Ηδη πριν από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και τον εν εξελίξει πόλεμο στη Γάζα, οι σχέσεις μεταξύ Μπάιντεν και Νετανιάχου ήταν… μάλλον προβληματικές.
Ο μακροβιότερος Ισραηλινός πρωθυπουργός επέστρεψε στον πρωθυπουργικό θώκο της χώρας του τον Δεκέμβριο του 2022, έπειτα από ένα διάλειμμα περίπου 18 μηνών.
Εως και το φθινόπωρο του 2023 ωστόσο, ο Μπίμπι δεν είχε προσκληθεί, ως είθισται, στον Λευκό Οίκο.
Αντί για μια πρόσκληση, το μόνο που είχε δεχθεί ο Νετανιάχου από την πλευρά της διοίκησης Μπάιντεν (αλλά και από προβεβλημένους Αμερικανούς αρθρογράφους όπως είναι επί παραδείγματι ο Τόμας Φρίντμαν των NY Times) ήταν –έμμεσες και άμεσες, συγκεκαλυμμένες και μη– επικρίσεις για:
- την καταγγελλόμενη ως αντιδημοκρατική δικαστική μεταρρύθμιση που προωθούσε στο εσωτερικό του Ισραήλ,
- την κυβερνητική σύμπραξή του με την εποικιστική ισραηλινή ακροδεξιά των Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς,
- τις καταγγελλόμενες απειλές περί προσάρτησης της κατεχόμενης Δυτικής Oχθης,
- τη στάση του έναντι των –ογκωδέστατων για τα ισραηλινά δεδομένα– αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που συγκλόνισαν το Ισραήλ το πρώτο τρίμηνο του 2023 κ.ά.
«Πρωτοφανής ρήξη»
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο Ισραηλινός δημοσιογράφος Μπεν Κασπίτ έγραφε στον ιστοχώρο Al Monitor ότι «ο Νετανιάχου έχει απαγορεύσει σε Ισραηλινούς υπουργούς να συναντούν τους Αμερικανούς ομολόγους τους στην Ουάσιγκτον». Σύμφωνα μάλιστα με εκείνο το δημοσίευμα, ο αμερικανοϊσραηλινός άξονας καλούνταν πια να διαχειριστεί μια «πρωτοφανή ρήξη» σε επίπεδο κορυφής.
Και έπειτα ήρθαν οι πολύνεκρες επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και ο πόλεμος στη Γάζα να «δοκιμάσουν» εκ νέου την αμερικανοϊσραηλινή συνοχή αλλά και τις ανοχές στον άξονα Ισραήλ – ΗΠΑ.
Οπως κάθε μεγάλη «εξωτερική» πρόκληση ωστόσο, έτσι και ο πόλεμος στη Γάζα θα μπορούσε να λειτουργήσει κατά τρόπο συγκολλητικό: Ισραηλινοί πολιτικοί που βρίσκονταν στην αντιπολίτευση, όπως ο Μπένι Γκαντζ (αλλά όχι και ο Γιαΐρ Λαπίντ), εντάχθηκαν για παράδειγμα στην ευρεία «πολεμική» συγκυβέρνηση υπό τον Νετανιάχου· και ο Τζο Μπάιντεν πραγματοποίησε μια «ιστορική επίσκεψη» στο Ισραήλ στις 18 Οκτωβρίου του 2023.
Επειτα από πέντε μήνες πολέμου ωστόσο, τα αμερικανοϊσραηλινά ρήγματα διανοίγονται πια βαθύτερα, και μάλιστα σε δημόσια θέα, αποκαλύπτοντας (σαφείς) διαφωνίες και (μερικώς) αποκλίνουσες στρατηγικές.
Μέσω Κύπρου
Οι Αμερικανοί από την πλευρά τους, υπό το βάρος της κρίσης στη Γάζα, θυμήθηκαν τη λύση των δύο κρατών αλλά και την ανάγκη αναζωογόνησης της Παλαιστινιακής Αρχής που θα μπορούσε να αναλάβει, μεταπολεμικά, τη διοίκηση του παράκτιου παλαιστινιακού θύλακα στη θέση της Χαμάς. Στο ίδιο πλαίσιο, υπογράμμισαν ως στόχο την κατάπαυση του πυρός· αποκήρυξαν το ενδεχόμενο μιας ισραηλινής επίθεσης στη Ράφα· και πλέον προωθούν την αποστολή πρόσθετης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα από αέρος (με ρίψεις) αλλά και διά θαλάσσης μέσω Κύπρου.
Η πλευρά του Μπενιαμίν Νετανιάχου εξακολουθεί, ωστόσο, να βλέπει τα πράγματα διαφορετικά από τους Αμερικανούς: απορρίπτει τη λύση των δύο κρατών και επιμένει σε ένα μεταπολεμικό σχέδιο για τη Γάζα το οποίο δεν φαίνεται να συνάδει με όσα προτείνουν οι δυτικοί.
Μιλώντας στο δίκτυο MSNBC το περασμένο Σάββατο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστήριξε ότι οι χειρισμοί του Νετανιάχου στη Γάζα «περισσότερο βλάπτουν, παρά ωφελούν το Ισραήλ» αλλά και ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα πρέπει να αρχίσει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τις ζωές των αμάχων που χάνονται.
Ενας καχύποπτος παρατηρητής θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι ο Μπάιντεν στέλνει πια μηνύματα με το βλέμμα στραμμένο όχι μόνο στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, γνωρίζοντας ότι πολλοί Αμερικανοί ψηφοφόροι (μεταξύ αυτών και πολλοί «uncommitted» Δημοκρατικοί) δεν θα ήθελαν σε καμία περίπτωση να δουν την Ουάσιγκτον να δίνει λευκή επιταγή στον Νετανιάχου. Από την άλλη πλευρά βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μπάιντεν ασκεί δημοσίως κριτική στην ισραηλινή πολιτική ηγεσία τους τελευταίους εμπόλεμους μήνες. Ηδη από πέρυσι, ο Αμερικανός πρόεδρος, που θα διεκδικήσει την επανεκλογή του στην αμερικανική ηγεσία τον ερχόμενο Νοέμβριο ενάντια στον Ντόναλντ Τραμπ, είχε προειδοποιήσει το Ισραήλ ότι θα κινδυνέψει να χάσει τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας εάν δεν κινηθεί προσεκτικά στο μέτωπο της Γάζας.
Ο Νετανιάχου εξακολουθεί ωστόσο, μέσα από τις συνεντεύξεις που παραχώρησε τα τελευταία 24ωρα σε Politico και Fox News, να κινείται σε τροχιά σύγκρουσης ενάντια στις «κόκκινες γραμμές» συμμάχων και εταίρων, απορρίπτοντας τη λύση των δύο κρατών, προαναγγέλλοντας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Ράφα, απαντώντας στην κριτική του Μπάιντεν με κριτική…
Για τον ίδιο τον Νετανιάχου βέβαια, το μέλλον του πολέμου είναι παράλληλα και ζήτημα προσωπικής πολιτικής επιβίωσης… Εν τω μεταξύ ωστόσο, η κρίση γιγαντώνεται και οι πληγές βαθαίνουν.