ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Η άποψη ότι στην Ευρωπαϊκή Eνωση δεν υπάρχει ικανή εκπροσώπηση των πολιτών έχει εκφραστεί πολλάκις στο παρελθόν. Η απρόσωπη εικόνα της Ε.Ε. δημιουργεί σε πολλούς την ανησυχία ότι οι απόψεις και οι προβληματισμοί των πολιτών δεν λαμβάνονται αρκετά υπόψη για τη διαμόρφωση της πολιτικής της.
Η ανησυχία αυτή των Ευρωπαίων πολιτών έρχεται σε μία εποχή που ορισμένοι βλέπουν τη Γηραιά Ηπειρο αποδυναμωμένη από τις αλλεπάλληλες κρίσεις που έχει διέλθει τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, και ανησυχούν για την ικανότητα των θεσμών της Ενωσης να αντεπεξέλθουν στη νέα πραγματικότητα, χαράσσοντας μια πολιτική που να αντανακλά τις επιθυμίες των πολιτών των κρατών- μελών της. Ωστόσο, η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θέλει να «αποκλείει» το ευρύ κοινό από τη διαδικασία χάραξης πολιτικής, δεν φαίνεται να είναι και τόσο αληθής: η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, που άρχισε τον Μάιο του 2021, καλεί τους πολίτες, ανεξαρτήτως προέλευσης και επαγγέλματος, να συζητήσουν για τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες της Ευρώπης και να μεταδώσουν στα κατάλληλα όργανα τι μέλλον θέλουν για την Ευρωπαϊκή Ενωση μέχρι την άνοιξη της ερχόμενης χρονιάς.
Σκεπτικισμός
Η κίνηση αυτή είναι αρκετά φιλόδοξη, ωστόσο πολλοί είναι σκεπτικοί. Σε ομιλία του την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος της Ομάδας Εργοδοτών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EESC), Στέφανο Μαλία, τόνισε ότι πρέπει να σχεδιάσουμε ποια θα είναι η Ευρώπη του αύριο αντιμετωπίζοντας τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών της. «Οι βασικές προκλήσεις είναι ότι εξακολουθούμε να παλεύουμε με την πανδημία και πρέπει με κάποιο τρόπο να προχωρήσουμε, να λειτουργήσουμε και να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας». Ταυτόχρονα, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να γίνει άμεσα, μέσα από την ενεργειακή μετάβαση και την πράσινη βιώσιμη οικονομία.
«Oι επενδύσεις πρέπει να γίνουν, αλλά παράλληλα να υπάρξει ένας ευέλικτος μηχανισμός που θα ασκεί έλεγχο και θα θέτει πλαφόν στις δαπάνες», επιση-μαίνει ο κ. Διαμαντούρος.
Ο χρόνος για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση λιγοστεύει αλλά, χωρίς μια προσεκτική μετάβαση από τη συμβατική στην πράσινη οικονομία, θα δημιουργηθούν προβλήματα που θα αυξήσουν την ανεργία και θα δημιουργούν περιόδους παράλυσης της Ενωσης. «Εκτός και αν είμαστε σε θέση να λάβουμε υπόψη τα μαθήματα του παρελθόντος και τους προβληματισμούς των απλών πολιτών, φοβάμαι ότι θα προκληθεί τεράστια απογοήτευση μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών».
Στην περίπτωση τέτοιων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, καλό είναι να προχωράμε με συγκρατημένη αισιοδοξία. «Η Ευρώπη πέρασε μια πολύ μεγάλη κρίση αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι έχει αντέξει», δήλωσε στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Διαμαντούρος, μέλος της EESC. «Το πρώτο που πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστούν οι μελλοντικές προκλήσεις είναι να υπάρξει μια ισχυρή οικονομική ανάπτυξη που συνδέεται άμεσα με το Ταμείο Ανάπτυξης. Είναι πολύ σημαντικό τα κράτη-μέλη που θα αξιοποιήσουν τον μηχανισμό να το κάνουν με σωστό τρόπο». H ανάπτυξη της οικονομίας θα βοηθήσει στο να μικρύνουν οι διαφορές μεταξύ των χωρών αλλά και στο να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη, κάτι που έσπασε στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και θα μπορούσε να θεραπεύσει τις εναπομείνασες πληγές της Ε.E.
Η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι κάτι για το οποίο η Ε.Ε. θα πρέπει επίσης να μεριμνήσει. Η Ευρώπη ακόμη δεν έχει αναρρώσει από την κρίση, με δεδομένο ότι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις υστερούν σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Το γεγονός αυτό προκαλεί προβλήματα στις δημόσιες επενδύσεις και στην πράσινη ενεργειακή και τεχνολογική μετάβαση. Για τον λόγο αυτό χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα καινούργιο πλαίσιο που θα λαμβάνει υπόψη τα μαθήματα που πήραμε από το παρελθόν και θα είναι πιο ευέλικτο. «Σίγουρα οι επενδύσεις πρέπει να γίνουν αλλά παράλληλα να υπάρξει ένας ευέλικτος μηχανισμός που θα ασκεί έλεγχο και θα θέτει πλαφόν στις συνολικές δαπάνες», συμπεραίνει ο κ. Διαμαντούρος.
Η κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή είναι κάτι στο οποίο η Ευρώπη πρέπει άμεσα να ανταποκριθεί και έχει θέσει έναν φιλόδοξο στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα δομικά προβλήματα για τα οποία δεν γίνεται η κατάλληλη συζήτηση σε δημόσιο επίπεδο, όπως το πώς θα επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι, όταν χώρες με μεγάλες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου –όπως η Κίνα– δεν ακολουθούν τους κανόνες. Η Ευρώπη μόνη της εκπροσωπεί το 7%-8% των παγκόσμιων ρύπων αλλά, ακόμα και αν μηδενίσει τις εκπομπές μέχρι το 2030, αν δεν υπάρξει σύγκλιση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, η κλιματική μετάβαση θα γίνει πολύ δύσκολα, με ανυπολόγιστες ζημιές στην οικονομία και στην αγορά εργασίας.
Φυσικό αέριο και μεθάνιο
Η Κομισιόν προχώρησε σε σειρά προτάσεων για τη μείωση των εκπομπών της αυτή τη δεκαετία. Τον Ιούλιο, η Ε.Ε. έγινε η πρώτη από τις περιοχές με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων στον κόσμο που σχεδίασε ένα λεπτομερές σχέδιο για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της, με νομοθετικές προτάσεις που περιλαμβάνουν μεγαλύτερες αγορές άνθρακα και σταδιακή κατάργηση των πωλήσεων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων. Η νέα σειρά κανονισμών επικεντρώνεται στα κτίρια, στις εκπομπές μεθανίου και στο φυσικό αέριο. Τα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν μεταρρύθμιση των αγορών φυσικού αερίου της Ε.Ε., η οποία αποσκοπεί στην ενσωμάτωση αερίων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, όπως το υδρογόνο στο δίκτυο, αλλά δεν περιλαμβάνει κάποιο σχέδιο σταδιακής κατάργησης του φυσικού αερίου. Η Κομισιόν πρότεινε επίσης ένα σύστημα που θα επιτρέπει στις χώρες να αγοράζουν από κοινού φυσικό αέριο για να σχηματίσουν στρατηγικά αποθέματα και θέσπισε την πρώτη νομοθεσία για την αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου. Αυτή θα αναγκάσει τους φορείς εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ε.Ε. να βρουν και να διορθώσουν διαρροές μεθανίου στις υποδομές τους, αν και δεν επέκτεινε τους κανόνες για να συμπεριλάβει τις εταιρείες του εξωτερικού. Μια τρίτη πρόταση, που στοχεύει στα κτίρια, απαιτεί από τα κράτη-μέλη να ανακαινίσουν εκατομμύρια ακίνητα που θερμαίνονται από ορυκτά καύσιμα αυτή τη δεκαετία.
Πόσο θα βαρύνει η άποψη των πολιτών στον διάλογο των Βρυξελλών
Η Συνδιάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι μια καλή διαδικασία, ωστόσο το ζητούμενο δεν θα πρέπει να είναι η δημιουργία νέων ευρωπαϊκών μηχανισμών, αλλά η ενημέρωση και η βέλτιστη αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων.
Το ζήτημα είναι πώς μπορούν να ενημερωθούν καλύτερα οι πολίτες για το τι γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Είναι καλό που υφίσταται μια τέτοια καινοτόμος διαδικασία και ανοίγει ο διάλογος». Για τον κ. Διαμαντούρο, αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι ποιες ιδέες ρίχνονται στο τραπέζι, αλλά και αν αυτές είναι εφικτό να εφαρμοστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα, κάποια πρέπει να λυθούν από τα ίδια τα κράτη-μέλη».
Καλή συνεργασία
Σε εθνικό επίπεδο, είναι απαραίτητη η καλή συνεργασία εκπαιδευτικού συστήματος, επιχειρήσεων και της εκάστοτε κυβέρνησης, ώστε να γίνει μια καλή μετάβαση σε μια βιώσιμη και τεχνολογικά προηγμένη πράσινη οικονομία, χωρίς να χαθούν θέσεις εργασίας.
Μια γόνιμη συνεργασία θα μπορούσε να παρουσιάσει την κατάλληλη ευκαιρία για χώρες που ακόμη δεν έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τις οικονομικές δυσκολίες τους, να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας με την εκπαίδευση των νέων, αλλά και τη μετεκπαίδευση των ήδη υπαρχόντων εργαζομένων στους τομείς τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. «Η έμφαση στη συνεργασία αλλά και η ανάπτυξη αυτόνομων τεχνολογιών από τα κράτη-μέλη, αν γίνει προσεκτικά, θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες». Είναι συνεπώς αναγκαίο οι κύριες ιδέες που σχετίζονται με τις πολιτικές προτεραιότητες –την ψηφιακή μετάβαση, την πράσινη οικονομία και τις θέσεις εργασίας– να διαχωριστούν στο ποιες από αυτές εμπίπτουν στην κοινοτική αρμοδιότητα και ποιες όχι. «Είναι μια μοναδική στιγμή για την Ευρώπη, στην οποία οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν ενεργά, αλλά και να καταλάβουν λίγο καλύτερα το αρκετά δυσνόητο περιβάλλον των Βρυξελλών», καταλήγει ο κ. Διαμαντούρος. Και είναι μια μοναδική ευκαιρία για την ίδια την Ευρώπη να συμπεριλάβει άμεσα τους πολίτες στη χάραξη μιας νέας πορείας, που θα αντικατοπτρίζει την ποιότητα ζωής, θα προστατεύει το περιβάλλον και θα παρέχει σε όλους εργασία.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr