Οταν Γάλλος υπουργός συνέκρινε την Τζόρτζια Μελόνι με την επικεφαλής της γαλλικής Ακροδεξιάς πέρυσι, η Ιταλίδα εθνικίστρια πρωθυπουργός τηλεφώνησε στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για να διαμαρτυρηθεί.
Η Μελόνι εξοργίστηκε τόσο πολύ, ώστε ο Μακρόν αισθάνθηκε υποχρεωμένος να στείλει διπλωμάτη του στη Ρώμη για να την κατευνάσει, σύμφωνα με δύο πηγές με γνώση των συνομιλιών που επικαλείται το Reuters.
Το μήνυμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού προς τον Μακρόν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ήταν ότι δεν αντιπροσώπευε την ιταλική εκδοχή της Μαρίν Λεπέν.
Ο εκνευρισμός της Μελόνι καταδεικνύει το βάθος των διαιρέσεων στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής εθνικιστικής Δεξιάς. Αυτές οι διαιρέσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν το μεγαλύτερο εμπόδιο στις προσπάθειές της να ασκήσει εξουσία σε επίπεδο Ε.Ε., παρά την υποστήριξη-ρεκόρ που αναμένεται να διασφαλίσει στις ευρωκάλπες του Ιουνίου.
Τιμωρώντας τα κυρίαρχα κόμματα
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι τα εθνικιστικά και ευρωσκεπτικιστικά κόμματα της Ευρώπης θα κερδίσουν ποσοστά-ρεκόρ τον Ιούνιο.
Οι ψηφοφόροι αναμένεται να τιμωρήσουν τα κυρίαρχα κόμματα για την αποτυχία τους να θωρακίσουν την κοινωνική πλειονότητα από τον υψηλό πληθωρισμό, να περιορίσουν τη μετανάστευση και να προσφέρουν αξιοπρεπή στέγαση και υγειονομική περίθαλψη.
Μελέτη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR, δεξαμενή πολιτικής σκέψης), με βάση τα στοιχεία δημοσκοπήσεων από χώρες της Ε.Ε., προέβλεψε τον Ιανουάριο ότι ένας λαϊκιστικός δεξιός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών, Συντηρητικών και Ακροδεξιών θα μπορούσε, θεωρητικά, να σχηματίσει πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τα ακροδεξιά «στρατόπεδα»
Ομως η προοπτική ανάδυσης ενός ενιαίου, μυώδους ακροδεξιού μπλοκ είναι μικρή λόγω των έντονων διαφωνιών των ηγετικών του στελεχών, της Μελόνι και της Λεπέν.
Η Μελόνι ηγείται ντε φάκτο της σκληρής δεξιάς ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) στο Κοινοβούλιο, ενώ η Λεπέν είναι η κινητήρια δύναμη στην πιο αντιευρωπαϊκή ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) της Ε.Ε.
Συγχώνευση των δύο ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι εξαιρετικά απίθανη, διότι η στρατηγική της Μελόνι, τώρα που βρίσκεται στην εξουσία, είναι να μεγιστοποιήσει την ιταλική επιρροή εντός της Ευρώπης συνεργαζόμενη με τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. και όχι πολεμώντας τα, τονίζουν αναλυτές.
Η Λεπέν, αντίθετα, είναι αποφασισμένη να αποδείξει ότι η «Ευρώπη του Μακρόν», όπως την αποκαλεί, αποτυγχάνει στους στόχους της για τους «κοινούς θνητούς» – παρόλο που ισχυρίζεται ότι δεν υποστηρίζει πλέον την έξοδο της Γαλλίας από την Ε.Ε.
«Αυτό που πραγματικά θέλει η Μελόνι είναι να σχηματίσει ένα συνασπισμό της Δεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για να βρεθεί σε θέση ρυθμιστή», δήλωσε στο Reuters ο Νικολά Μπέι, Γάλλος ευρωβουλευτής. Το κόμμα του, το Reconquete, γαλλικό ακροδεξιό αντίπαλον δέος της Λεπέν, σύναψε συμμαχία με τη Μελόνι τον περασμένο μήνα.
Η έλλειψη ενιαίας, συνεκτικής πολιτικής πλατφόρμας θα αποδυναμώσει την επιρροή της Ακροδεξιάς σε θέματα που κυμαίνονται από τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα μέχρι την απάντηση της Ευρώπης στον πόλεμο στην Ουκρανία, την πολιτική για το κλίμα και τη μετανάστευση, τονίζουν οι αναλυτές.
Η επιρροή εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ζωτικής σημασίας για τη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το νομοθετικό σώμα είναι πιο κατακερματισμένο και αβέβαιο από ποτέ, καθώς τα κυρίαρχα κόμματα έχουν χάσει σημαντικό έδαφος την τελευταία δεκαετία.
Ο Ζαν-Πολ Γκαρό, επικεφαλής της ομάδας της Λεπέν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατηγόρησε το ECR για την υποστήριξη πρωτοβουλιών όπως η ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε., η κατανομή των μεταναστών στις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς για τη στήριξη εμπορικών συμφωνιών που βλάπτουν τον αγροτικό τομέα της Ευρώπης.
«Ημασταν πάντα αντίθετοι σε όλα αυτά», ανέφερε ο ίδιος μιλώντας στο Reuters.
Η ομάδα ECR στον ιστότοπό της τονίζει ότι θέλει μία Ευρώπη που θα είναι «ασφαλής και προστατευμένη», θα διαθέτει «μεταναστευτικό σύστημα που θα λειτουργεί», «όλα τα κράτη-μέλη θα αντιμετωπίζονται ισότιμα», ενώ επισημαίνει ότι «στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας».
«Πολιτικός σεισμός» εν όψει;
Η Ακροδεξιά κερδίζει έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στη Γαλλία, η Λεπέν προηγείται δημοσκοπικά κατά 12 μονάδες του Μακρόν, ενώ η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) βρίσκεται στη δεύτερη θέση σε εθνικό επίπεδο στη Γερμανία.
Το ολλανδικό Κόμμα της Ελευθερίας κέρδισε τις εκλογές του Νοεμβρίου με διαφορά, και το Τσέγκα της Πορτογαλίας αυτόν τον μήνα τετραπλασίασε τον αριθμό των κοινοβουλευτικών εδρών του.
Το Τσέγκα, το Κόμμα Ελευθερίας και το AfD ανήκουν στην ευρωομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), όπου κυριαρχεί το κόμμα Εθνικός Συναγερμός (RN) της Λεπέν. Οι έρευνες δείχνουν ότι το μπλοκ είναι τρίτο στην πρόθεση ψήφου πίσω από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και την κεντροαριστερή Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.
Οριακά πίσω από το ID βρίσκεται το υπό την ηγεσία της Μελόνι, ECR, πολιτική στέγη για το πρώην κυβερνών κόμμα της Πολωνίας, PiS.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι συμμαχία των δύο θα επέτρεπε στην ευρωπαϊκή Ακροδεξιά να διεκδικήσει να καταστεί ηγετική πολιτική δύναμη στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παίρνοντας τα ηνία από το συντηρητικό ΕΛΚ, το οποίο κυριάρχησε τις προηγούμενες δεκαετίες.
Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε πολιτικό σεισμό. Μεταξύ άλλων, η ηγεσία του πανίσχυρου εκτελεστικού οργάνου της Ε.Ε., της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα περνούσε σε ακροδεξιά χέρια.
Ωστόσο, πολιτικοί αναλυτές και στις δύο πλευρές των Αλπεων τονίζουν ότι η απόφαση της Μελόνι να κρατήσει τη Λεπέν σε απόσταση θα αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.
«Κανονικοποίηση» με όρους
Η ταχεία άνοδος της Μελόνι στην εξουσία συνδέθηκε με τον μετασχηματισμό του κόμματός της Αδελφοί της Ιταλίας, το οποίο κινήθηκε προς πιο μετριοπαθείς θέσεις χωρίς ωστόσο να αποκηρύξει πλήρως τις μεταφασιστικές του ρίζες.
Αφότου αναρριχήθηκε στην εξουσία το 2022 και έγινε η πιο δεξιά από τους ηγέτες που είχε η Ιταλία μετά τον δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι, άρχισε να συγκρίνει πολιτικά το κόμμα της με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα των ΗΠΑ και τους Συντηρητικούς της Βρετανίας.
Η Μελόνι κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας της προσπάθησε να καθησυχάσει τις αγορές και τους διεθνείς εταίρους, υιοθετώντας φιλοεπιχειρηματική, φιλοεμπορική προσέγγιση στην οικονομία και προσφέροντας σταθερή υποστήριξη στην Ουκρανία και στις διατλαντικές σχέσεις.
Αντί να «χτυπήσει» την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον διογκούμενο αριθμό των μεταναστών στην Ευρώπη, η Μελόνι εργάστηκε, με την υποστήριξη της προέδρου της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, βάζοντας την Ιταλία στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής απάντησης στην κρίση.
Γάλλος διπλωμάτης, τον οποίο επικαλείται το Reuters, ανέφερε ότι η στρατηγική της Μελόνι είναι να κερδίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη και να διεκδικήσει ισχυρό οικονομικό χαρτοφυλάκιο στην επόμενη Επιτροπή.
Εχει ήδη πάρει αποστάσεις από την πιο προστατευτική ρητορική της Λεπέν για την οικονομία, καθώς και από τους προηγούμενους δεσμούς της Γαλλίδας πολιτικού με τη Ρωσία και την πιο διφορούμενη υποστήριξή της στην Ουκρανία.
Το Σάββατο, η Λεπέν προκάλεσε την Ιταλίδα πρωθυπουργό να ξεκαθαρίσει αν θα υποστηρίξει τη Φον ντερ Λάιεν, μέλος του ΕΛΚ, για δεύτερη θητεία.
«Νομίζω ότι θα το κάνει. Και με αυτόν τον τρόπο, θα συμβάλει στην επιδείνωση των πολιτικών από τις οποίες οι λαοί της Ευρώπης υποφέρουν τόσο πολύ», δήλωσε, απευθυνόμενη σε ευρωβουλευτές της ομάδας ID.
Ο συμπρόεδρος του ECR, Νικόλα Προκατσίνι, δήλωσε στην ιταλική εφημερίδα Il Tempo ότι τα σχόλια της Λεπέν ήταν «ανάρμοστα» και υπερασπίστηκε τη συνεργασία με το ΕΛΚ ως μέσο αντιμετώπισης του Μακρόν και της ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Η δημοτικότητα της Λεπέν αυξάνεται ταχύτατα στη Γαλλία, ωστόσο, η τοξική φήμη της εξακολουθεί εμποδίζει την άνοδό της στις Βρυξέλλες.
Ο επικεφαλής του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ έχει καταστήσει σαφές στη Μελόνι ότι δεν θα δεχόταν καμία συμμαχία με το ECR εάν συμμετείχε σε αυτό η Λεπέν και το κόμμα της, ανέφεραν διπλωματικές πηγές στο Reuters.
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής βρίσκεται σε στενή επαφή με τη Μελόνι για να συμπεριλάβει το ECR ή τμήματά του στον ευρύτερο κοινοβουλευτικό συνασπισμό που θα υποστηρίξει την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρόεδρό της, όπως ανέφεραν οι διπλωμάτες. Εχει θέσει ως όρους τη φιλοευρωπαϊκή πορεία, καθώς και τη στήριξη στην Ουκρανία.
Εκπρόσωπος του Βέμπερ δήλωσε ότι ως επικεφαλής της ομάδας του ΕΛΚ βρίσκεται σε σταθερή επικοινωνία με τους ηγέτες της Ε.Ε., περιλαμβανομένης της Μελόνι.
«Η ιταλική κυβέρνηση συμμετέχει στην Ε.Ε. με πνεύμα συνεργασίας, για παράδειγμα, στις συνομιλίες με τα κράτη της Βόρειας Αφρικής για το μεταναστευτικό ζήτημα ή στη στήριξη της Ουκρανίας», τόνισε.
Δεξιά στροφή στη λήψη αποφάσεων
Το ECFR ανέφερε στην έκθεσή του τον Ιανουάριο ότι μία συμμαχία του ΕΛΚ με το ECR θα επιφέρει δεξιά στροφή στη λήψη αποφάσεων της Ε.Ε. σε θέματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η οικογένεια. Ωστόσο, η στροφή προς τα δεξιά θα είναι λιγότερο έντονη, σε τέτοια περίπτωση, από ό,τι αν το ID συμμετείχε στη συμμαχία.
Η Λεπέν έχει υπαναχωρήσει στις εκκλήσεις για έξοδο από την Ε.Ε., αλλά παραμένει ένθερμη ευρωσκεπτικίστρια.
Το κόμμα της τάσσεται υπέρ μιας μεταρρύθμισης των συνθηκών της Ε.Ε. που θα περιορίσει την εξουσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα χαλαρώσει τη δέσμευση των κρατών-μελών έναντι της Ε.Ε.
Τρεις διπλωμάτες και εμπειρογνώμονες ανέφεραν ότι η Μελόνι πιθανότατα εξετάζει το πώς θα καταφέρει να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή στην επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το κόμμα της Λεπέν είναι πιθανό να εκλέξει περισσότερους ευρωβουλευτές σε σχέση με το κόμμα της Μελόνι, οπότε, αν συμμετείχαν στην ίδια ευρωομάδα, η ισχύς της Ιταλίδας πρωθυπουργού θα περιοριζόταν.
Αποκλείοντας ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η ευρωομάδα ECR της Μελόνι βρίσκεται παράλληλα σε συνομιλίες με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, όπως ανέφεραν στο Reuters δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Η συμπερίληψη του Ορμπαν θεωρείται ότι θα ενίσχυε το πολιτικό προφίλ του ECR χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ηγεσία της Μελόνι.
Η Λεπέν, από την πλευρά της, θα μπορούσε, ακόμα και κερδίζοντας εκλογική πρωτιά στη Γαλλία, να δει την επιρροή της να παραμένει περιορισμένη στις Βρυξέλλες, στερούμενη οποιασδήποτε ουσιαστικής εξουσίας σε επίπεδο Ε.Ε.
Παρ’ όλα αυτά, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι Γάλλοι ψηφοφόροι δεν θα απογοητευτούν από τις εκλογικές επιδόσεις της Λεπέν.
«Η πρωτιά θα έδινε τον τόνο για τις γαλλικές εκλογές του 2027 και θα μπορούσε να καθιερώσει τη Λεπέν, στη συνείδηση των ψηφοφόρων, ως πιθανή επόμενη πρόεδρο της χώρας», επισημαίνουν οι πολιτικοί αναλυτές δεξαμενής σκέψης ECFR.
Με πληροφορίες από Reuters