Στις εκλογές της 11ης Σεπτεμβρίου, το ακροδεξιών καταβολών κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών ήρθε δεύτερο με ποσοστό 20,5% και πρώτο μεταξύ των κομμάτων του δεξιού συνασπισμού. Ζητήσαμε από την Αν-Κάθριν Γιούνγκαρ, πολιτική επιστήμονα που ειδικεύεται στη μελέτη των ακροδεξιών κομμάτων, μια ακτινογραφία του κόμματος αυτού.
– Περιγράψτε μας το εκλογικό σώμα των Σουηδών Δημοκρατών.
– Οι ψηφοφόροι του μοιράζονται τη δυσπιστία για τη μετανάστευση, την ενσωμάτωση των μεταναστών, τη δυσπιστία απέναντι στα πολιτικά κόμματα και τα μέσα ενημέρωσης. Θεωρούν ότι τα μέσα ενημέρωσης κρύβουν τα δεδομένα ως προς τη μετανάστευση και τις επιπτώσεις της. Το κόμμα μιλάει και για τις συντάξεις και για το κράτος πρόνοιας. Υιοθετεί ένα είδος σοβινισμού του κράτους πρόνοιας, συνδέοντάς το με τη μετανάστευση, υποστηρίζοντας ότι τα χρήματα για την υποδοχή των μεταναστών αφαιρούνται από το κράτος πρόνοιας.
– Ισχύει αυτό;
– Εξαρτάται. Οταν ήρθαν στη Σουηδία οι άνθρωποι από τη Συρία και το Αφγανιστάν, σίγουρα η υγεία τους ήταν σε χειρότερη κατάσταση από των Σουηδών, π.χ. είχαν μεγαλύτερη ανάγκη οδοντιατρικής φροντίδας. Οπως ξέρετε, το σύστημα υγείας μας βρίσκεται σε κρίση, έχουμε πολύ μεγάλους χρόνους αναμονής. Υπάρχει έδαφος για τη ρητορική αυτών των κομμάτων. Οταν αναφέρονται στην υψηλή εγκληματικότητα πάλι μιλούν για τη μετανάστευση. Ακόμη και όταν αναφέρονται σε άλλα θέματα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τα συνδέουν με τη μετανάστευση. Οταν μιλούν για άλλες κουλτούρες και άλλα ήθη αυτό που εννοούν είναι οι μουσουλμάνοι και το Ισλάμ. Πράγματι, αυτοί που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό εκπροσωπούνται περισσότερο στις στατιστικές της εγκληματικότητας. Το να βρει κανείς αυτά τα στοιχεία είναι μια λεπτή υπόθεση στη Σουηδία, δεν δημοσιεύονται στατιστικές σχετικά με τον τόπο καταγωγής. Αυτό μπορεί να αλλάξει τώρα, μετά την κριτική. Η στατιστική είναι το μέτρο για να σχεδιάσει το κράτος παρεμβάσεις. Στη Νορβηγία τα δίνουν.
– Πού αλλού οφείλεται η εκλογική επιτυχία;
– Το κόμμα έγινε πολύ επαγγελματικό, πολύ αποτελεσματικό. Ξεκίνησαν ως φασίστες, νεοναζί, σκίνχεντς το 1998 και γι’ αυτόν τον λόγο τα υπόλοιπα κόμματα τους απέκλειαν. Μετά το κόμμα έκανε μια στροφή προς τη μετριοπάθεια όταν εξελέγη στην ηγεσία ο Γίμι Οκεσον το 2005 απευθείας από τη θέση του αρχηγού της νεολαίας. Η ιδέα του ήταν να φέρει το κόμμα πιο κοντά στο πολιτικό κέντρο, έβλεπε το δανέζικο Λαϊκό Κόμμα –που επίσης μιλούσε για μετανάστευση και Ισλάμ– να προσφέρει κοινοβουλευτική στήριξη στη δεξιά κυβέρνηση επί δέκα χρόνια και να αλλάζει με αυτόν τον τρόπο τη δανέζικη μεταναστευτική πολιτική. Οι Σουηδοί Δημοκράτες χρειάστηκαν αρκετά χρόνια να φθάσουν στην ίδια θέση γιατί ήταν στιγματισμένοι.
– Εχουν ομάδες κρούσης που ασκούν βία όπως η Χρυσή Αυγή;
– Οχι. Δεν είναι αντιδημοκρατικό κόμμα, ούτε ναζιστική ή φασιστική οργάνωση. Υπάρχουν άλλα τέτοια κόμματα στη Σουηδία, που λένε ότι αν έρθουν στην εξουσία θα αντικαταστήσουν τη δημοκρατία με κάτι άλλο. Παλιά οι Σουηδοί Δημοκράτες ήταν κατά των αμβλώσεων και υπέρ της θανατικής ποινής, τώρα έχουν αλλάξει όλα αυτά. Η αντίληψή τους για το τι εστί Σουηδός δεν είναι βιολογική, λένε ότι μπορείς να γίνεις Σουηδός αν μιλάς σουηδικά και υιοθετείς τις σουηδικές αξίες. Υποστηρίζουν τα δικαιώματα υιοθεσίας για τα ομόφυλα ζευγάρια. Παλιά ζητούσαν την αποχώρηση της Σουηδίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά δεν βλέπουν κάποιο λόγο να γίνει αυτό τώρα, ενώ υποστηρίζουν το σουηδικό αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Μεταναστευτικό
H Αν-Κάθριν Γιούνγκαρ, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Σέντερτερν της Στοκχόλμης, μελετά τα κόμματα της ριζοσπαστικής Δεξιάς
στην Ευρώπη με ιδιαίτερη έμφαση στις βόρειες χώρες. Παρατηρεί ότι η ρητορική των Σουηδών Δημοκρατών έχει ρυμουλκήσει όχι μόνο το Συντηρητικό Κόμμα του νέου πρωθυπουργού, Ουλφ Κρίστερσεν, αλλά και τους Σοσιαλδημοκράτες σε πιο περιοριστική πολιτική κατά της μετανάστευσης. «Οι ψηφοφόροι θεώρησαν το κόμμα του Οκεσον πιο αξιόπιστο στο θέμα αυτό», λέει.