Μια σημαντική Αμερικανίδα, η Ρόζαλιν Κάρτερ, έφυγε πριν από λίγες ημέρες, στα 96 της χρόνια. Το όνομά της συνδέθηκε άρρηκτα με αυτό του συζύγου της, Τζίμι Κάρτερ, προέδρου των ΗΠΑ την περίοδο 1977-1980 (παρέδωσε την προεδρία στον Ρόναλντ Ρέιγκαν, τον Ιανουάριο του 1981). Για 78 ολόκληρα χρόνια στάθηκε δίπλα του όχι απλώς σαν σύντροφος ζωής, αλλά και ως συνεργάτις και προσωπική σύμβουλος, αποτελώντας ζωντανό παράδειγμα μιας απόλυτα ισότιμης συνθήκης μεταξύ των δύο φύλων. Πριν από αυτήν, δεν είχε υπάρξει άλλη Πρώτη Κυρία με τόσο ενεργή ανάμειξη στα πεπραγμένα του Λευκού Οίκου και στις αποφάσεις του συζύγου της. Η πιο πολύτιμη παρακαταθήκη της, όμως, ήταν αυτή που άφησε στον τομέα της ψυχικής υγείας, ρίχνοντας τον σπόρο για την καταπολέμηση του στίγματος.
Γεννημένη ως Ρόζαλιν Σμιθ το 1927 στο Πλέινς, μικρή αγροτική πόλη της πολιτείας της Τζόρτζια, μεγάλωσε μέσα σε μια τυπική οικογένεια του φτωχού αμερικανικού Νότου. Ο πατέρας της εργάστηκε ως μηχανικός, οδηγός λεωφορείου και αγρότης, και η μητέρα της ως δασκάλα, ράφτρα και υπάλληλος σε ταχυδρομείο.
Οι ηγετικές της δεξιότητες φάνηκαν από νωρίς: μικρή έπαιζε με τα αγόρια, σχεδίαζε κτίρια, τη γοήτευαν τα αεροπλάνα και αποφοίτησε πρώτη από το σχολείο της. Αργότερα, στο κολέγιο, υπήρξε αντιπρόεδρος της τάξης της. Ετοιμαζόταν να ξεκινήσει σπουδές αρχιτεκτονικής εσωτερικών χώρων, αλλά ο Τζίμι Κάρτερ της άλλαξε τα πλάνα. Οταν τον γνώρισε το 1945, εκείνος φοιτούσε στη Ναυτική Ακαδημία και, όπως λένε, τη γοήτευσε η στολή του. Ενα χρόνο μετά, παντρεύτηκαν στην κοινή τους πατρίδα, το Πλέινς, όπου και εγκαταστάθηκαν στη φάρμα φιστικιών της οικογένειας του Κάρτερ.
Ο πρωτεύων ρόλος που θα έπαιρνε η Ρόζαλιν στη ζωή του συζύγου της έγινε γρήγορα φανερός. Εγινε ηγέτις σε μια οικογένεια με τέσσερα παιδιά, διαχειρίστρια των οικονομικών της οικογενειακής του επιχείρησης και, αργότερα, το 1970, καταλύτης στην πρώτη του εκλογική νίκη, όταν έγινε κυβερνήτης της Τζόρτζια. Ταξίδεψε προωθώντας την υποψηφιότητά του σε κάθε γωνιά της πολιτείας, δίνοντας λόγους, μοιράζοντας προωθητικό υλικό και κάνοντας επισκέψεις σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και γραφεία εφημερίδων. Την ίδια χρονιά, ωστόσο, αποφάσισε να εστιάσει την προσοχή της στον τομέα της ψυχικής υγείας, με αφορμή τη γνωριμία της με μία από τις εργαζόμενες της προεκλογικής καμπάνιας, η οποία είχε κόρη με ψυχικό νόσημα.
Χρησιμοποιώντας την ισχυρή θέση της ως Πρώτης Κυρίας της πολιτείας, διορίστηκε σε μια επιτροπή για τη βελτίωση των υπηρεσιών για τα άτομα με ψυχικές ασθένειες. Πολλές από τις συστάσεις της επιτροπής εγκρίθηκαν και έγιναν νόμος. Τον Αύγουστο του 1971, συμμετείχε σε μια περιοδεία σε όλη την πολιτεία, σε εγκαταστάσεις ψυχικής υγείας, ενώ κάθε Σάββατο παραχωρούσε στην έπαυλη του κυβερνήτη ένα δωρεάν δείπνο για 750 άτομα.
«Σπάνια παίρνω κάποια απόφαση προτού το συζητήσω πρώτα μαζί της. Γνωρίζει την ψυχή των Αμερικανών και τη σχέση τους με την κυβέρνηση καλύτερα από εμένα», είχε πει ο Τζίμι Κάρτερ.
Το 1975, όταν ξεκίνησε η προεκλογική καμπάνια του Κάρτερ για τις προεδρικές εκλογές του 1976, ολοκλήρωσε μόνη της για λογαριασμό του μια εκστρατεία σε 41 πολιτείες. Οταν ένα χρόνο μετά ορκίστηκε 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ, στάθηκε δίπλα του ως ισότιμος συνεργάτης. Είχε μάλιστα το δικό της γραφείο στον Λευκό Οίκο, κάτι που καμία άλλη προκάτοχος της θέσης της διέθετε. «Σπάνια παίρνω κάποια απόφαση προτού το συζητήσω πρώτα μαζί της. Γνωρίζει την ψυχή των Αμερικανών και τη σχέση τους με την κυβέρνηση καλύτερα από εμένα», είχε πει ο ίδιος ο Τζίμι Κάρτερ. Το περιοδικό Time, μετά δύο χρόνια προεδρίας, την είχε αποκαλέσει «το δεύτερο πιο ισχυρό πρόσωπο στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Το 1980, με την ήττα που υπέστη ο Κάρτερ από τον Ρέιγκαν στις προεδρικές εκλογές, έπεσε σε κατάθλιψη, κυρίως επειδή οι τροπολογίες που είχε μόλις περάσει η κυβέρνηση του συζύγου της για τον τομέα της ψυχικής υγείας δεν θα έβρισκαν πια υποστήριξη. «Η χρηματοδότηση της νομοθεσίας μας σκοτώθηκε από τη φιλοσοφία ενός νέου προέδρου. Ηταν μια πικρή ήττα», είχε πει η ίδια τότε.
Η αποχώρηση, όμως, των Κάρτερ από τον Λευκό Οίκο το 1981 δεν ήταν το τέλος της δραστήριας ζωή τους. Γύρισαν στο σπίτι τους στο Πλέινς και το 1982 ίδρυσαν μαζί το Κέντρο Κάρτερ (The Carter Center), φιλανθρωπικό ίδρυμα με έδρα την Ατλάντα και με έργο σε πάνω από 80 χώρες. Το 1994, το ζεύγος άρχισε να υποστηρίζει και το πρόγραμμα «Habitat for Humanity», που κατασκευάζει σπίτια για άπορους ανθρώπους ανά τον κόσμο. Το 1999, έλαβαν αμφότεροι το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, την υψηλότερη τιμή που μπορεί να λάβει από την πολιτεία ένας Αμερικανός πολίτης.
Οπως δήλωσε πρόσφατα στο CNN ο έμπειρος ανταποκριτής του Λευκού Οίκου Τζέικ Τάπερ, «η καμπάνια της για τα θέματα της ψυχικής υγείας ήταν δεκαετίες μπροστά από την εποχή της. Αρκεί να σκεφτεί κανείς όλη την προσπάθεια που γίνεται σήμερα στον τομέα αυτό και πόσο καιρό έχει πάρει όλο αυτό, και ότι παρ’ όλα αυτά, το στίγμα συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα. Εκείνη όμως έκανε όλη αυτή τη δουλειά τη δεκαετία του ’70, κάτι που δείχνει πόσο πρωτοποριακή ήταν». Ο δημοσιογράφος του CNN μίλησε με εξίσου μεγάλο θαυμασμό και για τη σχέση της με τον Κάρτερ: «Η ιστορία τους είναι μια μοναδική ιστορία αγάπης. Οταν πρωτοήρθαν στην Ουάσιγκτον, η τοπική κοινωνία δεν τους δέχτηκε λόγω των ταπεινών καταβολών τους. Οι Κάρτερ ήταν απλοί άνθρωποι από την επαρχία. Αλλά η αγάπη που είχαν ο ένας για τον άλλον τελικά γοήτευσε την Αμερική – ακόμη και τους επικριτές τους».
Η Αμερική πάντως θα θυμάται τη Ρόζαλιν Κάρτερ κυρίως για τον συνδυασμό δυναμικότητας και καλοσύνης που τη χαρακτήριζε, ένα δίπολο που ενέπνευσε τους δημοσιογράφους να της δώσουν τον χαρακτηρισμό «Steel Magnolia» (Ατσάλινη Μανόλια).
To ότι υπήρξε λαϊκό είδωλο, ένα από τις πιο αγαπητά δημόσια πρόσωπα της μεταπολεμικής Αμερικής, γίνεται φανερό και μέσα από τον χείμαρρο από σχόλια που αναρτήθηκαν αυθόρμητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τον θάνατό της, από απλούς Αμερικανούς πολίτες. Ενα από αυτά συνοψίζει το δημόσιο αίσθημα αγάπης και ευγνωμοσύνης για το πρόσωπό της: «Η Ρόζαλιν Κάρτερ είχε τεράστια καρδιά. Θα ζει για πάντα μέσα στον εθνικό μας ιστό».