Οταν ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, κάποιοι αναλυτές προέβλεπαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα χρειάζονταν μόλις τρεις ημέρες για να καταλάβουν την πρωτεύουσα, το Κίεβο.
Με τον πόλεμο να εισέρχεται πλέον στον τρίτο χρόνο του, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επιδιώκει να μετατρέψει αυτή την αρχική αποτυχία προς όφελός του, καθώς ελπίζει ότι η δυτική υποστήριξη προς το Κίεβο θα εξασθενήσει, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του AP.
Ταυτόχρονα η Μόσχα διατηρεί σταθερή τη στρατιωτική πίεση κατά μήκος της πρώτης γραμμής.
Ωστόσο ο συνεχιζόμενος πόλεμος έχει σαφώς και αρνητικό αντίκτυπο στο Κρεμλίνο. Το τίμημα της σύγκρουσης είναι βαρύ για τη Ρωσία, η οποία ξοδεύει οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους.
Ο πόλεμος φθοράς έχει αυξήσει τις κοινωνικές εντάσεις, παρόλο που ο θάνατος του φυλακισμένου ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι ανέδειξε για ακόμα μία φορά την τραγική ενίοτε κατάληξη των πολιτικών που τα βάζουν με το Κρεμλίνο.
Ο ρόλος του Τραμπ
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένως δηλώσει πως είναι έτοιμος να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός, ωστόσο έχει προειδοποιήσει ότι η Ρωσία δεν σκοπεύει να αποχωρήσει από εδάφη που θεωρεί ότι έχει κερδίσει.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, στη διάρκεια συνέντευξής του στον πρώην παρουσιαστή του Fox News Τάκερ Κάρλσον παρότρυνε τις Ηνωμένες Πολιτείες να ωθήσουν τον «δορυφόρο» τους, όπως είπε, αναφερόμενος στην Ουκρανία, σε ειρηνευτικές συνομιλίες. «Αργά ή γρήγορα, θα καταλήξουμε σε συμφωνία», τόνισε.
Πρόσφατες εξελίξεις τροφοδότησαν την αισιοδοξία του Κρεμλίνου.
Η βοήθεια προς την Ουκρανία παραμένει μπλοκαρισμένη στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, ενώ το ΝΑΤΟ αναζητά τρόπο να καλύψει το κενό που δημιουργήθηκε μετά την αποτυχημένη αντεπίθεση της Ουκρανίας το περασμένο καλοκαίρι.
Η απόφαση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι να απομακρύνει τον δημοφιλή αρχηγό του στρατού, στρατηγό Βαλέρι Ζαλούζνι, απογοήτευσε πολλούς στη χώρα και θορύβησε τους Δυτικούς συμμάχους του Κιέβου.
Σε όλα τα παραπάνω ήρθαν να προστεθούν οι εμπρηστικές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος με την προεκλογική του εκστρατεία έχει πυροδοτήσει νέες ανησυχίες σχετικά με τη μελλοντική του στάση απέναντι στην Ουκρανία.
Εχει ισχυριστεί ότι θα διαπραγματευτεί γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, αν εκλεγεί, και αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο θα ευνοούσε τον Πούτιν.
Επιπλέον, δήλωσε πρόσφατα ότι θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να επεκτείνει την επιθετικότητά της στην Ευρώπη, εάν τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες ώστε να είναι συνεπή ως προς τις δεσμεύσεις τους απέναντι στη συμμαχία.
Η πτώση της Αβντιίβκα
Το Κρεμλίνο περιμένει υποχώρηση της δυτικής υποστήριξης προς το Κίεβο. Εν τω μεταξύ, δυνάμεις του κατέλαβαν προπύργιο στα ανατολικά, την πόλη Αβντιίβκα, το Σαββατοκύριακο, έπειτα από σκληρή μάχη. Οι ουκρανικές δυνάμεις ανέφεραν τραγικές ελλείψεις σε πυρομαχικά.
Η πτώση της πόλης έθεσε τις βάσεις για πιθανή ρωσική επέλαση βαθύτερα σε εδάφη που ελέγχονται από την Ουκρανία.
Παράλληλα με τις σφοδρές μάχες στα ανατολικά, η Ρωσία επιχείρησε με αλλεπάλληλα χτυπήματα να παραλύσει την ουκρανική αμυντική βιομηχανία.
Χρησιμοποίησε πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, καθώς και ιρανικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed, για να εξουδετερώσει την ουκρανική αεράμυνα, η οποία επίσης αντιμετωπίζει ελλείψεις σε πυρομαχικά.
Η Μόσχα από την πλευρά της έχει ενισχύσει σημαντικά την αμυντική της βιομηχανία και την παραγωγή όπλων της, η οποία, ωστόσο, εξακολουθεί να εξαρτάται από εξαρτήματα που προμηθεύεται από τη Δύση. Αυστηρότερη επιβολή των κυρώσεων θα μπορούσε να έχει συνέπειες στις ρωσικές στρατιωτικές δυνατότητες.
Τα πλήγματα στον ρωσικό στόλο
Επιπλέον, στρατιωτικοί αναλυτές κάνουν λόγο για σημαντικές επιδόσεις της ουκρανικής αεράμυνας, που συχνά καθιστούν επικίνδυνη την επιχείρηση ρωσικών μαχητικών ακόμη και πάνω από έδαφος που ελέγχεται από τη Ρωσία.
Πλέον, περισσότεροι στη Ρωσία αμφισβητούν ότι η ζωή στη χώρα μπορεί να συνεχίζεται ανεπηρέαστη, σε μεγάλο βαθμό, από τον πόλεμο, όπως επιδιώκει το Κρεμλίνο.
Η Ουκρανία έχει εξαπολύσει επιθέσεις εναντίον διυλιστηρίων πετρελαίου βαθιά μέσα στη Ρωσία, καθώς και εναντίον ρωσικών ναυτικών και εναέριων δυνάμεων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, επιφέροντας πλήγμα στη στρατιωτική ικανότητα της Μόσχας.
Σύμφωνα με Δυτικούς αξιωματούχους, το Κίεβο χρησιμοποίησε έξυπνα τους περιορισμένους πόρους του για να αντιμετωπίσει τις πολυπληθέστερες ρωσικές δυνάμεις και να καταστρέψει περίπου το 20% του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, τερματίζοντας τη θαλάσσια κυριαρχία της Μόσχας στην περιοχή.
Το υπουργείο Αμυνας της Βρετανίας, επικαλούμενο πρόσφατη ενημέρωση των μυστικών υπηρεσιών της χώρας, ανέφερε ότι οι στρατιωτικές επιτυχίες της Ουκρανίας ανάγκασαν το ρωσικό ναυτικό να περιορίσει δραστικά τις επιχειρήσεις του στη δυτική Μαύρη Θάλασσα. Ετσι, το Κίεβο είχε τη δυνατότητα να επεκτείνει τις εξαγωγές σιτηρών παρά την απόσυρση της Μόσχας από σχετική συμφωνία.
Εκλογές χωρίς ρωσική αντιπολίτευση
Ο Πούτιν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κερδίσει ακόμα μία εξαετή θητεία στις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 15 και 17 Μαρτίου. Διεκδικεί την υποστήριξη των πολιτών, με το επιχείρημα ότι δίνει μάχη κατά της επεκτατικής Δύσης που εξοπλίζει την Ουκρανία για να αποδυναμώσει τη Ρωσία.
Παρόλο που ισχυρίζεται ότι οι ψηφοφόροι υποστηρίζουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, νέες ρωγμές παρατηρούνται στο αυστηρά ελεγχόμενο πολιτικό σύστημα της χώρας.
Χιλιάδες Ρώσοι συγκεντρώθηκαν σε πολλές πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν, για να υπογράψουν υπέρ της υποψηφιότητας του Μπόρις Ναντέζντιν, φιλελεύθερου πολιτικού που ανέδειξε τον τερματισμό του πολέμου σε κύρια προεκλογική του δέσμευση.
Παρόλο που ο Ναντέζντιν αποκλείστηκε τελικά από την εκλογική επιτροπή, που απέρριψε πολλές από τις απαραίτητες για την υποψηφιότητά του υπογραφές ως άκυρες, η μαζική και δημόσια εκδήλωση συμπάθειας προς την αντιπολίτευση έφερε σε δύσκολη θέση το Κρεμλίνο.
Ο Πούτιν αντέδρασε με περισσότερη καταστολή: Η αστυνομία συνέλαβε εκατοντάδες πολίτες απλώς και μόνο επειδή κατέθεταν λουλούδια στη μνήμη του Ναβάλνι, ο πρόσφατος θάνατος του οποίου επέφερε νέο πλήγμα στην ήδη κατακερματισμένη αντιπολίτευση.
Επιπλέον, μόλις πριν από ένα μήνα, διαδηλωτές είχαν συγκρουστεί με την αστυνομία στην περιοχή Μπασκορτοστάν, μετά την καταδίκη τοπικού ακτιβιστή ο οποίος ισχυρίζεται ότι οι διώξεις εναντίον του έχουν πολιτικό υπόβαθρο.
Το αστυνομικό κράτος
Το περασμένο καλοκαίρι, ο Πούτιν βρέθηκε αντιμέτωπος ίσως με την πιο σοβαρή πρόκληση της μακρόχρονης διακυβέρνησής του. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της ομάδας μισθοφόρων Wagner, διέταξε τον ιδιωτικό του στρατό να προελάσει προς τη Μόσχα για να εκδιώξει κορυφαίους Ρώσους στρατιωτικούς ηγέτες.
Η σύντομη ανταρσία έληξε με συμφωνία που προέβλεπε τη μετακίνηση των μισθοφόρων στη Λευκορωσία. Ο Πριγκόζιν έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα δύο μήνες αργότερα. Πολλοί έκαναν λόγο για «εκδίκηση» του Κρεμλίνου.
Ο θάνατός του ενίσχυσε την εξουσία του Πούτιν, ωστόσο το επεισόδιο ανέδειξε για πρώτη φορά σημάδια ευθραυστότητας του καθεστώτος. Παρά τις προκλήσεις, οι τεράστιες οικονομικές και στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας προσφέρονται ώστε ο Πούτιν να είναι σε θέση να συνεχίσει τον ήδη παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η σύγκρουση διαρκεί περισσότερο από το αναμενόμενο λόγω της δυτικής παρέμβασης. «Η ειδική στρατιωτική επιχείρηση μπορεί να διαρκέσει κάπως περισσότερο, αλλά αυτό δεν μπορεί να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων», ανέφερε.
Ο Μαρκ Γκαλεότι, επικεφαλής της Mayak Intelligence, τόνισε, σε πρόσφατο podcast, ότι «δεν υπάρχει προφανής αντίσταση στον Πούτιν» λόγω «ενός ισχυρά εδραιωμένου αστυνομικού κράτους που τον προστατεύει».
«Δεν θα πρέπει να περιμένουμε πτώση του καθεστώτος του εξαιτίας εσωτερικής πίεσης», ανέφερε ο Γκαλεότι προσθέτοντας ότι «από την άλλη πλευρά, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις κρίσεις και στα απρόβλεπτα έχει μειωθεί εντυπωσιακά».
Σε κάθε περίπτωση, η πίεση που δέχεται ο Ρώσος πρόεδρος με τα σημερινά δεδομένα δεν είναι αρκετή ώστε να τον αναγκάσει να επισπεύσει τερματισμό του πολέμου. Τουλάχιστον όχι πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, τον ερχόμενο Νοέμβριο, όταν το πλαίσιο των ενδεχόμενων επαφών με την Ουάσιγκτον θα μπορούσε να είναι πιο ευνοϊκό συγκριτικά με σήμερα, που η εκλογική πίεση επηρεάζει τους υποψηφίους, κυρίως στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Με πληροφορίες από Reuters, AP