Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ: Ο βασιλιάς των κρυπτονομισμάτων ήταν γυμνός

«Στόχος μου είναι να επηρεάζω τα πράγματα». Το κλισέ που θέλει μεγάλες αυτοκρατορίες να καταρρέουν από καιρού εις καιρόν σαν τραπουλόχαρτα ταιριάζει γάντι στην κατακόρυφη πτώση του Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ (SBF), του 32χρονου αυτοκράτορα των κρυπτονομισμάτων που πλέον θα περάσει στη φυλακή τα επόμενα… 25 χρόνια, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου του Μανχάταν που εκδόθηκε σήμερα.

Μέσα σε λίγα 24ωρα, η FTX και η Alameda Research, οι ναυαρχίδες των κρυπτονομισμάτων που εκτόξευσαν τον Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ σε όλες τις λίστες δισεκατομμυριούχων του Forbes, πτώχευσαν και πέρασαν στην ιστορία που περιλαμβάνει τις επιχειρηματικές φούσκες των καιρών μας. Δημιούργησαν, ταυτόχρονα, ένα τεράστιο σκάνδαλο που κρύβει μέσα του ξέπλυμα μαύρου χρήματος που θα αντιστοιχούσε στο ΑΕΠ πολλών χωρών του πλανήτη.

Τον Νοέμβριο του 2022, λοιπόν, οι εξωτικές Μπαχάμες, όπου διατηρούσε την έδρα του ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων του, έμελλε να είναι το σκηνικό της καταστροφής του Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ. Οταν ο επικεφαλής της Binance, Τσανγκπένγκ Ζάο, ακόμα ενός γίγαντα των κρυπτονομισμάτων, αποκάλυψε μέσω Twitter ότι σκόπευε να ρευστοποιήσει τα κρυπτονομίσματα FTT, που ανήκαν στην FTX του Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, κάτοχοι τέτοιων ψηφιακών νομισμάτων έσπευσαν αμέσως να τα ανταλλάξουν. Η Binance έλαβε 529 εκατ. δολάρια, ενώ οι συνολικές ρευστοποιήσεις έφτασαν τα 8 δισ. Η FTX ήταν αδύνατον να καλύψει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τη μαύρη τρύπα σε «πραγματικά» χρήματα.

Σήμερα, στη λίστα του Forbes, ο SBF κατέχει… 0 δολάρια. Ο άνθρωπος που εξαγόραζε προβληματικές εταιρείες κρυπτονομισμάτων –σαν άλλη J.P. Morgan, όπως λέγεται– είδε την αυτοκρατορία του να καταρρέει με πάταγο. Και μαζί της, και αυτός, ο οποίος, προτού συμβούν όλα αυτά, υπολογιζόταν ότι θα είναι ο πρώτος που θα γίνει τρισεκατομμυριούχος.

Το γαϊτανάκι είχε μόλις ξεκινήσει. Σαν να μην έφτανε η μαύρη τρύπα εξαιτίας της Binance και του ενός εκατομμυρίου κατόχων FTT, η Alameda Research, η δεύτερη εταιρεία του Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, είχε στην κατοχή κυρίως FTT. Η χρεοκοπία ήταν πλέον ante portas. Ο μεγιστάνας των κρυπτονομισμάτων έχανε τη γη κάτω από τα πόδια του. Μέσα σε όλα, οι χιλιάδες κάτοχοι FTT δεν κατάφεραν να ρευστοποιήσουν. Η FTX, η Alameda Research και 100 εταιρείες που συνδέονται με τον όμιλο του SBF υπέβαλαν αίτηση πτώχευσης. Ο SBF παραιτήθηκε και τη θέση του ανέλαβε ο Τζον Τζ. Ρέι ΙΙΙ. Είμαστε στις 11 Νοεμβρίου 2022 και η αυτοκρατορία είχε ήδη αρχίσει να χαρακτηρίζεται «μία από τις μεγαλύτερες απάτες στην αμερικανική ιστορία». Η προσωπική περιουσία του SBF, που τότε ανερχόταν σε 16 δισ. δολάρια, «πάγωσε» και εξαϋλώθηκε. Η αγορά των κρυπτονομισμάτων ήταν έτοιμη να παρασυρθεί. Και εν μέρει παρασύρθηκε.

Από εκεί και πέρα, οι στενοί συνεργάτες του SBF άρχισαν να καταθέτουν ότι το αφεντικό τους τούς είχε ωθήσει στην απάτη των πελατών, μεταφέροντας τις κρυπτο-επενδύσεις από τη μία εταιρεία στην άλλη δίχως ενημέρωση και χωρίς καμία τέτοια δικαιοδοσία. Η έρευνα έδειξε ότι η τιμή του FTT μπορούσε εύκολα να χειραγωγηθεί λόγω της κεντρικά ελεγχόμενης προσφοράς της και ότι είχε χρησιμοποιηθεί παράνομα ως εγγύηση ρευστότητας.

Εναν χρόνο αργότερα, στις 2 Νοεμβρίου του 2023, ο SBF, που εξαρχής αρνήθηκε τα πάντα σε αντίθεση με τους στενούς του συνεργάτες, καταδικάστηκε για απάτη κατά των πελατών και των δανειστών της FTX. Σήμερα, στη λίστα του Forbes, ο SBF κατέχει… 0 δολάρια. Ο άνθρωπος που εξαγόραζε προβληματικές εταιρείες κρυπτονομισμάτων –σαν άλλη J.P. Morgan, όπως λέγεται– είδε την αυτοκρατορία του να καταρρέει με πάταγο. Και μαζί της, και αυτός, ο οποίος, προτού συμβούν όλα αυτά, υπολογιζόταν ότι θα είναι ο πρώτος που θα γίνει τρισεκατομμυριούχος. Τώρα, εκεί όπου θα βρίσκεται, τα χρήματα, πολλώ δε μάλλον τα κρυπτονομίσματα, δεν θα έχουν καμία αξία.

Ο αλτρουισμός, οι γονείς του και ο… Ελον Μασκ

Γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου 1992 στο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας. Οι γονείς του, Μπάρμπαρα Φριντ και Τζόζεφ Μπάνκμαν, είναι καθηγητές Νομικής στο επιφανές αμερικανικό ίδρυμα. Εχει έναν κατά τρία χρόνια μικρότερο αδελφό, τον Γκάμπριελ, ο οποίος έχει ασχοληθεί με τα νομικά και το χρηματιστήριο της Ουόλ Στριτ, ενώ υπήρξε και επικεφαλής της ΜΚΟ Guarding Against Pandemics.

Η οικογένειά του έχει επίσης εκκρεμότητες με τη Δικαιοσύνη. Οι γονείς του κατηγορούνται από τους νέους ιδιοκτήτες της FTX ότι αποδέχθηκαν παρανόμως «δώρα» από τον SBF, όπως μετρητά και ένα σπίτι αξίας 32 εκατ. δολαρίων, τα οποία παραδέχθηκαν ότι έλαβαν, αλλά αρνούνται κάθε αδικοπραγία. Ο αδελφός του, δε, βρέθηκε να αντιμετωπίζει κατηγορίες για 35 εκατ. δολάρια που φέρεται να έκαναν φτερά από τους λογαριασμούς της ΜΚΟ του και να διοχετεύτηκαν σε λογαριασμούς της Alameda Research του SBF.

Μέσα στο σπίτι, με τους διανοούμενους πανεπιστημιακούς γονείς του, εκπαιδεύτηκε στην ηθική και στον ωφελιμισμό, με βασική αρχή ότι   αντί, επί παραδείγματι, να γίνεις γιατρός και να βοηθήσεις την ασθενούσα Αφρική, καλύτερα να γίνεις πλούσιος και να χρηματοδοτήσεις 40 γιατρούς για την ίδια αποστολή.

Μέχρι να συμβούν όλα αυτά, ο SBF έλαβε υψηλή εκπαίδευση, εντός και εκτός οικίας. Πήγε σε περίφημο λύκειο στο Χίλσμπορο της Καλιφόρνιας και έλαβε μέρος ως μαθηματική ιδιοφυΐα σε αμερικανοκαναδικό καλοκαιρινό πρόγραμμα. Στη συνέχεια σπούδασε στο ΜΙΤ, απ’ όπου το 2014 έλαβε πτυχίο στα μαθηματικά και τη φυσική.

Μέσα στο σπίτι, με τους διανοούμενους πανεπιστημιακούς γονείς του, εκπαιδεύτηκε στην ηθική και στον ωφελιμισμό, με βασική αρχή ότι, αντί επί παραδείγματι, να γίνεις γιατρός και να βοηθήσεις την ασθενούσα Αφρική, καλύτερα να γίνεις πλούσιος και να χρηματοδοτήσεις 40 γιατρούς για την ίδια αποστολή. Αυτό, όπως γράφεται, ονομάζεται αποτελεσματικός αλτρουισμός, εμπνευσμένος από ένα δοκίμιο του 1971 του Αυστραλού φιλόσοφου Peter Singer. «Τέτοια ζητήματα συζητούμε στο σπίτι», έχει πει ο πατέρας του, σύμφωνα με τους New York Times.

Σύμφωνα με τον βιογράφο του, Μάικλ Λιούις, που είχε γίνει η σκιά του ακόμα και όταν ήταν προφυλακισμένος και ο οποίος κατηγορήθηκε για υποκειμενικότητα εξαιτίας της στενής σχέσης του με τον SBF, όταν ο Λιούις τον ρώτησε με πόσα χρήματα θα πουλούσε την FTX, εκείνος απάντησε για 150 δισ. δολάρια! Οπως γράφει το Conversation, ο SBF χρειαζόταν «άπειρα δολάρια» επειδή σχεδίαζε να αντιμετωπίσει τους υπαρξιακούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Ο βιογράφος του, πάντως, συμπέρανε ότι ο μελλοντικός κρυπτο-βασιλιάς είχε την τέλεια βάση, συναισθηματική και διανοητική, για να χτίσει θρησκεία με κέντρο τον εαυτό του. 

Μασκ και SBF είχαν τηλεφωνική επικοινωνία προ της εξαγοράς του Twitter, με τον SBF να σκέφτεται στα σοβαρά να επενδύσει 1 δισ. δολάρια. Η συζήτηση δεν είχε αίσια έκβαση, καθώς αμφότεροι –Μασκ και SBF– πίστευαν ότι ο συνομιλητής τους ήταν… ό,τι να ’ναι.

Μάλιστα, πολλοί τον συγκρίνουν με τον Ελον Μασκ· και οι δύο πιστεύουν ότι, σε οποιαδήποτε ομήγυρη κι αν βρίσκονται, είναι οι εξυπνότεροι όλων, ενώ διαπράττουν και την ύβρη ότι η πορεία της ανθρωπότητας εξαρτάται από αυτούς. Ταυτόχρονα, όπως αποκαλύπτεται από τη βιογραφία του Ελον Μασκ διά χειρός Ουόλτερ Αϊζακσον, οι δύο άνδρες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία προ της εξαγοράς του Twitter, με τον SBF να σκέφτεται στα σοβαρά να επενδύσει 1 δισ. δολάρια. Η συζήτηση, όπως γράφεται, δεν είχε αίσια έκβαση, καθώς αμφότεροι –Μασκ και SBF– πίστευαν ότι ο συνομιλητής τους ήταν… ό,τι να ’ναι.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο SBF, που έβρισκε πρόσφορο όχημα του «αποτελεσματικού αλτρουισμού» του την πολιτική, θεωρούσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν εμπόδιο στην ευημερία των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου, οπότε έκανε δωρεές στους αντιτραμπικούς Ρεπουμπλικανούς και στην καμπάνια του Τζο Μπάιντεν. Πληροφορίες από τη βιογραφία του, σύμφωνα με το Conversation, θέλουν τον ίδιο να σκεφτόταν να δωρίσει 5 δισ. δολάρια στον Ντόναλντ Τραμπ για να μη θέσει εκ νέου υποψηφιότητα. Λέγεται ότι το ποσό δεν γνωρίζουμε αν ήταν η προσφορά του SBF ή η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ. Παράλληλα, ο ίδιος φέρεται να είπε ότι υπήρχε 5% πιθανότητα να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους ΝΥΤ, οι επικριτές του λένε ότι όσα κάνει εδράζονται στο προσωπικό του συμφέρον. «Οι πολιτικές του συνεισφορές έχουν προκαλέσει παράπονα ότι διαστρεβλώνει το ανταγωνιστικό τοπίο για να προωθήσει τη δική του ατζέντα. Και η επίθεση γοητείας στην Ουάσιγκτον έχει ανησυχήσει τους υποστηρικτές των καταναλωτών που υποστηρίζουν ότι η FTX επιδεινώνει την αστάθεια στις αγορές κρυπτονομισμάτων και θέτει σε κίνδυνο τους επενδυτές», όπως είχε γράψει ο Ντέιβιντ Γιάφι-Μπελάνι.

Η μεγάλη και… polyamorous ζωή

Στο μεταξύ, έκανε μεγάλη ζωή. Ιδιωτικές πτήσεις, υπερπολυτελή σπίτια, διακοπές, δείπνα με σελέμπριτις όπως ο Ορλάντο Μπλουμ ή η Κέιτι Πέρι, πάνελ με τον Τόνι Μπλερ και τον Μπιλ Κλίντον, αλλά όχι πανάκριβα ρούχα· ο SBF ήταν πάντοτε το χαλαρό «σπασικλάκι» της βιομηχανίας: φορούσε τ-σερτ και σορτσάκια («μόνο οι γερουσιαστές πρέπει να φορούν μακριά παντελόνια») και διατηρούσε μπερδεμένα τα μπουκλωτά του μαλλιά, θεωρώντας ότι είναι καλό στοιχείο για τον ίδιο ο κόσμος να θεωρεί ότι είναι λιγάκι «τρελός». Μέχρι που σκεφτόταν να επενδύσει και σε αθλητικές ομάδες, γιατί απλώς… μπορούσε.

Οπως έχουν γράψει οι ΝΥΤ, ο SBF, προτού πάρει οποιαδήποτε επιχειρηματική απόφαση, σταθμίζει τις επιλογές σε ποσοτικούς όρους. Κάποτε, μάλιστα, ενώ ορισμένοι συνάδελφοί του έκαναν σεξουαλικά αστεία για τα κρυπτονομίσματα, εκείνος στροβιλίστηκε στην καρέκλα του. Αναρωτήθηκε αν έπρεπε να διανείμει προφυλακτικά με αστεία σε ένα επερχόμενο συνέδριο. Η απάντηση ήταν «ναι»: «Ποτέ δεν σπάει», έγραφε ένα από τα περιτυλίγματα με το σήμα FTX, «ακόμη και κατά τη διάρκεια μεγάλων ρευστοποιήσεων» (σ.σ. liquidation στα αγγλικά, που σημαίνει ταυτόχρονα και υγροποίηση).

Ο SBF, προτού πάρει οποιαδήποτε επιχειρηματική απόφαση, σταθμίζει τις επιλογές σε ποσοτικούς όρους. Ηταν πάντοτε εκκεντρικός και σπανίως έκανε φιλίες και παρέες. Με εξαίρεση την Κάρολιν Ελισον και οκτώ συνεργάτες τους που ζούσαν όλοι μαζί σε ένα ρετιρέ στις Μπαχάμες, λαμβάνοντας διεγερτικά φάρμακα και άλλα ναρκωτικά, όπως έχει γραφτεί.

Παράλληλα, ο SBF ήταν πάντοτε εκκεντρικός και σπανίως έκανε φιλίες και παρέες. Στον στενό του κύκλο, πάντως, ήταν η Κάρολιν Ελισον, άλλοτε διευθύνουσα σύμβουλος της Alameda Research που ενεπλάκη, ομολογώντας το, στις απάτες. Στην πορεία είχαν μπερδέψει… τα επαγγελματικά με τα προσωπικά τους, διατηρώντας επί μακρόν σχέση που σταματούσε και ξανάρχιζε ξανά και ξανά, όπως λέει ο Guardian. «Τον φοβόμουν κάπως», είχε πει η Κάρολιν Ελισον στους New York Times για την αρχική της εντύπωση για τον σύντροφο και συνεργάτη της. «Μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν αρκετά έξυπνος και κάπως εκφοβιστικός». Σύμφωνα με τα ημερολόγιά της που περιήλθαν ως διαρροή στους ΝΥΤ, η δυναμική της σχέσης τους συχνά τη βάραινε. Οταν ήταν μαζί, έγραφε η Ελισον, είχε «ένα ένστικτο να συρρικνωθεί και να γίνει μικρότερος και πιο ήσυχος και να αφοσιωθεί στους άλλους».

Μάλιστα, η ίδια είχε κάνει ένα τρομερά προβοκατόρικο tweet, που έλεγε ότι «τίποτα δεν φτάνει την τακτική χρήση αμφεταμίνης, που σας κάνει να εκτιμήσετε πόσο χαζή είναι η φυσιολογική, μη φαρμακευτική ανθρώπινη εμπειρία». Αυτό, σύμφωνα με δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, ήταν στο πλαίσιο της εκκεντρικής ζωής της ομάδας της FTX στις Μπαχάμες, όπου ήταν τα κεντρικά της γραφεία. Ο ίδιος, η Ελισον και άλλοι οκτώ συνεργάτες ζούσαν, λέγεται, στο ίδιο ρετιρέ διαμέρισμα, λαμβάνοντας διεγερτικά χάπια, που προθύμως τους συνταγογραφούσε γιατρός του περιβάλλοντός τους. Επρόκειτο για «ένα δίκτυο ανθρώπων, όπου όλοι τους εμπλέκονται κατά κάποιον τρόπο συναισθηματικά, σεξουαλικά ή ρομαντικά με τουλάχιστον ένα άλλο άτομο».

Τα μαθήματα της βιομηχανίας από την πτώση του SBF

Η μετέωρη άνοδος και η ταραχώδης πτώση του Σαμ Μπάνκαμ-Φριντ χρησιμεύουν ως μια έντονη υπενθύμιση της αστάθειας και του απρόβλεπτου που κατέχει εγγενώς ο κόσμος των κρυπτονομισμάτων, έχει γράψει ο Σαμ Κούλινγκ στο Techopedia. Εκείνος που κάποτε αναγνωριζόταν ως ο βασιλιάς των κρυπτονομισμάτων, τώρα αποτελεί μάθημα και προειδοποίηση για όσους ασχολούνται με την εν λόγω βιομηχανία, λέει το ίδιο δημοσίευμα.

Η ιστορία του ενσωματώνει το ναδίρ και το ζενίθ της βιομηχανίας ψηφιακών νομισμάτων. Το αν θα τον θυμούνται τελικά ως οραματιστή ηγέτη ή ως απατεώνα θα το αποφασίσει η ιστορία.

«Η ιστορία του ενσωματώνει το ναδίρ και το ζενίθ της βιομηχανίας ψηφιακών νομισμάτων. Το αν θα τον θυμούνται τελικά ως οραματιστή ηγέτη ή ως απατεώνα θα το αποφασίσει η ιστορία. Αλλά προς το παρόν, ο κόσμος των κρυπτονομισμάτων παρακολουθεί στενά, κατανοώντας τις βαθιές επιπτώσεις που έχει ένα τέτοιο έπος στην ευρύτερη αφήγηση των κρυπτονομισμάτων».