Ριζικές αλλαγές στον τρόπο εξέτασης των υποψηφίων οδηγών προωθεί η κυβέρνηση μέσω πρόβλεψης που περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο. Μπορεί να αποτελεί πλέον νόμο του κράτους, ωστόσο ο στόχος του υπουργείου Υποδομών ήταν να ψηφιστεί η αλλαγή του συστήματος χωρίς όμως να εφαρμοστεί άμεσα. Πρακτικά ο νόμος ψηφίστηκε με στόχο να μετατεθεί σε δεύτερο χρόνο η ισχύς του. Συγκεκριμένα, στο πολυνομοσχέδιο ορίζεται ότι το νέο σύστημα για τις εξετάσεις οδήγησης θα τεθεί σε ισχύ την 1η Μαΐου 2018. Διευκρινίζεται μάλιστα ότι μέχρι τότε παρατείνεται η ισχύς του υφιστάμενου συστήματος. Για την εύρυθμη λειτουργία του πρέπει να παραταθεί η ισχύς της καταβολής επιδόματος στους εξεταστές, η οποία έληγε στο τέλος του 2017. Χωρίς το επίδομα οι εξεταστές, όπως και στο παρελθόν, απειλούν με αποχή από τα καθήκοντά τους.
Το νέο σύστημα προβλέπει σειρά αλλαγών με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών κατά τη διαδικασία της εξέτασης. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία προετοιμασία επ’ αυτού, καθώς το ακριβές πλαίσιο τώρα διαμορφώνεται, καθίσταται σαφές ότι δεν μπορεί να γίνει η μετάβαση στο νέο καθεστώς μέσα σε λίγους μήνες.
«Δεν θα τεθεί σε ισχύ την 1η Μαΐου, αλλά στόχος είναι μέχρι τότε να έχει κατατεθεί η τελική του μορφή, ώστε να πραγματοποιηθεί στη συνέχεια η σχετική μελέτη και εφαρμογή της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα υποστηρίζει το νέο σύστημα», δήλωσε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Υποδομών, το οποίο παραδέχθηκε ότι το νέο σύστημα είναι τεχνολογικά πολύπλοκο.
Στόχος του νέου συστήματος είναι να καμφθεί η διαπιστωμένη στρέβλωση που χαρακτηρίζει εδώ και δεκαετίες τη διαδικασία εξέτασης υποψηφίων οδηγών. Το «λάδωμα» δεν αποτελεί εξαίρεση της διαδικασίας, με τους υποψήφιους οδηγούς να ρωτούν ευθέως τους εκπαιδευτές οδήγησης «Πόσα πρέπει να δώσω;».
Η εξέταση θα τροποποιηθεί ώστε να περιοριστεί η επαφή μεταξύ εξεταστή και εξεταζομένου. Ετσι, ο εξεταστής απομακρύνεται από το όχημα –και τον υποψήφιο– και βρίσκεται σε control room από όπου θα μπορεί να εξετάζει υποψηφίους που θα βρίσκονται σε άλλες πόλεις. Παράλληλα, οι εξεταστές θα αλλάζουν καθημερινά εξεταστικά κέντρα, τα οποία θα προκύπτουν από σχετική κλήρωση που θα πραγματοποιείται την ίδια ημέρα. Ετσι αποφεύγεται η πιθανότητα ο υποψήφιος ή ο δάσκαλος οδήγησης να έχουν επαφή με τον εξεταστή.
Μέσα στο όχημα θα υπάρχουν ηχεία (συνδεδεμένα μέσω Διαδικτύου ή συστήματος 4G) από τα οποία θα ακούγονται οι εντολές που θα δίνει ο εξεταστής. Με κάμερες εντός του οχήματος, ο εξεταστής θα λαμβάνει μέσω βίντεο 360 μοιρών εικόνα σε πραγματικό χρόνο όπως επίσης και ήχο, ώστε να παρακολουθεί την εφαρμογή των εντολών. Τα δεδομένα ήχου και εικόνας θα αποθηκεύονται σε ηλεκτρονικά αρχεία στα οποία θα μπορεί να ανατρέχει ένα νεοσύστατο Σώμα Εξεταστών, που θα εδρεύει στο υπουργείο Υποδομών και θα αναλαμβάνει τη διεξαγωγή δειγματοληπτικών ελέγχων. Στόχος είναι σε καθημερινή βάση να πραγματοποιείται ικανός αριθμός δειγματοληπτικών ελέγχων ώστε να μην υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης της διαδικασίας. Η δαπάνη για την τοποθέτηση των καμερών θα βαρύνει τις σχολές οδήγησης, ωστόσο πρόκειται για κόστος αρκετά περιορισμένο εκτιμούν στελέχη του υπουργείου Υποδομών, καθώς οι κάμερες θα είναι απλής ευκρίνειας. Οσον αφορά τον ήχο, αυτός θα μεταδίδεται μέσω 4G για το οποίο απαιτείται μόνο μια κάρτα sim.
Τα θεωρητικά
Την ίδια στιγμή, το νέο σύστημα επιχειρεί να αντιμετωπίσει τυχόν κενά που διαπιστώνονται στα θεωρητικά μαθήματα. Επειδή έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο να δηλώνεται ψευδώς ότι έχουν παρακολουθήσει υποψήφιοι θεωρητικά μαθήματα, θα πρέπει να διαπιστώνεται εάν έχουν πράγματι γίνει οι ελάχιστες απαιτητές ώρες. Για τον λόγο αυτό θα καταγράφονται μέσω ήχου και εικόνας δύο διαφορετικές, τυχαίες, φάσεις των μαθημάτων ώστε να διαπιστώνεται ότι ο υποψήφιος έχει πράγματι παρακολουθήσει όλα τα μαθήματα. Αυτή βέβαια είναι μια πρόβλεψη που δεν αποκλείεται να προσκρούσει στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ωστόσο στελέχη του υπουργείου εκτιμούν ότι οι λόγοι οδικής και δημόσιας ασφάλειας επαρκούν για την κάμψη των απαγορεύσεων που ισχύουν.
Ταυτόχρονα, το υπουργείο Υποδομών προγραμματίζει τη μετεκπαίδευση των δασκάλων αλλά και των εξεταστών ώστε να εξελιχθούν σε γνώστες της τεχνολογίας των σημερινών οχημάτων. «Προγραμματίζεται η μετεκπαίδευσή τους (σ.σ.: δασκάλων και εξεταστών) τρίμηνης διάρκειας σε συνεργασία με κάποια ΤΕΙ για παράδειγμα, ώστε να μετεξελιχθούν και να μπορούν να ανταποκριθούν στις τεχνολογικές απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής» εξηγεί στην «Κ» ο υφυπουργός Υποδομών Ν. Μαυραγάνης.
Ο νόμος που θα ορίζει τις λεπτομέρειες του νέου συστήματος είναι ακόμη υπό διαμόρφωση και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα τέλη Απριλίου.
Πόσο κοστίζουν εξετάσεις και «λάδωμα»
Το «πακέτο» για τις εξετάσεις οδήγησης ανέρχεται σε 400-750 ευρώ και αυτό γιατί πλέον οι σχολές οδηγών προχωρούν σε προσφορές προκειμένου να προσελκύσουν υποψηφίους οδηγούς. Το κόστος για τα θεωρητικά (21 διδακτικές ώρες) και τα πρακτικά μαθήματα (25 ώρες) είναι πολύ υψηλό για τον υποψήφιο οδηγό. Σε αυτό το κόστος συχνά προστίθεται (σιωπηλώς…) και αυτό του «λαδώματος» –σε κάποιες περιπτώσεις βεβαίως– το οποίο διαμορφώνεται μεταξύ 150 και 200 ευρώ. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στις θεωρητικές εξετάσεις «κόβεται» το 50% των υποψηφίων. Στις πρακτικές εξετάσεις που διεξάγονται στην Αθήνα δίπλωμα παίρνει το 75%, όταν ο αντίστοιχος δείκτης στην περιφέρεια αγγίζει το 95%, καταδεικνύοντας ότι στις μικρότερες πόλεις όπου όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους η προσωπική σχέση μεταξύ εξεταστών και υποψηφίων «διευκολύνει» την απόκτηση διπλώματος.