Θα μπορούσε να είναι ιστορία βγαλμένη από ένα επικαιροποιημένο κομμάτι από το «Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ» του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Η Ολέσια Κριβτσόβα στα 19 της δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι πρωταγωνιστεί σε μία τόσο ζοφερή ιστορία.
«Το κράτος δεν έχει κουράγιο να κάνει συζήτηση: δημοκρατία ή ελευθερία», δήλωσε η ίδια στο BBC, όταν το δικαστήριο με συνοπτικές διαδικασίες αποφάσισε να παρατείνει την κατ’ οίκον κράτησή της με τη συνδρομή ηλεκτρονικής επιτήρησης.
Όταν σταυρώνει τα πόδια της, η εικόνα είναι σουρεαλιστικά συμβολική, ταυτοχρόνως γεμάτη από το σκοτάδι της πραγματικότητας που βιώνουν όσοι στη Ρωσία έχουν διαφορετική άποψη και τολμάνε να την εκφράσουν.
Στο ένα πόδι βρίσκεται κλειδωμένο το παρόν της, αν όχι και το μέλλον της: Το βραχιολάκι που ελέγχει τις κινήσεις της και τις απαγορεύει να εξέλθει της οικίας της.
Στο άλλο πόδι, λίγο πριν τον αστράγαλο υπάρχει ένα τατουάζ με τη μορφή του Ρώσου προέδρου σε σώμα αράχνης συνοδεία της οργουελικής λεζάντας: Ο μεγάλος αδερφός σας παρακολουθεί.
Γιατί η Κριβτσόβα βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό; Κατηγορήθηκε για κάποιες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τις οποίες «δυσφημεί τον ρωσικό στρατό και δικαιολογεί την τρομοκρατία».
Οι ρωσικές αρχές την ενέταξαν στη λίστα τρομοκρατών και εξτρεμιστών, στο ίδιο επίπεδο με το ISIS, την Αλ Κάιντα και τους Ταλιμπάν, επειδή δημοσίευσε μια ιστορία στο Instagram σχετικά με την έκρηξη στη γέφυρα της Κριμαίας τον περασμένο Οκτώβριο, μαζί με κάποιες ακόμα επικρίσεις κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία.
Καφκικός εφιάλτης
Η Ολέσια κοιτάζει από το παράθυρο της το λευκό τοπίο που κρύβει το έντονο γκρι της βορειοδυτικής πόλης Αρχάγγελσκ. Εκεί τη συνάντησε ο δημοσιογράφος του BBC, Στιβ Ρόζενμπεργκ.
Το δράμα που βιώνει ξεκίνησε στις 26 Δεκεμβρίου, όταν η αστυνομία μπήκε στο διαμέρισμα που μοιράζεται με τον σύζυγό της και η ίδια συνελήφθη για αντιπολεμικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Δημοσίευσα μια ιστορία στο Instagram για τη γέφυρα στην Κριμαία», είπε στο BBC, «αναλογιζόμενη το πόσο ευχαριστημένοι ήταν οι Ουκρανοί με αυτό που είχε συμβεί». Είχε μοιραστεί επίσης την ανάρτηση μιας φίλης της για τον πόλεμο.
«Μιλούσα στο τηλέφωνο με τη μητέρα μου, όταν άκουσα την μπροστινή πόρτα να ανοίγει. Μπήκαν πολλοί αστυνομικοί. Μου πήραν το τηλέφωνό μου και μου φώναξαν να ξαπλώσω στο πάτωμα», πρόσθεσε, συνεχίζοντας την αφήγηση.
Κατηγορήθηκε για δικαιολόγηση της τρομοκρατίας και δυσφήμιση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.
Ο Αλεξέι Κίτσιν, δικηγόρος της Κριβτσόβα, έχει δηλώσει ότι η 19χρονη μπορεί να αντιμετωπίσει έως και τρία χρόνια φυλάκιση για την απαξίωση του ρωσικού στρατού και έως και επτά χρόνια εάν αποδειχθεί ότι οι πράξεις της δικαιολογούν την τρομοκρατία. Με άλλα λόγια, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 10 ετών συνολικά.
Μιλώντας στο Current Time, η Ολέσια τόνισε: «Οι χειρότερες πιθανότητες στροβιλίζονται στο μυαλό μου. Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι μπορεί να με φυλακίσουν. Προσπαθώ να συμφιλιωθώ με αυτό το ενδεχόμενο».
Από την πλευρά της, η μητέρα της δήλωσε: «Την απομάκρυναν από το διαμέρισμα 10 λεπτά αφότου έφτασαν». Ενώ διενεργούνταν η έρευνα, ένας αστυνομικός στάθηκε από πάνω της, εκφοβίζοντάς την με μια βαριοπούλα. Αργότερα, ένας αξιωματικός στο κέντρο κατά του εξτρεμισμού του Υπουργείου Εσωτερικών είπε σε εκείνη και τον σύζυγό της, ότι η επίσκεψη ήταν «ένας χαιρετισμός από την ομάδα μισθοφόρων Βάγκνερ».
Δύο ημέρες μετά τη σύλληψή της, η Κριβτσόβα οδηγήθηκε στην αίθουσα του δικαστηρίου, που έβγαλε την απόφαση για κατ’ οίκον περιορισμό της εν αναμονή της δίκης. Μαζί με το βραχιολάκι, απαγορεύεται να μιλάει στο τηλέφωνο και να μπαίνει στο διαδίκτυο.
«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι κάποιος θα μπορούσε να καταδικαστεί σε τόσο μεγάλη ποινή φυλάκισης για ανάρτηση κάτι στο διαδίκτυο», λέει η ίδια στο BBC και προσθέτει: «Είχα δει αναφορές για τρελές ετυμηγορίες στη Ρωσία, αλλά δεν είχα δώσει ιδιαίτερη σημασία και συνέχισα να μιλάω ανοιχτά».
«Όταν συνειδητοποίησα ότι είχα μπει στην ίδια λίστα με την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος σκέφτηκα ότι ήταν τρελό», υπογραμμίζει.
Η μοιραία συζήτηση
Η Κριβτσόβα έχει καιρό να παρακολουθήσει μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της – εκεί, βεβαίως, βρίσκονται και όσοι αποφάσισαν να τη «δώσουν» για τις ιστορίες που επέλεξε να αναρτήσει στο Instagram, αψηφώντας τις αρχές της Μόσχας.
«Ένας φίλος μού έστειλε τη συζήτηση για εμένα σε μια συνομιλία στο Telegram, για το ότι ήμουν κατά της “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης“. Τα περισσότερα άτομα σε αυτήν τη συνομιλία ήταν φοιτητές Ιστορίας. Συζητούσαν αν θα με καταγγείλουν στις αρχές».
Ήταν Οκτώβριος, όταν οι συμμετέχοντες σε αυτή τη συνομιλία είχαν πιάσει την κουβέντα για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ένας από αυτούς δημοσίευσε στιγμιότυπα από τα stories της Κριβτσόβα στο Instagram, όπου αναδημοσίευσε τις συστάσεις των ουκρανικών αρχών για το πώς πρέπει να παραδοθούν οι Ρώσοι στρατιώτες και φωτογραφίες νεκρών Ουκρανών αμάχων.
Το BBC είδε αποσπάσματα από αυτή την ομαδική συνομιλία.
Σε ένα σχόλιο, η Ολέσια κατηγορείται ότι είχε «προκλητικές αναρτήσεις ηττοπαθούς και εξτρεμιστικού χαρακτήρα. Αυτό είναι άτοπο για την εποχή του πολέμου. Πρέπει να κοπεί από την αρχή». «Πρώτα ας προσπαθήσουμε να την απαξιώσουμε. Αν δεν το καταλάβει, ας το αντιμετωπίσουν οι υπηρεσίες ασφαλείας», σημείωνε ένας άλλος. «Η καταγγελία είναι καθήκον του πατριώτη», πρόσθεσε.
«Αυτό είναι παράνομο», έγραψε ένας άλλος και συνέχισε: «Ίσως θα έπρεπε να ανοίξει μια υπόθεση;» Λίγες στιγμές αργότερα, ο ίδιος συμπλήρωσε: «Έγραψα στον διοικητή. Έχει φίλους στα όργανα [ασφάλειας] και θα τους συμβουλευτεί».
Αργότερα, όταν ο κατάλογος των μαρτύρων κατηγορίας διαβάστηκε στο δικαστήριο, η Ολέσια αναγνώρισε τα ονόματα από τη συνομιλία των φοιτητών.
Λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν είχε καλέσει το ρωσικό κοινό να διαχωρίσει τους «αληθινούς πατριώτες από τα αποβράσματα και τους προδότες». Έκτοτε, σε όλη τη χώρα υπήρξαν αναφορές για καταγγελίες σοβιετικού τύπου εναντίον επικριτών του πολέμου, που περιλαμβάνουν ακόμα και μαθητές που αναφέρουν καθηγητές τους, καθώς και εργαζόμενους που καταγγέλλουν συναδέλφους.
Ξανά στο εδώλιο
Λίγες ώρες αφότου μίλησε με το BBC, στην Ολέσια Κριβτσόβα δόθηκε η δυνατότητα να βγει από το διαμέρισμά της, αλλά μόνο για να παρευρεθεί σε μια δικαστική ακρόαση. Εκεί, οι συνήγοροι της προσπάθησαν να πείσουν τον δικαστή να άρει τους περιορισμούς στην μετακίνησή της.
Το μπλουζάκι που φορούσε η 19χρονη είχε μια φωτογραφία ενός βαν της αστυνομίας, πάνω στο οποίο ήταν γραμμένη η φράση: «Σχολικό λεωφορείο».
Ο δικαστής αποφάσισε να παρατείνει τον κατ’ οίκον περιορισμό. «Δεν μπορούν να τους βάλουν όλους στη φυλακή. Κάποια στιγμή θα ξεμείνουν από κελιά», είπε η Ολέσια.
Πριν από 2 εβδομάδες, η μητέρα της μίλησε στο CNN, συμπυκνώνοντας μέσα σε λίγες λέξεις τον εφιάλτης της κόρης της: «Η Ολέσια έχει αυξημένο αίσθημα δικαιοσύνης, που κάνει τη ζωή της δύσκολη. Η αδυναμία να μείνει σιωπηλή είναι τώρα μια μεγάλη αμαρτία στη Ρωσική Ομοσπονδία».
Με πληροφορίες από: BBC, CNN, Current Times, Radio Free Europe
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr