Χαμάς, Χεζμπολάχ, Χούθι. Το Ισραήλ είναι περικυκλωμένο από εχθρούς που επιθυμούν την καταστροφή του και κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί το γεγονός ότι αν επιθυμεί να επιβιώσει πρέπει να είναι ικανό να αμυνθεί και να υπερασπιστεί την εδαφική του ακεραιότητα.
Από την άλλη, οι πάνω από 30.000 νεκροί Παλαιστίνιοι της Γάζας δείχνουν πως κάτι έχει πάει λάθος στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς. Ανάμεσα στα θύματα βρίσκονται παιδιά και γυναίκες, ενώ μεταξύ των επιζώντων υπάρχουν ορφανά, πολυτραυματίες και λιμοκτονούντες. Η εισβολή αυτή θα είναι σίγουρα ένα στίγμα στην ιστορία του ισραηλινού κράτους.
Στιγματισμένη όμως είναι και η Χαμάς. Η ισλαμική οργάνωση ενορχήστρωσε τη μακάβρια επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, χωρίς καμία προειδοποίηση, έστω στις περιοχές που ελέγχει.
Δεν μερίμνησε για κανένα καταφύγιο προστασίας για τους πολίτες της Γάζας, ενώ γνώριζε πολύ καλά πως το Ισραήλ θα απαντούσε με βομβαρδισμούς προς τα επίγεια και υπόγεια αρχηγεία της, τα οποία βρίσκονται κοντά σε σπίτια, ναούς και νοσοκομεία.
Η αλαζονεία της Χαμάς
Εδειξε αλαζονεία και απόλυτη αδιαφορία για τη ζωή των Παλαιστινίων, εκτός των Ισραηλινών. Ομως η Χαμάς είναι μια οργάνωση που έχει καταδικαστεί από πολλές χώρες ως τρομοκρατική. Δεν είναι σύμμαχος των ΗΠΑ και ούτε έχει ποτέ υποστηρίξει ότι δεν επιτίθεται σε αμάχους. Τούτων λεχθέντων, αυτό που με προβληματίζει από την αρχή της εισβολής είναι ότι ο Νετανιάχου έστειλε τους στρατιώτες του στη Γάζα χωρίς κάποιο οργανωμένο σχέδιο. Κι αυτό είναι σχεδόν βέβαιο πως θα επηρεάσει τη θέση του στον κόσμο.
Μόνο ένα πράγμα είναι χειρότερο για τους Ισραηλινούς (πόσο μάλλον για τους Παλαιστινίους) από μία Γάζα που κυβερνάται από τη Χαμάς: μία Γάζα που δεν κυβερνάται από κανέναν. Οπου ολόκληρος ο πλανήτης περιμένει από το Ισραήλ να διατηρήσει την τάξη, όμως το Ισραήλ δεν έχει την ικανότητα ή τη διάθεση να το κάνει. Και το αποτέλεσμα αυτού, μία διαρκής ανθρωπιστική κρίση.
H πρόσφατη επίσκεψή μου στα σύνορα της Γάζας μού δίδαξε ότι ακριβώς εκεί είναι που οδεύουμε. Σε κάθε μοίρασμα ανθρωπιστικής βοήθειας επικρατούσε χάος. Το Ισραήλ έχει αρχίσει να «σπάει» τον έλεγχο της Χαμάς στη Λωρίδα, όμως δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη της διαχείρισής της.
Επιπλέον, δεν δέχεται να επιτρέψει στην Παλαιστινιακή Αρχή, που έχει έδρα στη Δυτική Οχθη και χιλιάδες εργαζομένους στη Γάζα, να αναλάβει εκείνη το απαιτητικό αυτό έργο. Κι αυτό γιατί ο Νετανιάχου θεωρεί πως εάν η (πιο επίσημη) Παλαιστινιακή Αρχή αναλάβει τη διακυβέρνηση της Δυτικής Οχθης και της Γάζας, τότε ίσως στο μέλλον υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους.
Με άλλα λόγια, το Ισραήλ έχει αυτή τη στιγμή έναν πρωθυπουργό που προτιμά να δει τη Γάζα να γίνεται κάτι σαν τη Σομαλία, χωρίς θεσμικές δομές, κυριαρχούμενη από πολέμαρχους και με εμφανή τον κίνδυνο μιας νέας τρομοκρατικής επίθεσης, από το να επιτρέψει μια ένωση με τη Δυτική Οχθη υπό την ομπρέλα της Παλαιστινιακής Αρχής.
Βίοι παράλληλοι
Στο κάτω κάτω, γιατί οι Ισραηλινοί να νοιαστούν ιδιαίτερα; Η Γάζα είναι «εκεί πέρα», πίσω από ένα τείχος, ας βρει την άκρη μόνη της. Λόγω των θαλασσίων ρευμάτων προσφάτως κατέληξαν στην πόλη Ασκελόν μεγάλες ποσότητες από τα λύματα της Γάζας. Το 80% του πόσιμου ισραηλινού νερού έρχεται από αφαλάτωση. Το εργοστάσιο της Ασκελόν χρειάστηκε να κλείσει για αρκετές ημέρες.
Οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι είναι συνδεδεμένοι. Το ερώτημα είναι εάν θα καταφέρουν κάποτε να χτίσουν μία υγιή σύνδεση ή θα παραμείνουν δέσμιοι ενός σπιράλ πόνου και βίας. Και οι δύο μεριές χρειάζονται ηγέτες που να κατανοούν βαθιά αυτή τη σύνδεση – και που θέλουν να τη δουν να ανθεί.