Συνένοχη η Ευρώπη για την κόλαση της Μόριας

Συνένοχη η Ευρώπη για την κόλαση της Μόριας

5' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα μήνα αφότου ανέλαβε το τιμόνι της Διεθνούς Αμνηστίας, ο γενικός γραμματέας της ανθρωπιστικής οργάνωσης Κούμι Ναϊντού επισκέφθηκε τους προσφυγικούς καταυλισμούς της Λέσβου. Παρά την πολυετή του εμπειρία στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έμεινε σοκαρισμένος από τις συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν στις προσφυγικές εστίες του νησιού. «Είναι ό,τι πιο αποτρόπαιο και ντροπιαστικό έχω δει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ναϊντού, περιγράφοντας την κατάσταση στη Μόρια ως σαφώς χειρότερη από αυτή που επικρατεί σε δομές φιλοξενίας της Αφρικής.

Λίγες μέρες αργότερα, συναντηθήκαμε στη Χάγη, στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του One Young World όπου συντόνιζε το πάνελ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συζητήσαμε για την κατάσταση που επικρατεί στους προσφυγικούς καταυλισμούς των νησιών, τις ευθύνες που μοιράζονται το ελληνικό κράτος και η Ευρωπαϊκή Eνωση, αλλά και το μέλλον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια εποχή κατά την οποία αντιμετωπίζουν αμέτρητες προκλήσεις.

– Κύριε Ναϊντού, οι τελευταίες αναφορές από τη Μόρια της Λέσβου κάνουν λόγο για ακραία άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Επειτα από την επίσκεψή σας στα προσφυγικά καταφύγια στις αρχές του μήνα, επιβεβαιώνετε και εσείς αυτή την πραγματικότητα;

– Το προσφυγικό είναι ένα μείζον ζήτημα παγκοσμίως, και αυτό που συμβαίνει σήμερα στο κατώφλι της Ευρώπης αποτελεί τεράστια προτεραιότητα για τη Διεθνή Αμνηστία. Πράγματι, επισκέφθηκα τη Μόρια πριν από περίπου τρεις εβδομάδες και μπορώ να επιβεβαιώσω ακριβώς αυτό που αναφέρατε. Εμεινα άφωνος και σοκαρισμένος, καθώς είδα με τα μάτια μου συνθήκες διαβίωσης εκ των αθλιοτέρων που μπορείς να συναντήσεις στον πλανήτη να λαμβάνουν χώρα σε μια από τις πλουσιότερες ηπείρους. Εχω βρεθεί πολλές φορές σε αφρικανικούς προσφυγικούς καταυλισμούς στην Κένυα οι οποίοι φιλοξενούν πάνω από 30.000 μετανάστες. Δεν είναι παραδεισένιοι, αλλά προσφέρουν σημαντικά περισσότερη αξιοπρέπεια σε σύγκριση με αυτά που συμβαίνουν στην κόλαση της Μόριας.

Η κατάσταση αυτή πρέπει να διορθωθεί επειγόντως, ειδικά εφόσον πλησιάζει ο χειμώνας και έχοντας κατά νου ότι πέρυσι πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους καταυλισμούς. Η έκκληση που κάνει η Διεθνής Αμνηστία αντανακλά αυτή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Απαιτούμε να μετακινηθούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες από τα νησιά, να κλείσουν οι εφιαλτικοί καταυλισμοί και να ακυρωθεί η συμφωνία Ε.Ε. και Τουρκίας, η οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτή την άθλια κατάσταση.

– Πρόσφατα υπήρξαν ισχυρισμοί, και πλέον μια έρευνα σε εξέλιξη, σχετικά με πιθανή κατασπατάληση κονδυλίων της Ε.Ε. στην Ελλάδα για το μεταναστευτικό, η οποία θα μπορούσε εν μέρει να εξηγήσει τις κακές συνθήκες στον καταυλισμό. Κατά την άποψή σας, ποιος είναι υπεύθυνος για την κατάσταση στη Μόρια;

– Μια τόσο κακή κατάσταση έχει σαφώς πολλούς υπεύθυνους. Στη Διεθνή Αμνηστία περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε τι θα αποκαλύψει η έρευνα, αλλά, ανεξάρτητα από αυτό, δεν πρόκειται μόνο για ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης. Η Ελλάδα ήταν ενδεχομένως η λιγότερο προετοιμασμένη οικονομικά χώρα για να χειριστεί την κατάσταση, δεδομένου το τι έχει περάσει τα τελευταία χρόνια. Η Ευρώπη είναι σίγουρα συνένοχη, και σε μεγάλο βαθμό επέτρεψε τη σημερινή άθλια πραγματικότητα να συμβεί.

Εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση σαν συνολική οντότητα δεν μπορέσει να σεβαστεί το διεθνές προσφυγικό δίκαιο –το οποίο ιστορικά σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει το κύμα μετανάστευσης από την Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο– τότε η Eνωση που κάποτε κέρδισε το Νομπέλ Ειρήνης δεν έχει πλέον καμία απολύτως νομιμότητα.

– Ωστόσο, ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υιοθετούν μια αντιμεταναστευτική πολιτική, και τα ξενοφοβικά αφηγήματα αυξάνονται συνεχώς. Πώς θα απαντούσατε σε αυτά τα φαινόμενα;

– Πιστεύω πως όλοι πρέπει να εξετάσουμε την έννοια του διεθνούς προσφυγικού και ανθρωπιστικού δικαίου. Πρόκειται για ένα πλαίσιο που δημιουργήθηκε πριν από δεκαετίες για να προστατεύσει την ευρωπαϊκή μετανάστευση, την εποχή κατά την οποία χιλιάδες Ευρωπαίοι αντιμετώπιζαν τα τρομερά επακόλουθα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι κοινωνίες της Ευρώπης θα πρέπει να θυμηθούν την αλληλεγγύη που προσέφεραν τότε η Αργεντινή, οι ΗΠΑ και άλλες κυβερνήσεις του κόσμου, και την προθυμία τους να απορροφήσουν Ευρωπαίους που είχαν ανάγκη να μεταναστεύσουν. Εάν αυτό το πλαίσιο θεωρήθηκε σωστό από την Ευρώπη εκείνη την εποχή, τότε σίγουρα οι άνθρωποι που σήμερα ζουν σε παρόμοιες συνθήκες πρέπει να αντιμετωπιστούν από την Ευρώπη με τον ίδιο σεβασμό.

– Στην τελευταία έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναφέρεται ότι οι προκλήσεις σε αυτό το πεδίο συνεχώς επεκτείνονται. Στην Τουρκία, για παράδειγμα, ο τοπικός πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστίας Τανέρ Κίλιτς έμεινε στη φυλακή για περισσότερο από έναν χρόνο. Με τη δημοκρατία να συρρικνώνεται παγκοσμίως, ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

– Πράγματι, αυτό που αντιμετώπισε ο Τανέρ στην Τουρκία είναι ένα μικρό κομμάτι μιας ανησυχητικής παγκόσμιας τάσης. Βλέπουμε διάφορες χώρες από κάθε γωνιά του πλανήτη –με τελευταίο παράδειγμα την Ουγγαρία– να συνθλίβουν το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία και να φιμώνουν οποιαδήποτε υπεράσπιση εναλλακτικών απόψεων. Είναι ένα φαινόμενο στο οποίο πρέπει όλοι να αντισταθούμε και πράγματι παρατηρώ σταδιακά μια παγκόσμια αντίσταση να οικοδομείται. Ελπίζω ότι θα συνεχίσει να μεγαλώνει με δυναμική.

Η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι ετοιμοθάνατη, παρότι αμφισβητείται σκληρά από πολλές πλευρές. Βλέπετε, μακροπρόθεσμα αυτές οι προκλήσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν το καθεστώς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ήδη κατά κάποιο τρόπο, βλέπουμε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως που θέλουν να συνδράμουν στον ανθρωπιστικό μας αγώνα. Για παράδειγμα, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού, αυτό δεν αποδυνάμωσε τη συνθήκη για την κλιματική αλλαγή – αντιθέτως την ενίσχυσε και την πρόβαλε περισσότερο.

– Δεδομένου ότι συναντηθήκαμε στο πλαίσιο του συνεδρίου του One Young World, και για να κλείσουμε τη συνέντευξη με μια νότα αισιοδοξίας, ποιο είναι το μήνυμά σας για τους νέους ηγέτες του κόσμου;

– Δεν πρέπει να αποδεχθούν πως θα γίνουν ηγέτες του κόσμου κάποια στιγμή στο μέλλον – πρέπει να αντιληφθούν την ηγετική τους ικανότητα σήμερα. Οι νέοι της εποχής μας έχουν κάτι που η γενιά μου δεν είχε: Μια φρέσκια οπτική γωνία. Στη δική μου γενιά, οι άνθρωποι παρέμειναν στην εξουσία για πολύ καιρό και συνέχισαν να προσφέρουν παλιές λύσεις σε παλιά προβλήματα. Σήμερα περισσότερο από ποτέ έχουμε ανάγκη από νέους ηγέτες και τις νέες λύσεις τους.

Η διαδρομή του

Ο Κούμι Ναϊντού μπορεί να ανέλαβε πρόσφατα την εξέχουσα θέση του γενικού γραμματέα της Διεθνούς Αμνηστίας, ωστόσο κουβαλάει στους ώμους του δεκαετίες αγώνων για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Γεννημένος στη Νότιο Αφρική από Ινδούς γονείς, ο κ. Ναϊντού συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες κατά του καθεστώτος του απαρτχάιντ από όταν ήταν μόλις 15 ετών. Στην πολυετή καριέρα που χάραξε έκτοτε, έχει υπάρξει ο πρώτος Αφρικανός πρόεδρος της Greenpeace, έχει διατελέσει γενικός γραμματέας της Παγκόσμιας Πρόσκλησης για τη Δράση κατά της Φτώχειας, και έχει βρεθεί στο τιμόνι της Civicus, μιας διεθνούς συμμαχίας για την οικοδόμηση της κοινωνίας των πολιτών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή