Ξεκίνησε στις 11 ώρα Ελλάδας το κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες με βασικό στόχο την άρση του «βέτο» του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν για την οικονομική ενίσχυση της Ουκρανίας ύψους 50 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Για τον λόγο αυτόν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ διοργάνωσε λίγο πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής συνάντηση με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν και με τη συμμετοχή της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, του Γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς και της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, τις τελευταίες ώρες υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι μια συμβιβαστική λύση μπορεί να βρεθεί για επίτευξη ομόφωνης απόφασης. Ολα πάντως θα εξαρτηθούν από τη στάση και τη διάθεση του Ούγγρου πρωθυπουργού, που ήδη είναι αποξενωμένος, καθώς έχει διαμορφωθεί αρραγές μέτωπο των «26» Ευρωπαίων ηγετών έναντι του Βίκτορ Ορμπαν.
Final countdown to the #EUCO summit.
Consultations ongoing. pic.twitter.com/WcXLjhxViN
— Charles Michel (@CharlesMichel) February 1, 2024
«Στόχος μας είναι να έχουμε μια λύση και για τις 27 χώρες», τόνισε από την πλευρά της η πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας, προσερχόμενη στο Συμβούλιο, επομένως, «προσπαθούμε για συναίνεση». Η ίδια είχε συνάντηση πριν από τη Σύνοδο με τον Ολλανδό ομόλογό της, Μαρκ Ρούτε.
Από την πλευρά του, ο Πολωνός πρωθυπουργός μιλώντας σε δημοσιογράφους έκανε λόγο για «κόπωση Ορμπαν», καθώς σε αυτόν οφείλεται η διενέργεια έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σήμερα. «Δεν μπορώ να καταλάβω, δεν μπορώ να αποδεχθώ αυτό το πολύ παράξενο, πολύ εγωιστικό παιχνίδι του Βίκτορ Ορμπαν. Δεν υπάρχει περιθώριο για συμβιβασμό στις αρχές μας όπως στο κράτος δικαίου. Σίγουρα δεν υπάρχει περιθώριο για έναν συμβιβασμό γύρω από το Ουκρανικό ζήτημα», προσέθεσε ο Τουσκ.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Φινλανδός πρωθυπουργός, Πέτερι Ορπο, που τόνισε «κανείς δεν μπορεί να εκβιάσει 26 ευρωπαϊκές χώρες». «Είχαμε μια πολύ καλή λύση από τον Δεκέμβριο μεταξύ των 26 κρατών-μελών. Σήμερα το καλύτερο αποτέλεσμα θα είναι μια λύση των “27”. Εάν δεν είναι εφικτή, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να λάβουμε οι 26 την τελική απόφαση να βοηθήσουμε την Ουκρανία, αλλά και συμφωνία για τον προϋπολογισμό μας». «Θέλω να πω ότι είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευτούμε, αλλά οι αξίες μας δεν είναι προς πώληση – και πρέπει να αντιληφθούμε ότι η κατάσταση στην Ουκρανία είναι τόσο δύσκολη, είναι κρίσιμο να βρεθεί λύση. Και για εμένα είναι απαράδεκτο ότι μια χώρα μπλοκάρει μια τόσο σημαντική απόφαση».
Οι τρόποι για να ξεπεραστεί το «βέτο» Ορμπαν συζητήθηκαν εκτενώς χθες το βράδυ, στη διάρκεια του άτυπου δείπνου που διοργάνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ με τη συμμετοχή 18 Ευρωπαίων ηγετών, απουσία του Ούγγρου πρωθυπουργού.
Εδώ και περίπου ένα μήνα στις Βρυξέλλες επιχειρούν να «τετραγωνίσουν τον κύκλο», ώστε να ικανοποιήσουν τα αναρίθμητα και συχνά μεταβαλλόμενα αιτήματα του Ορμπαν. Οι αναρίθμητες προσπάθειες σε συνδυασμό με την άκαμπτη στάση του έχουν δημιουργήσει εύλογη δυσαρέσκεια στους 26 ηγέτες, που εμφανίζονται έτοιμοι ακόμα και να προχωρήσουν σε άνευ προηγουμένου κινήσεις –όπως στην ενεργοποίηση του άρθρου 7 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης– που θα αφαιρέσει το δικαίωμα ψήφου στην Ουγγαρία, στο Συμβούλιο.
Προκειμένου να μην «τιναχθεί στον αέρα» η Σύνοδος, κατατέθηκε την Τετάρτη –σύμφωνα με πληροφορίες–, ακόμα μία πρόταση προς τον Βίκτορ Ορμπαν, που περιλαμβάνει τη διεξαγωγή ετήσιων αναθεωρήσεων της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία σε βάθος τετραετίας. Ωστόσο, καμία χώρα δεν θα μπορεί να ασκήσει βέτο στη συνεχιζόμενη ροή βοήθειας προς το Κίεβο, όπως επιθυμεί η Ουγγαρία. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητούν κάθε χρόνο την εφαρμογή του νέου ταμείου για την Ουκρανία και αναλόγως της εξέλιξης του πολέμου.
Εάν πάντως δεν υπάρξει ομοφωνία για το οικονομικό πακέτο των 50 δισ. ευρώ, οι «26» θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες χρονοβόρες εναλλακτικές (π.χ. επικύρωση σε εθνικά Κοινοβούλια της βοήθειας), που θα κοστίσουν περισσότερο, καθώς η ενίσχυση προς το Κίεβο θα δίνεται μέσω νέου δανεισμού, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα κράτη-μέλη. Στη χθεσινή συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων (Coreper) ωστόσο o Ούγγρος πρέσβης επέμεινε στην απαίτηση για ετήσια αναθεώρηση της βοήθειας, προκειμένου να εξασφαλιστεί δυνατότητα βέτο.
Η επιμονή των Ούγγρων οφείλεται πάντως και στην πρόσφατη διαρροή εγγράφου σύμφωνα με το οποίο η Ε.Ε. επεξεργάζεται σχέδια «οικονομικής ασφυξίας» της Βουδαπέστης και που προκάλεσε την οργή της ουγγρικής κυβέρνησης.
Αγροτικές κινητοποιήσεις
Η Σύνοδος Κορυφής διεξάγεται εν μέσω «πολιορκίας» των Βέλγων αγροτών στους κεντρικούς δρόμους των Βρυξελλών, κυρίως γύρω από το Ευρωκοινοβούλιο.
Δεν είναι σίγουρο εάν το θέμα των εν εξελίξει αγροτικών κινητοποιήσεων και των αιτημάτων των Ευρωπαίων αγροτών θα τεθεί στη συνεδρίαση των «27», καθώς, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές με τις οποίες συνομίλησε η «Κ», ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει ακόμα αποφασίσει αν θα ζητήσει ξεχωριστή συζήτηση.
Χθες πάντως, η Κομισιόν σε μια πρώτη «απάντηση» προς τα αιτήματα των Ευρωπαίων αγροτών αποφάσισε να αναστείλει για φέτος την υποχρεωτική αγρανάπαυση του 4% των αρόσιμων εκτάσεων.
Σε ό,τι αφορά διαπραγματεύσεις με τα κράτη της Λατινικής Αμερικής (Mercosur), αποφάσισε παράλληλα να διεκδικήσει κανόνες ποιοτικής διασφάλισης τροφίμων, ώστε να βοηθηθούν οι Ευρωπαίοι κτηνοτρόφοι στον ανταγωνισμό τους με Αργεντινή και Βραζιλία.
Εξάλλου, εμφανίστηκε έτοιμη να προσφέρει διορθωτικά μέτρα στα κράτη-μέλη, που έχουν επιπτώσεις από την αναστολή δασμών στις εισαγωγές ουκρανικών αγροτικών προϊόντων.