Στις προεδρικές εκλογές του 2017, η Μαρίν Λεπέν απευθύνθηκε στους Γάλλους ψηφοφόρους με το μικρό της όνομα, χωρίς το επώνυμό της, που παραπέμπει στη σκληρή Ακροδεξιά, και χωρίς να αναφέρει το Εθνικό Μέτωπο, το οποίο εν συνεχεία μετονόμασε σε Εθνικό Συναγερμό. Φέτος παρουσιάζεται στις αφίσες χωρίς καν όνομα, χωρίς τα χρώματα της γαλλικής σημαίας, σαν μια χαμογελαστή ξανθιά γυναίκα σε γαλήνιο, πράσινο φόντο, με σύνθημα «Ελευθερίες».
Παρά τη «λείανση» της εικόνας της, όμως, οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι και πάλι θα ηττηθεί από τον Εμανουέλ Μακρόν. Οκτώ μήνες πριν από την αναμέτρηση του Απριλίου, ο Γάλλος πρόεδρος εμφανίζεται να συγκεντρώνει από 24% έως 29% στον πρώτο γύρο, αντί 24% έως 27% της Λεπέν, και να επικρατεί με 57% στον δεύτερο γύρο. Η αξία των μετρήσεων είναι περιορισμένη, καθώς το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τις εκλογές είναι μεγάλο και, όπως έδειξαν οι εξελίξεις στη Γερμανία, πολλά μπορούν να αλλάξουν το τελευταίο δίμηνο.
Μέχρι στιγμής, πάντως, μία είναι η «σταθερά» της προεκλογικής εκστρατείας: ο ανταγωνισμός για την προσέλκυση του δεξιού ακροατηρίου. Τα σχόλια του Εμανουέλ Μακρόν για την «παράνομη μετανάστευση» από το Αφγανιστάν, ακριβώς τη στιγμή που δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι της χώρας έπαιρναν τον δρόμο της προσφυγιάς, έδωσαν μια ιδέα για τον κυρίαρχο λόγο στη χώρα. Αν αυτός είναι ο Μακρόν, ο οποίος εξακολουθεί να δηλώνει ότι δεν ανήκει «ούτε στη Δεξιά ούτε στην Αριστερά», μπορεί κανείς να φανταστεί τι γίνεται στο παραδοσιακό δεξιό κόμμα της χώρας, που τα τελευταία χρόνια ονομάζεται LR («Οι Ρεπουμπλικανοί»).
Σε εκδήλωση με άλλους διεκδικητές του χρίσματος του κόμματος, ο πρώην επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ είπε τα εξής: «Δεν μπορούμε να κάνουμε όλα αυτά που θέλουμε αν δεν ανακτήσουμε την νομική μας κυριαρχία, η οποία τελεί πάντα υπό την απειλή καταδίκης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή από μία ερμηνεία των δικών μας δικαστικών θεσμών». Ο Μπαρνιέ, σημειωτέον, ήταν ο διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ενωσης που κατακεραύνωνε τους Βρετανούς όταν χρησιμοποιούσαν τα επιχειρήματα αυτά για το Brexit. «Γι’ αυτό θα προκηρύξουμε δημοψήφισμα, που θα γίνει του χρόνου τον Σεπτέμβριο, με δύο στόχους: τον κοινοβουλευτικό έλεγχο στις ετήσιες ποσοστώσεις μεταναστών και την ανάκτηση, μέσα από το σύνταγμα, της ελευθερίας χειρισμού και ερμηνείας ζητημάτων που σχετίζονται με τη μετανάστευση».
Ο Μπαρνιέ απέχει αρκετά από το χρίσμα του LR, ενώ το κόμμα δεν έχει καν αποφασίσει ούτε αν θα διενεργήσει προκριματικές εκλογές ούτε πώς θα χειριστεί τον Ξαβιέ Μπερτράν, τον δημοφιλή πρώην υπουργό, ο οποίος έχει δηλώσει εκ των προτέρων ότι θα κατέβει για πρόεδρος, ότι και αν αποφασίσει το κόμμα. Τέλος, υπάρχει και ο «τζόκερ» της αναμέτρησης, ο δημοσιογράφος Ερίκ Ζεμούρ, οι εκπομπές του οποίου προσελκύουν έως και ένα εκατομμύριο τηλεθεατές και ο οποίος, εφόσον επισημοποιήσει την υποψηφιότητά του, θα «κόψει» εκλογική πελατεία και από το LR και από τη Λεπέν.
Το πλήθος των υποψηφίων που απευθύνονται στο ίδιο δεξιό κοινό λειτουργεί αντικειμενικά υπέρ του Εμανουέλ Μακρόν, o οποίος θα προσπαθήσει να ξαναπαίξει το βασικό χαρτί του 2017, την εικόνα ενός ριζοσπάστη πολιτικού που διεκδικεί μια νέα πενταετία για να φέρει σε πέρας τις μεταρρυθμίσεις που έμειναν στη μέση λόγω κοινωνικών αντιδράσεων και κορωνοϊού· όλα αυτά στον μικρόκοσμο της γαλλικής πολιτικής, ο οποίος, όπως δείχνει η ελάχιστη συμμετοχή στις περιφερειακές εκλογές του Ιουνίου, απέχει αρκετά από τον πραγματικό κόσμο.
Το τραύμα
Το Ισλάμ εξακολουθεί να καταλαμβάνει δυσανάλογα μεγάλο χώρο στη γαλλική πολιτική συζήτηση και ένας από τους υπευθύνους γι’ αυτό εμφανίστηκε την Τετάρτη στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του δικαστικού μεγάρου του Παρισιού. Είναι ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ, ο δέκατος τρομοκράτης του Μπατακλάν, ο οποίος δήλωσε «στρατιώτης του Ισλαμικού Κράτους» κατά την έναρξη της δίκης του. Η «δίκη του αιώνα» ανασύρει στη μνήμη των Γάλλων τη φρίκη της 13ης Νοεμβρίου 2015, όταν 130 άνθρωποι που παρακολουθούσαν συναυλία, διασκέδαζαν σε μπαρ ή βρίσκονταν στο γήπεδο έπεσαν θύματα του ισλαμικού φονταμενταλισμού, στην πιο πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση που έχει γίνει ποτέ επί ευρωπαϊκού εδάφους. Η δίκη του Αμπντεσλάμ και 19 ατόμων που συνέπραξαν στις επιθέσεις είναι μια αφορμή προκειμένου να επιστρέψει η Γαλλία σε αυτό το συλλογικό τραύμα, να φωτίσει τις πτυχές του, να τιμωρήσει με θεσμικά μέσα τους υπευθύνους και στο τέλος, αν μπορέσει, να γυρίσει σελίδα.