Μετά από μήνες, τόσο το Κίεβο όσο και άλλες μεγάλες ουκρανικές πόλεις, ξύπνησαν υπό το συριστικό ήχο των συναγερμών και των εκρήξεων από τις πυραυλικές επιθέσεις, που διέταξε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ως αντίποινα για το πλήγμα στην Γέφυρα του Κερτς στην Κριμαία.
Πρόκειται για τυφλά χτυπήματα μέσα στον αστικό ιστό. Από τις επιθέσεις πέθαναν τουλάχιστον 11 άνθρωποι, ενώ τραυματίστηκαν 89. Σημαντικές υποδομές επλήγησαν σε 12 διαφορετικές περιοχές καθώς και στην πόλη του Κιέβου, όπου ξέσπασαν περισσότερες από 30 πυρκαγιές. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος διεκόπη μερικώς σε 15 περιοχές.
Αναζητήσαμε Ουκρανούς και ζητήσαμε να μας περιγράψουν πώς βίωσαν τη νέα αυτή επίθεση. Τα αισθήματα ήταν ανάμεικτα: Υπήρχε ένας διάχυτος φόβος, αλλά και η πίστη στη νίκη – ένα ισχυρό αίσθημα, που όμως μας είπαν, υπερβαίνει το φόβο.
«Είμαστε ακόμα τρομαγμένοι»
«Φοβήθηκα πάρα πολύ σήμερα»: Αυτή είναι η πρώτη αντίδραση της Όλγα Γκολόβαν, που ζει μερικά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο του Κιέβου. Σε τηλεφωνική επικοινωνία, η 31χρονη καθηγήτρια σε Ακαδημία Καλών Τεχνών σημειώνει στην «Κ» ότι ειδικά το πρωί «η κατάσταση ήταν απαίσια».
Της ζητώ να περιγράψει πώς βίωσε την επίθεση: «Το πρωί ξύπνησα, δουλεύω με τηλεργασία από το σπίτι. Την ώρα που έφτιαχνα καφέ, περίπου στις 08.30, άκουσα ένα πολύ δυνατό κρότο. Τα παράθυρα έτρεμαν, φοβήθηκα πολύ. Η γάτα μου πήδηξε στον αέρα από το φόβο της, την πήρα και πήγα στο υπνοδωμάτιο μου. Είχα παγώσει. Άκουσα πάλι εκρήξεις σε κάποια απόσταση, έμεινα για ορισμένο διάστημα στο ίδιο σημείο, φοβόμουν. Μετά πήγαμε στο χωριό μας, μερικά χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο για λόγους ασφαλείας, αλλά επιστρέψαμε».
Η τηλεφωνική συνομιλία μας πραγματοποιήθηκε λίγο μετά τις 19.30. Κληθείσα να σχολιάσει πώς είναι τώρα η κατάσταση, απαντά: «Είμαστε ακόμα τρομαγμένοι. Στους δρόμους βλέπω λίγους ανθρώπους, κάποιοι πάνε βόλτα τους σκύλους τους, αλλά το πρωί η κατάσταση ήταν απαίσια. Το σπίτι μου δεν είναι στο κέντρο της πόλης, αλλά ακούσαμε έντονα τους κρότους από τις εκρήξεις, κάποιες εκρήξεις ακούγονταν πιο κοντά, κάποιες πιο μακριά, άκουσα τουλάχιστον πέντε. Κοίταξα έξω από το παράθυρο μου, σχεδόν όλη η πόλη είχε καλυφθεί από μαύρους καπνούς».
Πώς θα περάσει το βράδυ; «Αν χτυπήσει ο συναγερμός πρέπει να σπεύσουμε σε καταφύγιο, έχουμε κοντά στο σπίτι μας ένα υπόγειο πάρκινγκ, το βράδυ μάλλον θα πάμε να διανυχτερεύσουμε εκεί».
Αφού της εύχομαι κουράγιο, νιώθει την ανάγκη να μεταφέρει ένα μήνυμα πριν κλείσουμε: «Εμείς οι Ουκρανοί είμαστε πολιτισμένοι και ειρηνικοί, ο Πούτιν πρέπει να σταματήσει. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση».
«Υπάρχει πίστη στη χώρα και στο στρατό»
Ο νεαρός Ολέξιι Ναχούρσκιι εκτιμά ότι «οι άνθρωποι που βρίσκονταν σήμερα στο Κίεβο έζησαν μια επανάληψη της 24ης Φεβρουαρίου, όταν η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή. Τότε ο κόσμος άκουγε αεροπορικές επιδρομές σε όλη την πρωτεύουσα».
Ο Ολέξιι εργάζεται ως project manager στο Κίεβο: «Άκουσα για δέκα πυραυλικές επιθέσεις σήμερα – απλά δεν μπορείς να το συνηθίσεις. Θα έλεγα ακόμα ότι σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο οι άνθρωποι στο Κίεβο είναι σίγουρα πιο προετοιμασμένοι – υπάρχει μια αίσθηση πίστης στη χώρα και στον στρατό μας τώρα και δεν θα αποθαρρυνθούν από αυτό που συνέβη σήμερα. Ο στρατός μας είναι επίσης πιο προετοιμασμένος καθώς κατάφερε να καταρρίψει περισσότερους από τους μισούς πυραύλους που είχαν στόχο το Κίεβο».
Τον ρωτάω αν βρισκόταν κοντά σε κάποιο από τα σημείο που χτυπήθηκαν: «Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα λόγω του γενικού κανόνα σχετικά με τη μη αποκάλυψη της τοποθεσίας των επιθέσεων. Αυτά που φαίνονται στις ειδήσεις έγιναν αρκετά χιλιόμετρα από μένα. Ωστόσο, άκουσα πολύ δυνατά αρκετές από τις εκρήξεις, παρόλο που έμεινα στο σπίτι με κλειστά παράθυρα».
«Υπήρχε αεροπορικός συναγερμός από τις 7 το πρωί έως τις 12:30 περίπου, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν όλες οι εκρήξεις. Μετά από αυτό συνέχισα να δουλεύω από το σπίτι. Υπήρχε και άλλος αεροπορικός συναγερμός από τις 15:00 έως τις 17:00, ωστόσο δεν υπήρξαν χτυπήματα ή εκρήξεις. Το βράδυ πήγα στο σούπερ μάρκετ, υπήρχαν ουρές από κόσμο μεγαλύτερες από το συνηθισμένο, ωστόσο θα έλεγα ότι όλα ήταν πολιτισμένα και αρκετά ήρεμα. Θεωρώ ότι οι άνθρωποι μάλλον προετοιμάζονταν για να παραμείνουν για 2-3 μέρες στο σπίτι υπό παρόμοιες συνθήκες, αντί να αγοράζουν γεμάτα καρότσια αγαθών και να πανικοβάλλονται».
Ο ίδιος παρατήρησε ότι δεν υπήρχαν ελλείψεις σε εμπορεύματα, ένδειξη –κατά την άποψη του- ότι ο κόσμος δεν έχει πανικοβληθεί.
«Πιστεύω στη νίκη»
Η 54χρονη Γιελένα Στουπάκ εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια – είναι γέννημα θρέμμα του Κιέβου. Την ώρα της πυραυλικής επίθεσης βρισκόταν στο μετρό. «Διάβασα τα νέα για τις εκρήξεις και αποφάσισα να μείνω στο μετρό για αρκετή ώρα. Κατά τη διάρκεια των επιθέσεων, λειτουργεί ως καταφύγιο. Οι βόμβες έπληξαν το κέντρο της πόλης, δεν ήμουν μακριά, αλλά δεν είδα τις εκρήξεις. Υπήρξαν επίσης αρκετές εκρήξεις σε διάφορες περιοχές. Ευτυχώς το σπίτι μου δεν υπέστη ζημιές».
«Ήταν οι πρώτες εκρήξεις στο Κίεβο μετά τον Μάρτιο. Φυσικά, είμαστε πολύ πιο ψύχραιμοι τώρα. Ηχεί ο συναγερμός και οι δυνάμεις της αεράμυνας μας λειτουργούν αρκετά καλά. Σήμερα πολλοί φοβήθηκαν, αλλά -ως επί το πλείστον- μια τέτοια εξέλιξη προκαλεί οργή και μεγαλύτερη συνοχή. Σήμερα ο κόσμος τραγούδησε δημοτικά και πατριωτικά τραγούδια στο μετρό. Και μέσα σε λίγες ώρες, οι Ουκρανοί συγκέντρωσαν πάρα πολλά χρήματα για καμικάζι drones. Κάθε τέτοια επίθεση μας κάνει πιο δυνατούς σαν λαό», προσθέτει.
Την ρωτάω για το αν υπήρχε μια συλλογική αντίδραση: «Αμέσως δημιουργήθηκαν σατιρικά memes, δείξαμε με κάθε τρόπο ότι δεν θα τρομάξουμε. Αυτό είναι το μεγάλο λάθος των Ρώσων».
Η Γιελένα, πριν κλείσουμε, κάνει μια ακόμα παρατήρηση: «Γεννήθηκα, ζω και εργάζομαι στο Κίεβο. Είμαι 54 χρονών, ακόμα θυμάμαι τη Σοβιετική Ένωση. Και για 30 χρόνια από τη συγκρότηση του ανεξάρτητου κράτους μου, μπορώ να δω πώς εξελίσσεται και γίνεται πραγματικά ελεύθερο. Εργάζομαι ως ψυχοθεραπεύτρια. Από το 2013, από την αρχή της Επανάστασης της Αξιοπρέπειας, παρέχω επίσης υποστήριξη σε ανθρώπους που έχασαν τα σπίτια και τους συγγενείς τους στον πόλεμο που ξεκίνησε η Ρωσία. Η κόρη μου και τα εγγόνια μου έφυγαν από την Ουκρανία τον Μάρτιο γιατί είναι επικίνδυνο για τα παιδιά να παραμένουν εδώ. Παρ’ όλα αυτά, είμαι περήφανη για τους ανθρώπους μου, μισώ τη Ρωσία, αν και έχω συγγενείς εκεί. Και πιστεύω στη νίκη».
Εικόνες από τους σταθμούς του μετρό, όπου οι Ουκρανοί βρήκαν καταφύγιο
«Υπάρχει διάθεση για εκδίκηση…»
«Οι Ουκρανοί δεν φοβούνται», απαντά η 32χρονη δημοσιογράφος Βερόνικα Μελκοτζέροβα, όταν της ζητήθηκε να περιγράψει το πνεύμα των πολιτών μετά τη νέα πυραυλική επίθεση, η οποία είχε στόχο τα αστικά κέντρα.
«Θέλουν πάρα πολύ να εκδικηθούν για αυτό που ζουν. Η εθελοντική εκστρατεία για την αγορά καμικάζι drones συγκέντρωσε περισσότερα από 224.000 ευρώ σε λιγότερο από μία ώρα μετά την ανακοίνωση της», σημειώνει, καταδεικνύοντας τις διαθέσεις των Ουκρανών.
«Ήταν χειρότερα από την 24η Φεβρουαρίου…»
Η Ντιάνα Ρομάνκο ζει κι εργάζεται στην Ελλάδα τα τελευταία 12 χρόνια. Μόλις έμαθε για τις επιθέσεις, επικοινώνησε με συγγενείς και φίλους. «Μίλησα με μία φίλη από το Ντνίπρο που τρόμαξε πολύ. Μου είπε ότι έτρεμε όλο το σπίτι, κράταγε τη γάτα της στο μικρό χολ για μεγαλύτερη προστασία. Τώρα έφτιαξε μια καλή κρυψώνα με νερά και power banks».
Συνεχίζει λέγοντας ότι «φίλη μου από το Κίεβο μένει κοντά στο πανεπιστήμιο Σεβτσένκο και άκουσε τον βομβαρδισμό. Οι σειρήνες άρχισαν να χτυπάνε νωρίτερα, οπότε ήταν και αυτή στο χολ. Μου είπε ότι η κατάσταση ήταν χειρότερη από τις 24 Φεβρουαρίου. Από τις εκρήξεις έπεφταν σοβάδες».
Ρωτάω για τους συγγενείς της πίσω στην Ουκρανία: «Ο μπαμπάς μου είναι εδώ και 8 μήνες στο στρατό. Μεθαύριο έχει γενέθλια η γυναίκα του, οπότε ήθελε να πάρει κάποιες μέρες άδεια για να πάει και να της κάνει έκπληξη. Δεν ξέρω αν του έδωσαν, δεν ξέρω πού είναι. Το πρωί, πριν την επίθεση, έγραψε στη μαμά και ρώτησε πώς είμαι. Ελπίζω να μου απαντήσει σύντομα. Δεν ξέρουν αν είναι ασφαλής ο δρόμος ή αν θα βομβαρδιστεί. Θα γυρίσει με το λεωφορείο…».
Την ευχαριστώ για τη συζήτηση, αλλά νιώθει την ανάγκη να τονίσει ότι δεν έχει συναρπαστικές ιστορίες να διηγηθεί, «είναι όλες απλές», μολονότι αφηγείται για το πώς ζουν οι άνθρωποι υπό το καθεστώς πυραυλικών επιθέσεων. Της το επισημαίνω και απαντά: «Ναι, υπάρχει ανησυχία, αβεβαιότητα, πολύ μίσος και οργή».
Ανατριχιαστικό ντοκουμέντο με νεαρή Ουκρανή που καταγράφει την ώρα της πυραυλικής επίθεσης
«Είμαι αισιόδοξη, δεν μπορώ να κάνω κι αλλιώς»
Την ώρα της πυραυλικής επίθεσης, η ψυχολόγος Αντονίνα Ιασίνσκα, βρισκόταν σε έναν προσφυγικό καταυλισμό στο Τσερνίβτσκι όπου εργάζεται. Η ίδια κατάγεται από την Μπούτσα, απ’ όπου μπόρεσε να αποχωρήσει στις 3 Μαρτίου, έχοντας μείνει αιχμάλωτη για 7 ημέρες.
«Ο αδερφός μου είναι στο Κίεβο. Είδε και άκουσε τις εκρήξεις, σημειώθηκαν πολύ κοντά του. Παραμένει στην πόλη και ανησυχώ για εκείνον. Είμαι όμως αισιόδοξη ότι όλα θα πάνε καλά – δεν μπορώ να κάνω κι αλλιώς», υπογραμμίζει.
«Είμαστε πιο δυνατοί από ποτέ»
Η Βικτόρια Σαντούλιακ είναι, επίσης, ψυχολόγος στο Τσερνίβτσκι, μία πόλη στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, που δεν έχει κινδυνεύσει όσο άλλες. Ωστόσο από το πρωί και για πέντε ώρες ηχούσαν σαν δαιμονισμένοι οι συναγερμοί προειδοποίησης. «Δεν μας εξέπληξε η εξέλιξη, αλλά ο σημερινός βομβαρδισμός ήταν πολύ ισχυρός. Περισσότεροι από 84 πύραυλοι σε όλη την Ουκρανία μέσα σε 5 ώρες».
Η ίδια και οι συγγενείς της στο Κίεβο είναι καλά στην υγείας τους. «Νιώθω θυμό και θυμάμαι τη Σοβιετική Ένωση, που απειλούσε συνεχώς την ασφάλεια όλου του κόσμου. Πιστεύω ότι η Ουκρανία θα κερδίσει τον πόλεμο. Όλος ο πολιτισμένος κόσμος μας στηρίζει. Και νομίζω ότι το πιο βαθύ σκοτάδι είναι πριν την ανατολή. Ο πόλεμος ένωσε ακόμη περισσότερο τους Ουκρανούς», λέει.
Και προσθέτει: «Είμαστε πιο δυνατοί από ποτέ. Και τώρα ακόμη και οι σκεπτικιστές πιστεύουν ακράδαντα στη νίκη μας. Οι Ουκρανοί αισθάνονται ότι είναι αποστολή τους να σταματήσουν τους Ρώσους εδώ, ότι δεν θα προχωρήσουν περισσότερο στην Ευρώπη. Όλοι εκτιμούμε τον Στρατό της Ουκρανίας, είναι οι υπερασπιστές μας. Σας ευχαριστώ για την άμεση ανταπόκρισή σας και την επιθυμία να μεταφέρετε την αλήθεια σε ένα ευρύ κοινό. Είναι ανεκτίμητο, μας εμπνέει και μας δίνει κουράγιο στον αγώνα μας για ελευθερία και ανεξαρτησία».
Shevchenko Park in central Kyiv now. Probably the city’s busiest park, usually packed with people and street musicians pic.twitter.com/9kIS4rBiKq
— Matthew Luxmoore (@mjluxmoore) October 10, 2022
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr