«Η Λευκορωσία είναι ένα κρίσιμο “κεφάλαιο” για τον Πούτιν, αλλά και ο πιο αδύναμος κρίκος του», υποστηρίζει στην «Κ» η εξόριστη πολιτικός και ηγέτις της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια. Στο περιθώριο της συμμετοχής της στο 9o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, η πολέμιος του Λευκορώσου προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο σκιαγραφεί στην «Κ» την κατάσταση που επικρατεί στη Λευκορωσία. Με τον σύζυγό της Σεργκέι φυλακισμένο, η ίδια ανέλαβε να αναμετρηθεί με τον Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές του 2020, με τον τελευταίο να λαμβάνει 81,04% και να σχηματίζει εκ νέου κυβέρνηση και την Τιχανόφσκαγια να δηλώνει πως η ίδια κέρδισε με τουλάχιστον 60% των ψήφων. Το κύρος των εκλογών αμφισβητήθηκε, βέβαια, από διεθνείς παρατηρητές…
– Κυρία Τιχανόφσκαγια, με βάση τη δήλωσή σας ότι «οι τύχες της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας είναι αλληλένδετες», πώς εκτιμάτε την εξέλιξη του πολέμου;
– Νομίζω ότι αυτό και το επόμενο έτος θα είναι καθοριστικά, όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τη Λευκορωσία. Οι τύχες των χωρών μας είναι πράγματι αλληλένδετες, όχι μόνο λόγω της κοινής μας Ιστορίας και των κοινών μας αξιών, αλλά και λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης. Η πλήρης νίκη της Ουκρανίας και η εγκαθίδρυση μιας δημοκρατικής Λευκορωσίας αποτελούν αμφότερες κρίσιμα βήματα προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή. Οι δικτάτορες ελπίζουν ότι οι δημοκρατίες θα κουραστούν με τη Λευκορωσία και την Ουκρανία και ότι ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα τα πράγματα θα επιστρέψουν στη συνηθισμένη κατάσταση. Ο δημοκρατικός κόσμος θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι δικτάτορες δεν μπορούν να κατευναστούν. Μπορούν μόνο να πολεμηθούν!
Η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει όλα τα εδάφη της. Και πρέπει να υποστηρίξουμε την Ουκρανία σ’ αυτό. Αν κάνουμε έναν συμβιβασμό εδώ, θα ενθαρρύνουμε μόνο τον Πούτιν. Πρέπει να αποδυναμώσουμε τον Πούτιν και τον Λουκασένκο. Επίσης, η Λευκορωσία πρέπει να είναι ελεύθερη. Αν η Λευκορωσία παραμείνει υπό δικτατορία θα αποτελεί μια συνεχή απειλή για την Ουκρανία και ολόκληρη την Ευρώπη.
Χωρίς τη Λευκορωσία ο Πούτιν δεν είναι σε θέση να αλλάξει την κατάσταση στην Ουκρανία και δεν θα μπορεί να εξαπολύσει επιθέσεις στις χώρες της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Η Λευκορωσία είναι ένα κρίσιμο «κεφάλαιο» για τον Πούτιν, αλλά και ο πιο αδύναμος κρίκος του. Αν αντιστρέψουμε την κατάσταση στη Λευκορωσία –και είμαι σίγουρη ότι αυτό είναι εφικτό– θα μπορούσε να αλλάξει ολόκληρη την πορεία των γεγονότων, να αποδυναμώσει τον Πούτιν και να βοηθήσει την Ουκρανία να κερδίσει.
– Από το 2020 ο σύζυγός σας Σεργκέι παραμένει στη φυλακή, ενώ εσείς ζείτε εξόριστη στη Λιθουανία και την Πολωνία. Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση στη Λευκορωσία;
– Παραμένει τραγική, με το καθεστώς Λουκασένκο να συνεχίζει και να αυξάνει ακόμη περισσότερο την ανελέητη καταστολή εναντίον του λαού μας. Κάθε μέρα άνθρωποι συλλαμβάνονται για τις παραμικρές πράξεις διαμαρτυρίας – ακόμη και για μια απλή δωρεά προς την Ουκρανία ή επειδή κάνουν «like» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δεν έχω κανένα νέο από τον σύζυγό μου για περισσότερο από ένα χρόνο – κρατείται στην απομόνωση, όπως και πολλοί άλλοι. Δεν ξέρω καν αν είναι ζωντανός. Οι συνθήκες για τους πολιτικούς κρατουμένους είναι τρομακτικές, με αναφορές για βασανιστήρια, απάνθρωπη μεταχείριση και έλλειψη ιατρικής περίθαλψης.
Ο Λουκασένκο έχει δεθεί με τα αφεντικά του στο Κρεμλίνο. Eχει εγκαταλείψει την κυριαρχία μας για να διατηρήσει την εξουσία του και δεν νοιάζεται για τον λαό μας.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, άλλος ένας κρατούμενος που είχε κρατηθεί για προσβολή του Λουκασένκο πέθανε στη φυλακή. Hταν ο έκτος θάνατος ατόμου που κρατείται για πολιτικούς λόγους. Πολλοί ακόμη μπορεί να πεθάνουν αν δεν δράσουμε αποφασιστικά.
– Το 2023 ένα δικαστήριο της Λευκορωσίας σάς καταδίκασε ερήμην σε 15 χρόνια φυλάκιση, με τον Λουκασένκο να κάνει προκλητικές δηλώσεις εναντίον σας. Ηθελα να ρωτήσω, έχετε δεχθεί απειλές;
– Καταλαβαίνω ότι η δουλειά μου ενέχει προσωπικό κίνδυνο, αλλά οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι αν δεν κάνουμε τίποτα. Δεν σκέφτομαι τον εαυτό μου, αλλά όσους βρίσκονται μέσα στη χώρα και κινδυνεύουν συνεχώς. Δυστυχώς, η απειλή της βίας, συμπεριλαμβανομένων των αποπειρών δολοφονίας, είναι μια πραγματικότητα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αναγνωρίσει αυτές τις πράξεις ως αυτό που είναι, δηλαδή προσπάθειες ενός αυταρχικού καθεστώτος να καταστείλει τις δημοκρατικές φιλοδοξίες του λαού της Λευκορωσίας.
– Οι στενές επαφές του Λουκασένκο με τον πρόεδρο Πούτιν δημιουργούν την αίσθηση ότι δρα υπό τις διαταγές του. Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση της Λευκορωσίας λαμβάνει άμεσες εντολές από τη Μόσχα;
– Ο Λουκασένκο έχει δεθεί με τα αφεντικά του στο Κρεμλίνο. Eχει εγκαταλείψει την κυριαρχία μας για να διατηρήσει την εξουσία του και δεν νοιάζεται για τον λαό μας – νοιάζεται μόνο για τα δικά του συμφέροντα. Η υποστήριξη της Ρωσίας επέτρεψε τη συνεχιζόμενη καταπίεση του καθεστώτος στο εσωτερικό της Λευκορωσίας και δημιούργησε νέες απειλές εναντίον των γειτόνων μας. Η Ρωσία αρνείται το δικαίωμά μας να υπάρχουμε ως κυρίαρχος λαός, αλλά σε αντίθεση με την Ουκρανία βρήκε έναν πρόθυμο αρωγό στο καθεστώς Λουκασένκο, το οποίο πολεμάει ακόμη και τη λευκορωσική γλώσσα.
– Κοιτάζοντας μπροστά, θα θέλατε να προσχωρήσει η Λευκορωσία στην ευρωπαϊκή οικογένεια και στο ΝΑΤΟ;
– Εχουμε κάνει μια ξεκάθαρη ευρωπαϊκή επιλογή – θέλουμε να επιστρέψει η Λευκορωσία στην Ευρώπη, όπου ιστορικά ανήκει. Αυτό σημαίνει δέσμευση στις δημοκρατικές αξίες, στο κράτος δικαίου και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Το καθεστώς έχει περάσει δεκαετίες απομονώνοντας τη χώρα μας από τον δυτικό κόσμο. Θέλουμε να αποκαταστήσουμε αυτές τις σχέσεις. Η εμπλοκή σε ουσιαστικό διάλογο με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις ευρωπαϊκές χώρες, η ενεργός συμμετοχή σε πλαίσια περιφερειακής συνεργασίας και η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων ευθυγραμμισμένων με τα ευρωπαϊκά πρότυπα αποτελούν βασικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Βλέπουμε την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση ως μακροπρόθεσμο στόχο.