Η έναρξη του εμβολιαστικού προγράμματος για παιδιά ηλικίας πέντε έως έντεκα ετών στις ΗΠΑ, μετά τη σχετική έγκριση από τον Oργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), είναι ικανή να «αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού», επηρεάζοντας την εξέλιξη της πανδημίας. Θεωρείται μάλιστα ιδιαίτερα κρίσιμη καθώς προσεγγίζουμε την περίοδο των γιορτών, που οι οικογενειακές συγκεντρώσεις πληθαίνουν και οι μετακινήσεις αυξάνονται σημαντικά.
Ο εμβολιασμός των μικρότερων παιδιών, επισημαίνουν οι ειδικοί, όχι μόνο θα τα θωρακίσει έναντι μιας λοίμωξης που μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, αλλά ταυτόχρονα θα σπάσει την αλυσίδα της ενδοοικογενειακής μετάδοσης, προστατεύοντας τους πιο ευάλωτους της οικογένειας: τον παππού και τη γιαγιά.
Aν και τα παιδιά ασθενούν βαριά από COVID-19 πολύ σπανιότερα από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, ο κίνδυνος που διατρέχουν δεν είναι μηδενικός. Ούτε σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες η λοίμωξη από κορωνοϊό είναι «απλή γριπούλα». Αντιθέτως, η COVID-19 συνιστά την έβδομη αιτία θανάτου παιδιών 5 έως 11 ετών. Στις ΗΠΑ, έως σήμερα, έχουν νοσήσει δύο εκατομμύρια παιδιά, εκ των οποίων 8.300 ηλικίας 5 έως 11 ετών χρειάστηκαν νοσηλεία. Το ένα τρίτο νοσηλεύτηκε σε ΜΕΘ, από τις οποίες 94 παιδιά δεν βγήκαν ποτέ, καθώς έχασαν τη μάχη. Ακόμα όμως και αν η λοίμωξη από κορωνοϊό δεν στείλει το παιδί στο νοσοκομείο, ελλοχεύει ο κίνδυνος της «μακράς COVID», δηλαδή συμπτωμάτων της λοίμωξης που επιμένουν επί μήνες. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Βρετανίας, το 13%-15% των παιδιών που προσβάλλονται από κορωνοϊό εμφανίζει συμπτώματα για περισσότερο από πέντε εβδομάδες. Μελέτη που εκπονήθηκε στην Ιταλία, και δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί από ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών, δείχνει ότι το 50% των παιδιών που προσβλήθηκαν από κορωνοϊό εξακολουθεί να ταλαιπωρείται από τουλάχιστον ένα σύμπτωμα της λοίμωξης 17 εβδομάδες μετά την αρχική διάγνωση. Το 43% από αυτά αδυνατεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες. Τα κυρίαρχα συμπτώματα της «μακράς COVID» στα παιδιά, όπως καταγράφηκαν από ιταλική μελέτη, είναι: κόπωση, μυαλγία, πονοκέφαλος, αναπνευστικά προβλήματα, πόνοι στην κοιλιά, γαστρεντερικές διαταραχές και αϋπνία. Ενας άλλος σημαντικός κίνδυνος της COVID στα μικρά παιδιά είναι το φλεγμονώδες πολυσυστημικό σύνδρομο, το οποίο έχουν εμφανίσει τουλάχιστον 5.200 παιδιά στις ΗΠΑ.
Θεωρητικώς η υιοθέτηση των παιδιατρικών εμβολίων θα προστατεύσει τόσο τα παιδιά όσο και την κοινότητα. Κατά πόσον αυτό θα συμβεί μένει να το δούμε, επειδή η διστακτικότητα των γονιών έναντι του εμβολίου ενισχύεται. Ερευνα που εκπονήθηκε από τα πανεπιστήμια Νορθίστερν, Νορθγουέστερν, Ράτζερς και Χάρβαρντ διαπίστωσε ότι οι αμφιβολίες και η ανησυχία των γονιών για τον παιδιατρικό εμβολιασμό αυξήθηκαν σημαντικά κατά την περίοδο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου. Πολλοί επικαλούνται ως ανασταλτικούς παράγοντες το πόσο καινούργιο είναι το εμβόλιο, αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά του και φόβο πιθανών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων παρενεργειών του. Μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Ιδρυμα Οικογένειας Κάιζερ έδειξε ότι μόλις το 33% των γονέων θα συναινέσει στον άμεσο εμβολιασμό. Οι υπόλοιποι δηλώνουν είτε ότι είναι διστακτικοί είτε ότι είναι κατηγορηματικά αντίθετοι στο παιδιατρικό εμβόλιο. Μια δεύτερη δημοσκόπηση, που διενεργήθηκε από την Axios-Ipsos, επιβεβαιώνει τον σκεπτικισμό των γονιών διαπιστώνοντας ότι το 42% δηλώνει πως είναι «άκρως απίθανο» να εμβολιάσει τα παιδιά του.
Η μυοκαρδίτιδα
Ενας από τους βασικούς φόβους των γονέων είναι αυτός της μυοκαρδίτιδας, της φλεγμονής του καρδιακού μυός, μιας πολύ σπάνιας παρενέργειας του εμβολίου των Pfizer/BioNTech, που εμφανίζεται κυρίως στα αγόρια και στους νέους άνδρες 16 έως 29 ετών. Ο κίνδυνος μειώνεται στην ηλικιακή ομάδα 12 έως 15 ετών. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα μικρότερα παιδιά κινδυνεύουν ακόμα λιγότερο.
Θα σπάσει η αλυσίδα της ενδοοικογενειακής μετάδοσης, προστατεύοντας τους πιο ευάλωτους της οικογένειας: τον παππού και τη γιαγιά.
Επιστήμονες με καλή γνώση των ερευνών που έχουν εκπονηθεί επί του αντικειμένου είναι καθησυχαστικοί και υπογραμμίζουν ότι η πιθανότητα μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό είναι ισχνή. Ακόμα όμως και αν η φλεγμονή εμφανιστεί, είναι ήπια και ελέγχεται πολύ γρήγορα.
Παγκοσμίως, κάθε χρόνο παθαίνουν μυοκαρδίτιδα εξαιτίας ιών ή βακτηρίων 10 έως 20 άνθρωποι ανά 100.000 πληθυσμού. Βασικά συμπτώματά της είναι ο γρήγορος και ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός, ο πόνος στο στήθος και η δύσπνοια. Οι ειδικοί μάλιστα εκτιμούν ότι πολύ περισσότεροι νοσούν με μυοκαρδίτιδα αλλά τα συμπτώματά τους είναι τόσο ήπια που δεν γίνεται ποτέ διάγνωση.
Μια άλλη παράμετρος που οφείλουν οι γονείς να συνεκτιμήσουν, επισημαίνουν οι ειδικοί, είναι ότι η μυοκαρδίτιδα που συνδέεται με τον εμβολιασμό είναι πολύ ηπιότερη από αυτή που προκαλεί η COVID-19. Επίσης, όταν το αίτιο της φλεγμονής είναι το εμβόλιο, δεν προκαλούνται μόνιμες βλάβες στον καρδιακό μυ, τονίζει ο δρ Τζέιμς ντε Λέμος, καρδιολόγος στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Τέξας. Αντιθέτως, ο κορωνοϊός μπορεί να προσβάλει την καρδιά και το ενδοθήλιο των αιμοφόρων αγγείων προκαλώντας μόνιμες βλάβες. Σε κάποιες περιπτώσεις η μυοκαρδίτιδα λόγω COVID-19 αποδυναμώνει τόσο την καρδιά ώστε είναι αναγκαία η μεταμόσχευση.
Οι συχνότερες παρενέργειες που έχουν καταγραφεί με την παιδιατρική δόση του εμβολίου των Pfizer/BioNTech, που είναι περίπου το ένα τρίτο αυτής που κάνουν έφηβοι και ενήλικοι, είναι πονοκέφαλος, πυρετός και κόπωση, ενώ κατά την κλινική μελέτη δεν καταγράφηκαν περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας.
Τα αντισώματα
Αντιθέτως, η ανοσοποιητική αντίδραση και στα μικρά παιδιά είναι εξίσου ισχυρή με αυτή στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα αντισώματα που παράγονται μπορούν να εξουδετερώσουν ακόμα την υπερμεταδοτική μετάλλαξη «Δέλτα».
Η επικεφαλής του CDC, δρ Ροσέλ Βαλένσκι, μετά την αναγγελία της έγκρισης του παιδιατρικού εμβολίου τόνισε ότι «ο κίνδυνος της COVID-19 είναι πολύ μεγάλος και εφιαλτικός για τα παιδιά μας, ασύγκριτα μεγαλύτερος από αυτόν που εγκυμονούν άλλες παιδικές ασθένειες για τις οποίες τα εμβολιάζουμε. Πέραν της ίδιας της νόσου, οι σχολικές απουσίες και το κλείσιμο των σχολείων έχουν βαριές ψυχικές και κοινωνικές συνέπειες για τα παιδιά». Ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 είναι μονόδρομος.