Υπό τη βαριά σκιά της COVID-19 βρίσκεται για άλλη μια φορά η Ευρώπη, που βιώνει το χρονικό μιας προαναγγελθείσας τραγωδίας. Το καλοκαίρι της ανεμελιάς και της λήθης διαδέχθηκε ένα φθινόπωρο πρωτοφανούς αναζωπύρωσης της πανδημίας. Η υπερμεταδοτική μετάλλαξη «Δέλτα», η χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, η διστακτικότητα έναντι των εμβολίων και η φθίνουσα ανοσία που προσφέρουν, η «απελευθέρωση» από τις μάσκες και η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα. Ολα αυτά κατέστησαν εκ νέου την Ευρώπη επίκεντρο της πανδημίας.
Ο περιφερειακός επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη, δρ Χανς Κλούγκε, δεν ωραιοποίησε την κατάσταση. «Εφόσον παραμείνουμε στην ίδια τροχιά, η Ευρώπη και η Κεντρική Ασία πιθανώς να θρηνήσουν, εξαιτίας της COVID-19, για ακόμα μισό εκατομμύριο θανάτους έως τον Φεβρουάριο», δήλωσε και απέδωσε την έξαρση της πανδημίας στην Ευρώπη τόσο στην χαλάρωση των μέτρων όσο και στη διστακτικότητα έναντι των εμβολιασμών. «Tα εμβόλια αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού, αλλά δεν μπορούν να πετύχουν μόνα», κατέληξε.
Τα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου στενάζουν από την ορμή του νέου πανδημικού κύματος. Στην Ολλανδία, τα νοσηλευτικά ιδρύματα στην επαρχία Λίμπουργκ απέστειλαν σήμα κινδύνου ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν την εισροή νέων ασθενών με κορωνοϊό και κινδυνεύουν με κατάρρευση. Το τελευταίο δεκαπενθήμερο, ο μέσος όρος εβδομαδιαίων λοιμώξεων στη χώρα διπλασιάστηκε και η υποχρέωση μάσκας σε όλους τους δημόσιους χώρους επέστρεψε.
Σε Βουλγαρία και Ρωσία οι θάνατοι σημειώνουν καθημερινά ρεκόρ, ενώ στα ρουμανικά νοσοκομεία καταγράφονται σκηνές από ταινίες φρίκης, με τα πτώματα των θυμάτων της COVID-19 να στοιβάζονται μέσα σε μαύρες σακούλες στους διαδρόμους των νοσοκομείων του Βουκουρεστίου. Παρά την επιβολή νέων περιοριστικών μέτρων και τη θέσπιση των εμβολιαστικών πιστοποιητικών ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις περισσότερες δραστηριότητες, η κατάσταση στη Ρουμανία παραμένει ανεξέλεγκτη. Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί η μεγάλη διστακτικότητα των πολιτών να εμβολιαστούν. Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας, μόλις το 40% των Ρουμάνων είχε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό του. Μεγάλη έξαρση κρουσμάτων και θανάτων παρατηρείται και στην Ουκρανία, όπου η εμβολιαστική κάλυψη δεν ξεπερνά το 18%. Σε «κόκκινο συναγερμό» βρίσκεται και η Γερμανία, που καταγράφει ρεκόρ κρουσμάτων. Η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ προειδοποίησε ότι τα νοσοκομεία σε κάποιες περιοχές βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης, καλώντας τους ανεμβολίαστους να σπεύσουν να εμβολιαστούν.
Η Γαλλία
Επιστροφή στο παρελθόν και για τη Δανία, όπου επιβλήθηκε εκ νέου το «υγειονομικό πάσο» μόλις δύο μήνες μετά την κατάργησή του, παρότι το 85,6% των Δανών άνω των 12 ετών έχει εμβολιαστεί πλήρως. Τα νοσοκομεία της χώρας εκπέμπουν SOS εξαιτίας όχι μόνο της COVID-19, αλλά και της εποχικής γρίπης. Οπως τόνισε η πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν, για τη νέα έξαρση των λοιμώξεων ευθύνεται «μια μικρή μειοψηφία που “παίζει βρώμικα” και η οποία πλέον είναι υπόλογη έναντι της δανικής κοινωνίας».Στη λύση της υποχρεωτικότητας, αλλά αυτή τη φορά για την αναμνηστική δόση, προχώρησε και η Γαλλία. Οι άνω των 65 ετών οφείλουν να κάνουν την τρίτη δόση προκειμένου να διατηρήσουν το «υγειονομικό πάσο», το κλειδί που ανοίγει όλες τις δραστηριότητες. Μάλιστα, στο τηλεοπτικό του διάγγελμα την Τρίτη, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν έκρυψε την έντονη ανησυχία του για την έξαρση της πανδημίας στην Ευρώπη, χαρακτηρίζοντάς τη «κόκκινο συναγερμό» για τη Γαλλία.
Εμβόλια και μέτρα
Ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, Μάρτιν Μακ, τονίζει ότι η εμβολιαστική κάλυψη στην Ευρώπη δεν επαρκεί. Είναι αναγκαίο τα κράτη να ενισχύσουν τις εμβολιαστικές τους εκστρατείες και να τις συμπληρώσουν επιβάλλοντας μέτρα για την αποτροπή της διασποράς, όπως είναι η χρήση μάσκας και ο καλός εξαερισμός όλων των χώρων.
Ο ζόφος στην Ευρώπη, δήλωσε ο δρ Κλούγκε, πρέπει να αποτελέσει καμπανάκι κινδύνου και παράδειγμα προς αποφυγή για τον υπόλοιπο πλανήτη. «Το βασικό μάθημα που μας δίνει αυτό το κύμα είναι ότι εφόσον καταγραφεί επιταχυνόμενη αύξηση των λοιμώξεων, μην περιμένετε να επαναφέρετε τα μέτρα κατά της διασποράς του κορωνοϊού. Οσο νωρίτερα, όσο αυστηρότερα, τόσο καλύτερα».
Η κινεζική συνταγή
Οι περισσότερες χώρες, τα δύο χρόνια της πανδημίας, αναζήτησαν την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην αποτροπή της πιο δυσμενούς εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης, στην αντοχή των υγειονομικών τους συστημάτων και στην επιβίωση της οικονομίας με τις μικρότερες δυνατές ζημίες. Ετσι επέβαλαν περιορισμούς και lockdowns, άλλοτε ηπιότερα και άλλοτε πιο αυστηρά, αναλόγως της επιδημιολογικής εικόνας. Μετά το πρώτο σοκ και την έλευση των εμβολίων, προσπάθησαν να «μάθουν να συμβιώνουν με τον κορωνοϊό».
H Kίνα επέλεξε έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο: τη «μηδενική ανοχή στην COVID-19», που στόχευε στην ολοκληρωτική εξάλειψη του ιού όπου εμφανιζόταν. Η συνταγή, δύσκολη: δρακόντεια μέτρα, αποκλεισμοί πόλεων, ολοκληρωτικά lockdowns για μονοψήφιες λοιμώξεις, τάχιστοι διαγνωστικοί έλεγχοι σε εκατομμύρια πολίτες. Ακόμα και σήμερα, το Πεκίνο επιβάλλει καραντίνα εβδομάδων στους ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Αν κανείς εμπιστευτεί τα επίσημα στοιχεία, η «μηδενική ανοχή» αποδίδει. Τον περασμένο μήνα, στη χώρα του 1,4 δισεκατομμυρίου κατοίκων καταγράφηκαν 1.594 νέα κρούσματα και κανένας θάνατος. Κινέζοι ειδικοί, μιλώντας στην κρατική τηλεόραση πρόσφατα, υπεραμύνθηκαν της προσέγγισης τονίζοντας ότι παρά το υψηλό της κόστος, «η COVID-19 είναι ακόμα ακριβότερη σε χρήμα και ανθρώπινο πόνο». Επίσης τόνισαν ότι πολλά κράτη αναγκάστηκαν σε αλλεπάλληλα «πισωγυρίσματα», όταν η μέτρια επιδημιολογική εικόνα τους αφέθηκε ανεξέλεγκτη και επιδεινώθηκε τάχιστα, προκαλώντας σύγχυση στους πολίτες, ανθρώπινες απώλειες και τεράστιες οικονομικές ζημίες.