ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Για την Ευρώπη, η υποδοχή εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων μετά τη ρωσική εισβολή ήταν μια άνευ προηγουμένου πρόκληση, που όμως ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε με τον ίδιο προβληματισμό που προκάλεσαν άλλα κύματα προσφύγων, ιδιαίτερα την περίοδο της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Eνωση, μάλιστα, επέδειξε άνευ προηγουμένου ανακλαστικά και μόλις σε λίγες μέρες από την έναρξη του πολέμου –στις 4 Μαρτίου του 2022– ενεργοποίησε τη λεγόμενη οδηγία Προσωρινής Προστασίας, για να προσφέρει γρήγορη και αποτελεσματική βοήθεια στους Ουκρανούς.
Και απ’ ό,τι φαίνεται σε έναν μεγάλο βαθμό η Ε.Ε. τα κατάφερε, καθώς περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι έλαβαν άμεση προστασία, εκ των οποίων περισσότερα από 3 εκατομμύρια το πρώτο εξάμηνο του ’22. Ολοι οι εγγεγραμμένοι είχαν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας, στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση.
«Η Ευρώπη έδειξε το καλύτερο πρόσωπό της», τόνισε χθες ο αντιπρόεδρος για τον Ευρωπαϊκό Τρόπο Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς, στον απολογισμό ενός χρόνου εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας, που αποφασίστηκε από την Κομισιόν να παραταθεί έως τον Μάρτιο του 2024, με προοπτική παράτασής της έως το 2025. Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον, σημείωσε ότι «η προσωρινή προστασία αποτελεί απόδειξη της ενότητας και αλληλεγγύης».
Επέστρεψαν 11 εκατ.
Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι 11 εκατ. από τους 16 εκατ. Ουκρανούς που βρήκαν καταφύγιο στην Ε.Ε. έχουν ήδη επιστρέψει στην πατρίδα τους. Σύμφωνα με την κ. Γιόχανσον, αυτό συνέβη κυρίως γιατί ήθελαν να γίνουν μέρος της αντίστασης ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα. Ανάμεσά τους και πολλές γυναίκες. Κάθε εβδομάδα τουλάχιστον 200.000 Ουκρανοί διασχίζουν τα σύνορα από και προς την Ε.Ε., ανέφερε η ίδια, εκτιμώντας ότι αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι έχουν αφήσει τα παιδιά τους σε συγγενείς και φίλους. Τουλάχιστον 1,3 εκατ. παιδιά από την Ουκρανία βρίσκονται σήμερα στην Ε.Ε., αλλά μόνο τα μισά έχουν εγγραφεί σε ευρωπαϊκά σχολεία. Ο κ. Σχοινάς ανέφερε ότι ίσως γιατί από την πανδημία και μετά αρκετά ουκρανικά σχολεία προσφέρουν μαθήματα διαδικτυακά. Επισήμανε, πάντως, ότι στην πρόσφατη επίσκεψή τους στο Κίεβο μέλη της Κομισιόν ανέφεραν στον Ουκρανό πρόεδρο ότι στόχος της Ε.Ε. είναι να εκπαιδευτούν τα παιδιά «ώστε να γίνουν η γενιά μιας μελλοντικής, νικηφόρας Ουκρανίας».
Αφγανιστάν και Ιράν
Στον απόηχο του πρόσφατου δυστυχήματος στην Καλαβρία της νότιας Ιταλίας, όπου πνίγηκαν 60 άνθρωποι, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, Ιταλοί δημοσιογράφοι ρώτησαν τους λόγους που δεν ισχύει η εν λόγω οδηγία για πρόσφυγες και μετανάστες από το Αφγανιστάν και το Ιράν. Η απάντηση των επιτρόπων ήταν πως πρόκειται για διαφορετικές περιπτώσεις και ότι η Ε.Ε. ενόψει και των ευρωεκλογών του 2024 οφείλει και θα καταλήξει έως τότε σε μια κοινή πολιτική με ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Η περίπτωση των Ουκρανών προσφύγων απέδειξε πάντως ότι η Ε.Ε. διαθέτει και τα εργαλεία και ανοιχτές πόρτες για όσους επιθυμούν να βρουν ασφαλές καταφύγιο, υπολείπεται ωστόσο ισχυρής πολιτικής βούλησης για μόνιμες και αποτελεσματικές λύσεις.