Οταν η Ε.Ε. παρουσίασε σχέδιο νόμου 125 σελίδων τον Απρίλιο του 2021 με στόχο τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), το κείμενο παρουσιάστηκε ως πρότυπο διαχείρισης της καινοτόμου τεχνολογίας και χαρακτηρίστηκε «ανθεκτικό στον χρόνο», σύμφωνα με την επίτροπο Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
Η εμφάνιση της εφαρμογής συζήτησης ChatGPT, που κυριάρχησε πέρυσι στη διεθνή σκηνή, έπιασε στον ύπνο τους Ευρωπαίους νομοθέτες. Το είδος AI που κινεί την ChatGPT δεν αναφέρεται στο ευρωπαϊκό νομοσχέδιο και δεν απασχόλησε τους ειδικούς, που συμβούλευσαν τις επιτροπές της Ε.Ε.
Ακόμη και σήμερα οι ευρωβουλευτές συνεχίζουν να συζητούν για τον νόμο, θέτοντας εν αμφιβόλω την υιοθέτησή του. «Πάντα θα υστερούμε σε σχέση με την ταχύτητα της τεχνολογικής προόδου», λέει η ευρωβουλευτής του γερμανικού φιλελεύθερου FDP, Σβένια Χαν, που συμμετείχε στην εκπόνηση του νομοσχεδίου AI.
Νομοθέτες και ρυθμιστικές αρχές στις Βρυξέλλες, στην Ουάσιγκτον και αλλού χάνουν τη μάχη της ρύθμισης της AI και σπεύδουν τώρα να καλύψουν την απόσταση, καθώς οι ανησυχίες ενισχύονται για την αυτοματοποίηση θέσεων εργασίας, τη διασπορά παραπληροφόρησης και την ενδεχόμενη ικανότητα της νέας πανίσχυρης τεχνολογίας να αυτονομηθεί, έχοντας αναπτύξει αυτόνομη βούληση. Πολλά κράτη κινήθηκαν γρήγορα για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους αυτούς. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βρέθηκαν, όμως, απροετοίμαστοι, ενώ Αμερικανοί συνάδελφοί τους παραδέχονται ότι δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η AI.
Η εμφάνιση της εφαρμογής συζήτησης ChatGPT, που κυριάρχησε πέρυσι στη διεθνή σκηνή, έπιασε στον ύπνο τους Ευρωπαίους νομοθέτες.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν εξέδωσε προεδρικό διάταγμα τον Οκτώβριο σχετικά με τις επιπτώσεις της AI στην εθνική ασφάλεια. Η Ιαπωνία σχεδιάζει δικές της –μη δεσμευτικές– κατευθυντήριες γραμμές για τη νέα τεχνολογία, ενώ η Κίνα έχει επιβάλει περιορισμούς σε ορισμένα είδη AI. Η Βρετανία δηλώνει ότι το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο είναι επαρκές για τη ρύθμιση της τεχνολογίας, ενώ Σαουδική Αραβία και Εμιράτα διοχετεύουν κεφάλαια στην έρευνα της τεχνητής νοημοσύνης.
Τα συστήματα AI αναπτύσσονται, όμως, τόσο γρήγορα και απρόβλεπτα, που νομοθέτες και ρυθμιστικές αρχές αδυνατούν να αντεπεξέλθουν. Ακόμη και στην Ευρώπη, έδρα των πιο επιθετικών ρυθμιστικών αρχών υψηλής τεχνολογίας, η AI έχει αφήσει άναυδους τους νομοθέτες.
Η Ε.Ε. προώθησε τον νέο της νόμο για την AI, παρά τις διαφωνίες. Η τελική συμφωνία, που αναμένεται εντός των ημερών, μπορεί να θέσει περιορισμούς σε ορισμένες επικίνδυνες χρήσεις της τεχνολογίας και να υποχρεώσει τους δημιουργούς της σε πλήρη διαφάνεια για τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων τους. Ακόμη όμως και να ψηφισθεί ο νόμος, δεν αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή για άλλους 18 μήνες, μια ολόκληρη ζωή σε χρόνους ανάπτυξης της AI, ενώ άγνωστη παραμένει και η μέθοδος εφαρμογής του. «Υπάρχει υπαρκτός κίνδυνος το ευρωπαϊκό νομοθέτημα να είναι προϊστορικό όταν ψηφισθεί», λέει ο Αντρέα Ρέντα, αναλυτής ινστιτούτου στις Βρυξέλλες.
Η απουσία κανόνων δημιούργησε κενό. Οι εταιρείες Google, Meta, Microsoft και OpenAI, οι οποίες δημιούργησαν το ChatGPT, αφέθηκαν να αυτορυθμιστούν, καθώς σπεύδουν να κερδοφορήσουν από τα προηγμένα συστήματα AI. «Ούτε ένας από τους δημιουργούς αυτούς γνωρίζει ποιες θα είναι οι εφαρμογές της AI. Οι κυβερνήσεις είναι άραγε ικανές να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της τεχνολογίας αυτής;», σημειώνει ο Ματ Κλίφορντ, σύμβουλος του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ.
Κάποιοι Ευρωπαίοι νομοθέτες εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για την πρόοδο που σημειώθηκε, σε πρόσφατο συνέδριο ασφαλείας της AI στο Μπλέτσεϊ Παρκ έξω από το Λονδίνο, σκηνικό της έρευνας του μαθηματικού Αλαν Τούρινγκ, του ανθρώπου που έσπασε τον κώδικα της κρυπτογραφικής συσκευής «Αίνιγμα» των ναζί στον πόλεμο. Στη συνάντηση συμμετείχαν η Αμερικανίδα αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις, ο Κινέζος υπουργός Επιστημών Γου Ζαοχουί, ο Ελον Μασκ κ.ά. Ολοι συμφώνησαν για τις καταστροφικές συνέπειες της κακής χρήσης της AI, χωρίς ωστόσο να προσφέρουν ουσιαστικές προτάσεις.
