Ενδεικτικό της έντονης ανησυχίας του αμερικανικού παράγοντα για τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή είναι το νέο ταξίδι μέσα σε μόλις λίγες ημέρες του υπουργού Eξωτερικού Μπλίνκεν στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον θέλει πάση θυσία η σύγκρουση ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς να μη βρεθεί εκτός ελέγχου και να μη συμπαρασύρει και άλλους περιφερειακούς δρώντες, κρατικούς ή μη κρατικούς. Είναι ακόμη άγνωστο αν ούτε αυτή τη φορά η Τουρκία αποτελέσει προορισμό για τον Αμερικανό υπουργό Eξωτερικών.
Αν και οι πληροφορίες παραμένουν συγκεχυμένες και ενδέχεται να έχουμε ανατροπή, μέσα σε λίγες ώρες οι διαρροές από τουρκικής πλευράς για επίσκεψη Μπλίνκεν στην Αγκυρα έδωσαν τη θέση τους σε σιωπηρή διάψευση της πληροφορίας. Δεν χρειαζόταν, βέβαια, αυτή η σύγχυση για να αντιληφθούμε ότι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αν δεν έχουν τραυματιστεί, οπωσδήποτε έχουν γρατσουνιστεί από τους χειρισμούς της Αγκυρας στη νέα κρίση που ξέσπασε στη Μέση Ανατολή. Αλλά και η καθυστέρηση στο ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας ασφαλώς έχει προκαλέσει εκνευρισμό στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Μάλιστα, ενώ δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι το τουρκικό κοινοβούλιο θα προχωρούσε τις διαδικασίες μετά την υπογραφή του προεδρικού διατάγματος, οι τελευταίες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει βιασύνη από μεριάς τους. Εξάλλου, αν πριν ξεσπάσει ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς, η τουρκική ηγεσία μπορούσε να πιέσει την αντίστοιχη αμερικανική, ζητώντας ως αντάλλαγμα για τη Σουηδία την πρόοδο στην προμήθεια και στον εκσυγχρονισμό των F-16, σε ένα κλίμα αρκετά ευνοϊκό, ίσως το καλύτερο δυνατό μετά την εκλογή Μπάιντεν, δεδομένης και της αποχώρησης Μενέντεζ, σήμερα η εικόνα της Τουρκίας στο Κογκρέσο είναι και πάλι ενός προβληματικού και αναξιόπιστου εταίρου.
Δεδομένου ότι σε ένα χρόνο από σήμερα υπάρχουν προεδρικές εκλογές, ο Μπάιντεν θα δυσκολευθεί να χρησιμοποιήσει μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου για χάρη του Ερντογάν. Ειδικότερα, δε, ενώ οι δυσλειτουργίες στη Βουλή των Αντιπροσώπων έχουν παρενέργειες σε ζητήματα προϋπολογισμού, δυσχεραίνοντας περαιτέρω το έργο του Αμερικανού προέδρου ακόμη και σε σχέση με τη βοήθεια στην Ουκρανία. Αρα, μόνο ως κίνηση καλής θέλησης και προκειμένου να μετριάσει τις αντιδράσεις στο πρόσωπό του θα είχε νόημα για τον Ερντογάν να επικυρώσει στην παρούσα φάση την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Δεν θα ήθελε, όμως, να χάσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό ατού, εκτός εάν έχει αντιληφθεί ότι η εργαλειοποίηση του εν λόγω ζητήματος έχει φτάσει στα όριά της. Για την Ουάσιγκτον, ίσως τελικά να μην είναι τόσο ενοχλητική η αντίθεση της Αγκυρας στη σφοδρότητα με την οποία αντεπιτίθεται το Τελ Αβίβ (άλλωστε και η πρώτη έχει τις ενστάσεις της), όσο η δαιμονοποίηση της Δύσης, οι διαχωριστικές γραμμές του Ισλάμ με τις υπόλοιπες θρησκείες, η υποδαύλιση του αντισημιτισμού σε επίπεδο κοινωνιών και ασφαλώς η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με χώρες, όπως το Ιράν.
Και κάτι ακόμη: Η πομπή διαμαρτυρίας που κατευθύνεται προς το Ιντσιρλίκ την Κυριακή, με σκοπό τον αποκλεισμό της βάσης, αν ολοκληρωθεί, θα είναι ένα έμμεσο μήνυμα δυσαρέσκειας εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία κάλλιστα μπορεί να την απαγορεύσει ή να τη διακόψει. Ισως και αυτή η παράμετρος να συνυπολογιστεί στην επιλογή Μπλίνκεν, ο οποίος φέρεται να εξετάζει ακόμη τη συμπερίληψη και της Τουρκίας στο ταξίδι του.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.