Δεν έχουν περάσει παρά μόνο μερικές ημέρες από την ορκωμοσία του στην προεδρία της Αργεντινής, και ο νέος λαϊκιστής ηγέτης της χώρας του ταγκό, Χαβιέρ Μιλέι, επιθυμεί να αντιγράψει τον… Μπόρις Τζόνσον προωθώντας την έξοδο της Αργεντινής από την κοινή αγορά της Νότιας Αμερικής, δηλαδή να κάνει το δικό του Brexit.
Ο νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης αλλά σαφώς λαϊκιστικής τακτικής νέος πρόεδρος της Αργεντινής δεν κρύβει την αποστροφή του για τη Mercosur, την οικονομική συνεργασία των χωρών της Νότιας Αμερικής που έχει ως μοντέλο της την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι δεν βλέπει το νόημα της ύπαρξης και λειτουργίας της Mercosur και έχει δεσμεθεί να αποσύρει την Αργεντινή από αυτήν.
Μια τέτοια απόφαση για τον εκλεγμένο τη 19η Νοεμβρίου ηγέτη της Αργεντινής θα έχει σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες για τον λαό της χώρας του, προειδοποιούν σε άρθρο τους καθηγητές πανεπιστημίων στη Βρετανία, έχοντας βιώσει οι ίδιοι τις συνέπειες του αντίστοιχου Brexit, της απόσυρσης δηλαδή του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.
Η Mercosur ιδρύθηκε το 1991, έχει εννέα πλήρη μέλη και άλλα συνδεδεμένα και επέτρεψε την ελεύθερη εγκατάσταση των πολιτών της Αργεντινής, της Βολιβίας, της Βραζιλίας, του Ισημερινού, της Κολομβίας, της Ουρουγουάης, της Παραγουάης, του Περού και της Χιλής σε όλο το έδαφος των χωρών αυτών βάσει σχετικής συμφωνίας που υπεγράφη το 2009. Στα επόμενα 12 έτη, δηλαδή έως και το 2021, 3,6 εκατ. πολίτες των χωρών αυτών μετακινήθηκαν και απέκτησαν άδειες παραμονής σε άλλη χώρα της κοινής αυτής αγοράς.
Η Αργεντινή διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην έγκριση αυτής και άλλων σχετικών συμφωνιών. Προέκυψαν από μια πρόταση της Αργεντινής για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού για τους πολίτες των χωρών της Mercosur να αποκτήσουν πρόσβαση στη νόμιμη διαμονή σε άλλα κράτη της περιοχής. Τα τελευταία 20 χρόνια, η Αργεντινή διαδραμάτισε επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιφερειακή μεταναστευτική πολιτική.
Ιδεολογική αφετηρία
Γενικά ο κ. Μιλέι, ως λάτρης του ελάχιστου δυνατού κρατικού παρεμβατισμού, επιλέγει την έξοδο της Αργεντινής από διάφορους διεθνείς οργανισμούς και τη μη ένταξη της Αργεντινής στην ομάδα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) το 2024. Ομοίως η Mercosur κατά την αντίληψη του νέου Αργεντινού προέδρου συνιστά εμπόδιο για την ανάπτυξη της χώρας του.
Στο άρθρο λοιπόν που δημοσιεύεται στη διαδικτυακή επιστημονική επιθεώρηση The Conversation υποστηρίζεται ότι η Αργεντινή θα αντιμετωπίσει τρεις σημαντικές προκλήσεις, αν αποχωρήσει από την κοινή αγορά της Νότιας Αμερικής. Πρώτον, η Mercosur παρείχε σταθερότητα στην περιοχή και μια πλατφόρμα για την Αργεντινή να εκφράσει τις ιδέες, τα συμφέροντα και τις απαιτήσεις της διεθνώς. Επομένως, η αποχώρηση από τον οργανισμό θα αποδυναμώσει την ικανότητα της Αργεντινής να αντιμετωπίσει κοινές περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις, απομονώνοντας τη χώρα από την υπόλοιπη περιοχή και τον κόσμο.
Δεύτερον, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία των συμφωνιών χιλιάδων πολιτών, καθιστώντας δυσκολότερο για τους Αργεντινούς να εργαστούν σε άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής και αντίστροφα. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 80% των μεταναστών στην Αργεντινή προέρχονται από άλλες περιοχές της Νότιας Αμερικής. Επιπλέον, περισσότεροι από 300.000 Αργεντινοί ζουν σε άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής και τα δικαιώματά τους θα μπορούσαν να επηρεαστούν από μια τέτοια απόφαση – ακριβώς όπως έχει συμβεί στη Βρετανία με το Brexit.
Τρίτον, αυτό θα είχε επίσης κόστος για την οικονομία της Αργεντινής. Η Mercosur αντιπροσωπεύει σχεδόν το 25% του συνόλου των εξαγωγών της Αργεντινής καθώς το ενδοπεριφερειακό εμπόριο αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.
Στη συνάντησή τους την περασμένη Πέμπτη οι ηγέτες των χωρών-μελών της Mercosur βίωσαν μια πολύ δυσοίωνη κατάσταση, όχι μόνο λόγω του κινδύνου μη εφαρμογής της εμπορικής συμφωνίας με την Ε.Ε. λόγω των εξελίξεων στην Αργεντινή αλλά και λόγω της αγωνίας για το μέλλον της ίδιας της κοινής αγοράς της Νότιας Αμερικής.
Τις ημέρες μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, ο Μιλέι και οι νεοδιορισθέντες υπουργοί του έδειξαν κάπως να αμβλύνουν ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές προτάσεις στην ατζέντα τους. Για παράδειγμα, η ορισθείσα υπουργός Εξωτερικών Νταϊάνα Μοντίνο δήλωσε πρόσφατα ότι η Αργεντινή «δεν θα παρεμποδίσει τη Συμφωνία Mercosur – Ε.Ε.» και θα διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Βραζιλία, τον κύριο εμπορικό εταίρο της Αργεντινής και τη σημαντικότερη οικονομία στη Νότια Αμερική.
Ωστόσο τυχόν αποχώρηση από τη Mercosur οδηγεί σε υπαρξιακό ζήτημα την κοινή αγορά της Νότιας Αμερικής, και αλλοιώνει τη συμφωνία με την Ε.Ε.
Η υπόλοιπη Νότια Αμερική θα παρακολουθεί στενά τις πολιτικές εξελίξεις μιας χώρας που εξακολουθεί να ηγείται της περιφερειακής ατζέντας σε τρέχοντα ζητήματα παγκόσμιας σημασίας, όπως η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση, για να δει προς ποια κατεύθυνση θα στραφεί.
Πηγή: The Conversation, Reuters