Την εκτίμηση ότι η Τουρκία θα νιώσει την πίεση από τις ΗΠΑ το επόμενο διάστημα, εκφράζει ο αντιπρόεδρος του FDD (Ιδρυμα για την Προστασία των Δημοκρατιών), μιας εκ των σημαντικότερων δεξαμενών σκέψεως στην Ουάσιγκτον, Τζόναθαν Σάντσερ, προβλέποντας ότι το πρόβλημα της Χαμάς θα αναδειχθεί σε τεράστιο πονοκέφαλο για τον πρόεδρο Ερντογάν. Ο κ. Σάντσερ, ειδικός σε θέματα χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων, αναφέρει ότι «η Ουάσιγκτον διαθέτει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να χαρακτηρίσει επισήμως την Τουρκία “κράτος-χορηγό της τρομοκρατίας” αν το αποφασίσει».
– Πριν από λίγες ημέρες, μέλη του Κογκρέσου ανέδειξαν τις στενές σχέσεις συνεργασίας της Τουρκίας με τη Χαμάς. Γιατί αυτό το θέμα δεν έχει λάβει την προσοχή που του αναλογεί από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια;
– Η Τουρκία συνεχίζει να απολαύει καθεστώτος προστασίας στην Ουάσιγκτον, λόγω της ιδιότητάς της ως συμμάχου του ΝΑΤΟ και της αντίληψης ότι θα μπορούσε να είναι μέρος του αντιρωσικού μπλοκ. Θα έλεγα, όμως, ότι η αξία της ως συμμάχου στο ΝΑΤΟ είναι στην καλύτερη περίπτωση αμφισβητήσιμη, εφόσον φιλοξενεί τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς. Και επίσης, είναι εντελώς ασαφές τι ακριβώς κάνει η Αγκυρα για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη Ρωσία στον απόηχο της εισβολής στην Ουκρανία.
– Εκτιμάτε ότι η δήλωση του προέδρου Ερντογάν πως η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση θα επιδεινώσει το κλίμα στην Ουάσιγκτον;
– Η δήλωση του Ερντογάν προκάλεσε οργή. Συνεχίζει να κάνει δηλώσεις που προκαλούν κακό στον ίδιο και έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις πολιτικές της χώρας του. Τα μέλη του Κογκρέσου είναι θυμωμένα. Αλλά πώς αυτό θα εκφραστεί μέσω νομοθετικών πρωτοβουλιών, μένει να φανεί.
– Λέτε νομοθετικές πρωτοβουλίες, τι εργαλεία διαθέτει η Ουάσιγκτον για να καταστήσει την Τουρκία υπεύθυνη για τις σχέσεις που διατηρεί και τις διευκολύνσεις που προσφέρει στη Χαμάς;
– Πιστεύω ότι μπορούν να επιβληθούν άμεσα κυρώσεις σε συγκεκριμένα άτομα και οντότητες στην Τουρκία. Γνωρίζουμε λεπτομέρειες για το δίκτυο της Χαμάς εντός τουρκικού εδάφους, κάτι που συμβαίνει σε απόλυτη γνώση του Ερντογάν. Η Αμερική διαθέτει όσα στοιχεία χρειάζεται για να χαρακτηρίσει την Τουρκία «κράτος-χορηγό της τρομοκρατίας». Εάν η Ουάσιγκτον κρίνει ότι αυτή η κίνηση είναι κατάλληλη, τα στοιχεία υπάρχουν. Η Τουρκία ασφαλώς πληροί τα κριτήρια. Τέλος, οι ΗΠΑ μπορούν να αρχίσουν να πιέζουν το ΝΑΤΟ να δημιουργήσει ένα μηχανισμό για την απομάκρυνση κρατών από τησυμμαχία. Αυτό δεν σημαίνει ότι ένας τέτοιος μηχανισμός πρέπει να χρησιμοποιηθεί αμέσως, αλλά η Τουρκία πρέπει να το δει να συμβαίνει.
– Μπορείτε να εξηγήσετε το σκεπτικό και τον τακτικισμό του Ερντογάν όταν ανοίγει μέτωπο με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τη Δύση γενικότερα και ταυτόχρονα υπογράφει το πρωτόκολλο επικύρωσης ένταξης της Σουηδίας και το στέλνει στη Εθνοσυνέλευση; Τι προσπαθεί να πετύχει;
– Ο Ερντογάν συνεχίζει να προσπαθεί να χαράξει μια «ανεξάρτητη» τουρκική πολιτική, που δεν τον εντάσσει ούτε στο στρατόπεδο της Δύσης ούτε σε αυτό του αδέσμευτου κινήματος (ΝΑΜ). Η πολιτική του μπορεί να περιγραφεί καλύτερα ως «ούτε εδώ, ούτε εκεί». Το πρόβλημα είναι ότι έχει κάνει αρκετά για να εξοργίσει τη Δύση, ώστε σύντομα μπορεί να βρεθεί εντελώς αποκομμένος από τις συμμαχίες που προστατεύουν τα συμφέροντα της Τουρκίας εδώ και δεκαετίες.
– Με αυτό το δεδομένο πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας;
– Νομίζω ότι η Τουρκία θα νιώσει την πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες τις επόμενες εβδομάδες και ίσως τους επόμενους μήνες. Το πρόβλημα της Χαμάς θα είναι τεράστιος πονοκέφαλος για τον Ερντογάν. Υποψιάζομαι, όμως, ότι θα βρει τρόπο να κάνει μόνο τις πιο ελάχιστες αλλαγές και να συνεχίσει να έχει στήριξη. Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η κατάσταση είναι με νομοθετικά μέτρα από τον Λευκό Οίκο ή το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μέτρα που αλλάζουν ουσιαστικά το παιχνίδι.
– Οσον αφορά στη σύγκρουση στο Ισραήλ, πώς αξιολογείτε τον ρόλο των ΗΠΑ μέχρι στιγμής και γιατί το Ιράν και οι πληρεξούσιοί του δεν αποθαρρύνονται από την ενισχυμένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή;
– Πιστεύω πως οι ΗΠΑ εδώ και χρόνια απέτυχαν να περάσουν το μήνυμα ότι είναι έτοιμες να δράσουν. Η στρατιωτική δύναμη που έχει συγκεντρώσει η Αμερική στην περιοχή είναι αδιαμφισβήτητη. Το αν υπάρχει θέληση για χρήση της, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Το Ιράν και η Χεζμπολάχ δεν πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ θα τραβήξουν τη σκανδάλη. Και γι’ αυτόν τον λόγο οι πύραυλοι συνεχίζουν να πέφτουν.
– Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο η σύγκρουση στο Ισραήλ να βγει εκτός συνόρων;
– Υπάρχει μια πολύ μεγάλη πιθανότητα αυτή τη στιγμή για έναν περιφερειακό πόλεμο. Βλέπουμε ήδη μάχες στη Γάζα, στον Λίβανο, στη Συρία και στη Δυτική Οχθη. Η Γάζα είναι το μοναδικό ολοκληρωτικό μέτωπο, αλλά και ο Λίβανος συνεχίζει να είναι θέατρο αψιμαχιών μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Σύροι τζιχαντιστές που ευθυγραμμίζονται με το Ιράν εκτοξεύουν ρουκέτες και το Ισραήλ απαντά στο συριακό έδαφος. Παράλληλα το Ισραήλ συνεχίζει να συλλαμβάνει και περιστασιακά να εξοντώνει στελέχη της Χαμάς στη Δυτική Οχθη. Η περιοχή φλέγεται ήδη. Το αν θα κλιμακωθεί από εδώ και πέρα, μένει να φανεί.