Φωτ. Mark Schiefelbein/Associated Press
Ακούστε το άρθρο
Ο Φράνσις Σκοτ Κι, νομικός και συγγραφέας, λίγα μέτρα πέρα από τη γέφυρα που πήρε το όνομά του, λέγεται ότι έγινε μάρτυρας, τον Σεπτέμβριο του 1814, της ήττας του βρετανικού ναυτικού αλλά και του βομβαρδισμού του Οχυρού ΜακΧένρι από αυτό, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Βαλτιμόρης. Τα γεγονότα αυτά συνέβησαν δύο και πλέον χρόνια μετά την έναρξη του Πολέμου του 1812 μεταξύ ΗΠΑ και Βρετανίας και των συμμάχων τους, όπου εκείνος συμμετείχε υπηρετώντας ως ναύκληρος. Ο ίδιος έγραψε τους στίχους του αμερικανικού εθνικού ύμνου, την «Αστερόεσσα», εμπνευσμένος από την αμερικανική σημαία που συνέχιζε να κυματίζει παρά τον βομβαρδισμό – ο αρχικός τίτλος του ποιήματος ήταν «Η υπεράσπιση του Οχυρού ΜακΧένρι».
Εκείνη την εποχή, μάλιστα, ο Φράνσις Σκοτ Κι συμμετείχε, όπως γράφουν αμερικανικά δημοσιεύματα, στις διαπραγματεύσεις με τις βρετανικές δυνάμεις για την απελευθέρωση του εξέχοντος γιατρού Ουίλιαμ Μπινς, υπηρετώντας σε πολεμικό πλοίο, απ’ όπου και έγινε μάρτυρας των εκατέρωθεν βομβαρδισμών. Ταυτόχρονα, ο ίδιος υπηρέτησε ως σύμβουλος του Αντριου Τζάκσον, εισαγγελέα της Ουάσιγκτον και ιδιοκτήτη σκλάβων.
Περίπου ενάμιση αιώνα μετά, η γέφυρα που κατέρρευσε την περασμένη Τρίτη βαφτίστηκε «Φράνσις Σκοτ Κι» και αποτέλεσε, όπως λέγεται ευρέως, θαύμα της μηχανικής για τη δεκαετία του 1970 και η υποδομή που εκτόξευσε την εμπορική κινητικότητα της πόλης αλλά και της πολιτείας του Μέριλαντ.
«Μνημείο» των αμερικανικών υποδομών
Παράλληλα, στη νότια πλευρά της γέφυρας βρίσκεται ακόμα ένα μνημείο της ιστορίας της Βαλτιμόρης, και αυτό του 19ου αιώνα – το Οχυρό Κάρολ, που πήρε το όνομά του από τον Τσαρλς Κάρολ (1737-1832), πολιτικό ηγέτη του Μέριλαντ και τον τελευταίο επιζώντα υπογράφοντα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Το οχυρό, όπως λένε οι ιστορικοί, κατασκευάστηκε μεταξύ 1847 και 1850, από το υπουργείο Πολέμου των ΗΠΑ ως επιπλέον προστασία μετά το Οχυρό ΜακΧένρι. Δυστυχώς, το Οχυρό Κάρολ αποδείχθηκε αναποτελεσματικό, αφού πλημμύριζε συχνά, καταστρέφοντας τα πυρομαχικά. Η ιδιοκτησία της γης και του οχυρού άλλαξαν χέρια αρκετές φορές και σήμερα παραμένει εγκαταλελειμμένο και σε αποσύνθεση.
Η γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη σε μήκος γέφυρα ζευκτών στον κόσμο όταν κατασκευάστηκε, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών, και έως την Τρίτη περέμενε η δεύτερη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ και η τρίτη μεγαλύτερη διεθνώς, με συνολικό μήκος 2,6 χλμ.
«Δεν είναι μια συνηθισμένη γέφυρα. Είναι ένα από τα “μνημεία” των αμερικανικών υποδομών· μέρος του ορίζοντα αυτής της περιοχής», ήταν τα λόγια του υπουργού Μεταφορών των ΗΠΑ, Πιτ Μπούτιτζετζ, συμπληρώνοντας ότι ο δρόμος της επιστροφής στην κανονικότητα δεν θα είναι εύκολος.
Η γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη σε μήκος γέφυρα ζευκτών στον κόσμο όταν κατασκευάστηκε, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών, και έως την Τρίτη περέμενε η δεύτερη μεγαλύτερη στις ΗΠΑ και η τρίτη μεγαλύτερη διεθνώς, με συνολικό μήκος 2,6 χλμ. Η κατασκευή της είχε ξεκινήσει το 1972 και ολοκληρώθηκε πέντε χρόνια αργότερα, το 1977, οπότε και εγκαινιάστηκε στις 23 Μαρτίου, ενώνοντας τις όχθες του ποταμού Πάταπσκο και αποτελώντας συνέχεια της διαπολιτειακής οδού 695.
Ηδη, όμως, από τη δεκαετία του ’60, η πολιτεία του Μέριλαντ αντιλήφθηκε την ανάγκη δημιουργίας ενός δεύτερου λιμανιού, που με τη σειρά του θα χρειαζόταν, όπως είχαν κρίνει οι ειδικοί, τη δημιουργία και μίας γέφυρας. Στόχος ήταν να αποσυμφορηθεί υποθαλάσσιο τούνελ που είχε κατασκευασθεί το 1957, αλλά και να λειτουργήσει ως εναλλακτική διαδρομή για επικίνδυνα φορτία που απαγορευόταν να διασχίζουν τις σήραγγες της περιοχής. Οταν τέθηκε το δίλημμα μεταξύ επιπλέον τούνελ ή γέφυρας, η πολιτεία και οι μηχανικοί έκριναν ότι, συν τοις άλλοις, η κατασκευή της γέφυρας θα είναι οικονομικά συμφερότερη.
H γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι, η ναυαρχίδα των αμερικανικών υποδομών, όπως λέγεται, συνέδεσε τη Βαλτιμόρη με τον κόσμο.
Και κάπως έτσι είχε γεννηθεί η ιδέα της γέφυρας Φράνσις Σκοτ Κι, που, όπως λέγεται, συνέδεσε τη Βαλτιμόρη με τον κόσμο. Είχε κοστίσει 141 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times της εποχής· το κόστος σε σημερινά δολάρια θα ήταν 735 εκατ. Είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη από ατσάλι και τσιμέντο. Η κατασκευή, όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της Εταιρείας Προστασίας του Μέριλαντ, ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1972 και κύριος σύμβουλος του πρότζεκτ ήταν η τοπική εταιρεία J. E. Greiner Company.
Δημοσιεύματα της εποχής έλεγαν ότι η γέφυρα, πέραν της αξίας και της υπεραξίας που θα προσέδιδε στην περιοχή, θα προσέφερε και μία συγκινητική πανοραμική θέα της πόλης και, βέβαια, του Οχυρού ΜακΧένρι.
«Καμία γέφυρα δεν θα γλίτωνε»
Ο Μπέντζαμιν Σάφερ, καθηγητής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, λέει εξαρχής, μιλώντας στο Scientific American, ότι καμία γέφυρα δεν θα μπορούσε να αντέξει μια τέτοια πρόσκρουση, καθώς οποιαδήποτε τέτοια κατασκευή, με δύο στηρίγματα και το ένα να καταρρέει, δεν θα γλίτωνε την κατάρρευση.
Το ίδιο, δε, φαίνεται να υποστηρίζει και η Μαρίνα Μποκ, λέκτορας Δομικής Μηχανικής στο βρετανικό Πανεπιστήμιο Αστον. «Αυτός ο τύπος γέφυρας δεν έχει σχεδιασθεί για να ανακατανέμει τα φορτία σε περίπτωση κατάρρευσης της μίας κύριας προβλήτας και επομένως τα βίντεο δείχνουν ότι συμβαίνει προοδευτική κατάρρευση της γέφυρας, στην οποία το ένα στοιχείο καταρρέει μετά το άλλο», όπως δήλωσε στο Reuters.
Αυτός ο τύπος γέφυρας δεν έχει σχεδιασθεί για να ανακατανέμει τα φορτία σε περίπτωση κατάρρευσης της μίας κύριας προβλήτας.
Ο Μπέντζαμιν Σάφερ σημειώνει, μάλιστα, ότι δεν έχουν καταγραφεί φθορές της γέφυρας από τον χρόνο, καθώς, όπως επιβεβαιώνουν και άλλα δημοσιεύματα, η συντήρηση εντός του 2023 έδειξε ότι η γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι ήταν σε πολύ καλή κατάσταση.
Ωστόσο, όπως μεταδίδει το Reuters, η Υπηρεσία Μεταφορών της πολιτείας του Μέριλαντ σχεδίαζε, με αρχή το καλοκαίρι το 2025, να αντικαταστήσει το κατάστρωμα της γέφυρας και να εγκαταστήσει σύστημα προστασίας από υαλοβάμβακα στους πυλώνες της μιας προβλήτας.
Παράλληλα, στην ερώτηση εάν ένα μικρότερο φορτηγό πλοίο θα κατέστρεφε την προβλήτα αν συγκρουόταν στο ίδιο σημείο με το Dali, ο Μπέντζαμιν Σάφερ εμφανίζεται διστακτικός στο να δώσει ξεκάθαρη απάντηση. Ωστόσο, αναφέρει ότι μια γέφυρα είναι μία ιδιαίτερα προσεκτική κατασκευή, καθώς όλα περιστρέφονται γύρω από τα σημεία υποστήριξής της. Αν εκείνα καταρρεύσουν, δεν υπάρχει οτιδήποτε άλλο που θα μπορούσε να διατηρήσει τη γέφυρα στη θέση της.
Θα αντληθούν διδάγματα σχετικά με το πώς διαχειριζόμαστε τις δομές υποστήριξης μιας γέφυρας όσον αφορά την προστασία τους από τη ναυτιλιακή κίνηση και θα υπάρξουν ρυθμίσεις για το τι σημαίνει να μπεις στο λιμάνι ή να φύγεις από αυτό.
Οσον αφορά τα μαθήματα που ενδεχομένως λάβουμε από αυτή τη γέφυρα, ο καθηγητής του Τζονς Χόπκινς εστιάζει όχι μόνο στην κατασκευή αντίστοιχων υποδομών –αφού έτσι κι αλλιώς ανανεώνονται διαρκώς οι προδιαγραφές–, αλλά στην αλλαγή των προδιαγραφών των πλοίων που εισέρχονται και εξέρχονται από το λιμάνι της Βαλτιμόρης. Μάλιστα, σημειώνει ότι το Dali ήταν τεράστιο καράβι, καθώς το πλάτος του ήταν ίσο του πλάτους της γέφυρας. «Θα αντληθούν διδάγματα σχετικά με το πώς διαχειριζόμαστε τις δομές υποστήριξης μιας γέφυρας όσον αφορά την προστασία τους από τη ναυτιλιακή κίνηση. Απλώς εικάζω, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ, ότι όλες οι διαδικασίες που οδήγησαν στο ατύχημα θα παραμείνουν ίδιες. Θα υπάρξουν λοιπόν ρυθμίσεις και διαδικασίες για το τι σημαίνει να μπεις στο λιμάνι ή να φύγεις από αυτό».
Οπως λέει και ο Μπέντζαμιν Σάφερ, η κατάρρευση της γέφυρας αφήνει μία τεράστια μαύρη τρύπα για την ίδια τη Βαλτιμόρη και το λιμάνι της.
Η σημασία της κατάρρευσης για το λιμάνι
Τα τελευταία περίπου 50 χρόνια, η γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι ήταν εκείνη που εκτόξευσε την οικονομία της Βαλτιμόρης και της πολιτείας του Μέριλαντ. Το νέο λιμάνι της πόλης έγινε κεντρικός πυλώνας του θαλάσσιου εμπορίου των ΗΠΑ, που τις ενώνει με τον υπόλοιπο κόσμο.
Το λιμάνι Helen Delich Bentley, που πήρε το όνομά του από τη δημοσιογράφο, επικεφαλής της ομώνυμης ναυτιλιακής εταιρείας και βουλευτή των Ρεπουμπλικανών, γνώρισε μεγάλες εμπορικές στιγμές επί σχεδόν πέντε δεκαετίες. Η γέφυρα Φράνσις Σκοτ Κι, η ναυαρχίδα των αμερικανικών υποδομών, όπως λέγεται, μετά την κατάρρευσή της θα δημιουργήσει αδιανόητα προβλήματα στις μεταφορές και το εμπόριο, έως ότου απομακρυνθούν τα συντρίμμια και ανακατασκευαστεί. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει ήδη δηλώσει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα συμβάλει τα μέγιστα στη χρηματοδότηση αυτού του τεράστιου πρότζεκτ, που εξυπηρετεί συνολικά τουλάχιστον 11 εκατ. οχήματα σε ετήσια βάση. Η ανακατασκευή αναμένεται να κοστίσει 600 εκατ. δολάρια.
Για κάθε μήνα που το λιμάνι θα παραμείνει αποκλεισμένο το κόστος θα ανέρχεται σε 6 δισ. δολάρια εξαιτίας της παύσης διακίνησης των φορτίων.
Η κατάρρευση της γέφυρας, όπως μεταδίδουν αμερικανικά μέσα, μπορεί να δημιουργήσει διαφυγόντα κέρδη πολλών δισ. δολαρίων, εάν το λιμάνι παραμείνει αποκλεισμένο για τους επόμενους έξι μήνες, όπως είναι οι πρώτοι υπολογισμοί. Μέχρι στιγμής, οι Αρχές αναζητούν εντατικά τρόπους να οδηγήσουν τα φορτία σε άλλα λιμάνια της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ, ώστε να διαταραχθεί το εμπόριο όσο το δυνατόν λιγότερο. Την ίδια στιγμή, αναζητούν τρόπους να μεταφέρουν τα φορτία των αποκλεισμένων πλοίων στο λιμάνι μέσω άλλων διαδρομών – χερσαίων και θαλάσσιων.
Αρκεί να υπολογιστεί, λαμβάνοντας υπόψη και τα στοιχεία των γραφημάτων, ότι για κάθε μήνα που το λιμάνι θα παραμείνει αποκλεισμένο το κόστος θα ανέρχεται σε 6 δισ. δολάρια εξαιτίας της παύσης διακίνησης των φορτίων. Παράλληλα, η ίδια η κατάρρευση της γέφυρας θέτει πολλά εμπόδια και για τις χερσαίες μεταφορές, ενώ το κυκλοφοριακό πρόβλημα είναι ένα ζήτημα που θα απασχολήσει επί μακρόν τις τοπικές Αρχές. «Θα πρέπει να ξεχάσουμε τις άμεσες παραδόσεις δεμάτων και προϊόντων», λέγεται.