού».
Εκάλη – Παιανία
Στην πραγματικότητα, η συλλογή του Μουσείου Γιάννη Σπυρόπουλου παρέμεινε αποθηκευμένη επί εννέα χρόνια· με λαμπρές εξαιρέσεις τις δύο μεγάλες επετειακές εκθέσεις (Μουσείο Μπενάκη, 2010, και Μουσείο Βορρέ «100 χρόνια από τη γέννηση του ζωγράφου», 2014), την έκδοση της Μονογραφίας για το έργο του Γιάννη Σπυρόπουλου βασισμένη στη διδακτορική διατριβή του Γ.Χ. Παπαϊωάννου και τη συνέχιση του ετήσιου βραβείου στη μνήμη του ζωγράφου.
Λύση στο άμεσο στεγαστικό ζήτημα του μουσείου έδωσε η συνεργασία με το Μουσείο Βορρέ. «Η σύμπραξη», σχολιάζει η κ. Δανιηλοπούλου, «ωρίμασε αργά και σταθερά μετά την πολύ επιτυχημένη παρουσίαση του έργου του ζωγράφου στην Αίθουσα “Αλέξανδρος Βορρές” το 2014. Τρεις γενιές της οικογένειας Βορρέ μας άνοιξαν μια αγκαλιά γεμάτη σεβασμό και υποστήριξη».
Το σύμφωνο συνεργασίας ανάμεσα στα δύο μουσεία βασίζεται στο λογικό αξίωμα που επιτάσσει η εποχή για την επιβίωση των μικρών πολιτιστικών οργανισμών. «Με το Μουσείο Βορρέ ενώσαμε τις δυνάμεις μας σε όλα τα επίπεδα. Στις εκθέσεις, στο αρχειακό υλικό, στην παραγωγή των εκδηλώσεων, στην εκπαίδευση.
Και με τον τρόπο αυτό το Μουσείο Γιάννη Σπυρόπουλου ξανάνοιξε στο κοινό. Μας έχει παραχωρηθεί ένα τμήμα της Πινακοθήκης Βορρέ όπου παρουσιάζονται εμβληματικά έργα της συλλογής μας, το έργο του ζωγράφου εντάχθηκε στα εκπαιδευτικά εργαστήρια που παρακολουθούν χιλιάδες μαθητές κάθε χρόνο, και μαζί ξεκινήσαμε την παραγωγή εκδηλώσεων».
Στο τέλος της συνομιλίας μας και λίγες ώρες πριν από τα αυριανά εγκαίνια της δεύτερης, μεγάλης φετινής παραγωγής του μουσείου, η Ολγα Δανιηλοπούλου ακούγεται αισιόδοξη. «Είναι φανερό πως η λειτουργία του Ιδρύματος Σπυρόπουλου αναγεννάται, η ανανεωμένη σύνθεση του διοικητικού του συμβουλίου δείχνει αποφασισμένη να λύσει το πρόβλημα της μόνιμης στέγασής του σύντομα.
Δεν ξέρω πού και πότε θα ανακοινωθεί αυτό, αλλά το σημαντικό για μας είναι πως λειτουργούμε και πάλι σε ένα πολύ φιλικό περιβάλλον και συνεχίζουμε το έργο μας στις καλύτερες δυνατές συνθήκες που θα μπορούσαμε να έχουμε αυτή τη στιγμή».
Οι εκθέσεις:
• Στην πτέρυγα Γιάννη Σπυρόπουλου και στις 25 Σεπτεμβρίου εγκαινιάστηκε η έκθεση «Αφαίρεση χωρίς αφηρημάδα». Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση ομάδας αφηρημένων έργων από τη Συλλογή Βορρέ σε διάλογο με τα έργα του Σπυρόπουλου και η οποία στην πορεία αξιοποιήθηκε και με τη μορφή εκπαιδευτικού προγράμματος.
• Στις 23 Οκτωβρίου εγκαινιάζεται στην αίθουσα «Αλέξανδρος Βορρές» η έκθεση «“2 δεκαετίες +” – Επαθλο Γιάννη Σπυρόπουλου», η οποία, τιμώντας τον θεσμό των βραβείων που αποτελεί μια σοβαρή δραστηριότητα του ιδρύματος, ξετυλίγει ένα πανόραμα σύγχρονης ελληνικής καλλιτεχνικής δράσης.
• Στις 13 Νοεμβρίου εγκαινιάζεται στο Λαογραφικό Μουσείο Βορρέ η έκθεση του καλλιτέχνη Κωνσταντίνου Παπαμιχαλόπουλου, με επιμέλεια Γ. Μυλωνά, με τον τίτλο «Ισχύς μου η αγάπη του λαού».