Αρθρο Τρ. Καρατράντου στην «Κ»: Η ανθεκτικότητα των κοινοτήτων διασποράς στη ριζοσπαστικοποίηση

Αρθρο Τρ. Καρατράντου στην «Κ»: Η ανθεκτικότητα των κοινοτήτων διασποράς στη ριζοσπαστικοποίηση

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και ο πόλεμος Ισραήλ - Χαμάς έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ισλαμιστική ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη

3' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στην προσπάθεια αποτελεσματικής καταπολέμησης της τρομοκρατίας, η Ε.Ε. έχει ήδη από το 2005 αναδείξει την αναγκαιότητα να δοθεί έμφαση στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση πολιτικών πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στον βίαιο εξτρεμισμό και στην τρομοκρατία. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται η σύνδεση των πολιτικών και των παρεμβάσεων με τις ερευνητικές τάσεις, μέσω της χρηματοδότησης προγραμμάτων.

Μεταξύ των άλλων ζητημάτων που αναδεικνύει η έρευνα είναι το πώς επηρεάζει η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τα Δυτικά Βαλκάνια τη ριζοσπαστικοποίηση των μεταναστευτικών κοινοτήτων στην Ευρώπη. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του έργου PAVE «Πρόληψη και αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού μέσω της ανθεκτικότητας των κοινοτήτων στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική» το οποίο ολοκληρώθηκε πρόσφατα και στο οποίο το ΕΛΙΑΜΕΠ είχε ενεργό ρόλο.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ισλαμιστική ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη, επηρεάζοντας την εξέλιξη για τα επόμενα χρόνια και καθιστούν έτσι την έρευνα εξαιρετικά επίκαιρη.

Η έρευνα ανέδειξε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η δυτική εξωτερική πολιτική και ιδιαίτερα οι στρατιωτικές παρεμβάσεις σε μουσουλμανικές χώρες ως βασικό παράγοντα κινδύνου που μπορεί να οδηγήσει στη ριζοσπαστικοποίηση των κοινοτήτων διασποράς στην Ευρώπη. Κεντρικό στοιχείο στην ιδεολογία της παγκόσμιας Τζιχάντ αποτελεί το γεγονός ότι το Ισλάμ βρίσκεται υπό θανάσιμη απειλή, επομένως κάθε καλός μουσουλμάνος πρέπει να πολεμήσει σε αυτή τη μάχη μεταξύ καλού και κακού. Μία μισαλλόδοξη και εχθροπαθής προσέγγιση που αναπαράγεται με τη μορφή εντατικής προπαγάνδας, κυρίως μεταξύ των νέων που έχουν την επιθυμία να δράσουν και αναζητούν τη «λύση» στις αδικίες και τις απειλές που θεωρούν πως βιώνει το Ισλάμ. Το συγκεκριμένο αφήγημα βασίζεται στην παραδοχή μιας δομικής σύγκρουσης μεταξύ Ισλάμ και Δύσης. Για παράδειγμα, για τις κοινότητες της παλαιστινιακής διασποράς στη Γαλλία και τη Δανία, που μελετήθηκαν στο πλαίσιο του PAVE,  η υποστήριξη της Δύσης προς το Ισραήλ αποτελεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση.

Μέλη των παλαιστινιακών κοινοτήτων προσεγγίζουν την εξωτερική πολιτική της Δύσης στη Μέση Ανατολή, ιδιαιτέρως δε των ΗΠΑ, ως «μία συνωμοσία για να διχάσουν τον αραβικό κόσμο και για να μετακινήσουν στρατούς για να σκοτώσουν χιλιάδες μουσουλμάνους στις χώρες τους». Επιπρόσθετα, σε αυτές τις κοινότητες η σύνδεση με τη χώρα καταγωγής είναι συστημικό στοιχείο της ταυτότητάς τους και βασικός λόγος του υψηλού βαθμού πολιτικοποίησής τους, στο πλαίσιο και της νοσταλγίας για τον πόνο και τις αδικίες που έχουν βιώσει ιστορικά οι Παλαιστίνιοι. Για αυτό και θεωρούν πως οι ίδιοι ως φυσικά πρόσωπα, αλλά και η παλαιστινιακή διασπορά συνολικά, αποτελούν μέρος της «στρατηγικής αντίστασης εναντίον του Ισραήλ».

Η διάδοση της τζιχαντιστικής προπαγάνδας μέσω του διαδικτύου προσδιορίζεται, επίσης, ως ένας χώρος τον οποίο οι κοινότητες αδυνατούν ακόμη να αντιμετωπίσουν, αλλά και ως ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Ο τελευταίος παράγοντας κινδύνου που επισημάνθηκε από την έρευνα ήταν οι δεσμοί με «αλλοδαπούς τρομοκράτες μαχητές» (Foreign Terrorist Fighters) ή ριζοσπαστικοποιημένα άτομα που έχουν στρατιωτική εμπειρία (π.χ.. μουσουλμάνοι που είχαν εμπλακεί στις ένοπλες συγκρούσεις – Αφγανιστάν, Βοσνία, Ιράκ).  

Δεν πρέπει όμως να θεωρούμε τις κοινότητες ως καταδικασμένες στη ριζοσπαστικοποίηση. Η έρευνα ανέδειξε ότι για την αποτελεσματική πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, η ενίσχυση των θετικών παραγόντων είναι αποτελεσματικότερη. Η προσέγγιση που βασίζεται στην ενδυνάμωση των κοινοτήτων επισημαίνει τη σημασία της ανάπτυξης ατομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας έναντι της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού. Οι παρεμβάσεις σε επίπεδο κοινότητας αποτελούν, επομένως, βασικό συστατικό πολλών πρωτοβουλιών πρόληψης, απο- ριζοσπαστικοποίησης και καταπολέμησης της ριζοσπαστικοποίησης.

Είναι επομένως σημαντικό οι κυβερνήσεις και οι σχεδιαστές πολιτικής να υιοθετήσουν συγκεκριμένες πολιτικές ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των κοινοτήτων της διασποράς. Μεταξύ των μέτρων αυτών περιλαμβάνονται: η εκτίμηση της επικινδυνότητας της κοινότητας, η αλληλεπίδραση του κράτους με τις κοινότητες και η ενίσχυση της κοινωνικής συνδεσιμότητάς τους σε όλα τα επίπεδα, η ενίσχυση της συνεργασίας με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ανάπτυξη δράσεων σε τοπικό επίπεδο, και η προώθηση αντι-αφηγημάτων κατά της ριζοσπαστικοποίησης με τη χρήση Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Μία άλλη κατηγορία παρεμβάσεων αφορά: την ενίσχυση των ικανοτήτων πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης του προσωπικού των υπηρεσιών πρώτης γραμμής και κυρίως των τομέων της υγείας, της εκπαίδευσης και της υποδοχής και στέγασης μεταναστών και προσφύγων, την ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας των νέων έναντι της βίας και τέλος την ανάπτυξη συλλογικών δράσεων για την ενίσχυση του σεβασμού στη διαφορετικότητα και την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή