Τα τελευταία στοιχεία ήρθαν τον περασμένο μήνα από μια ομάδα Αυστραλών ερευνητών, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η πιο υγιεινή ώρα για να ιδρώσει κανείς είναι το βράδυ, τουλάχιστον για όσους είναι υπέρβαροι. Στη μελέτη τους εξέτασαν 30.000 άτομα μέσης ηλικίας με παχυσαρκία και διαπίστωσαν ότι όσοι γυμνάζονταν το βράδυ είχαν 28% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με όσους γυμνάζονταν το πρωί ή το απόγευμα.
«Μας εξέπληξε η ψαλίδα», λέει ο Αντζελο Σάμπαγκ, φυσιολόγος άσκησης στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, επικεφαλής της μελέτης. Η ομάδα περίμενε να δει κάποιο όφελος από τις βραδινές προπονήσεις, αλλά «δεν πιστεύαμε ότι η μείωση του κινδύνου θα ήταν τόσο σημαντική όσο αποδείχθηκε».
Σημαίνει λοιπόν αυτό ότι οι βραδινοί κολυμβητές και οι νυχτερινοί δρομείς είχαν εξαρχής τη σωστή ιδέα; «Δεν είναι ξεκάθαρο», λέει η Τζούλιν Ζίεραθ, φυσιολόγος στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας. «Είναι ένας αναδυόμενος τομέας έρευνας. Δεν έχουμε διεξαγάγει όλα τα πειράματα. Μαθαίνουμε πολλά κάθε μήνα».
Καμία μεμονωμένη μελέτη δεν μπορεί να καθορίσει πότε πρέπει να γυμναζόμαστε. Για πολλούς, η επιλογή εξαρτάται από τους στόχους τους, το πρόγραμμα εργασίας τους ή απλώς από τις προτιμήσεις τους. Ωστόσο, κάποιες ώρες της ημέρας μπορεί να προσφέρουν μικρά πλεονεκτήματα, ανάλογα με το τι ελπίζουμε να επιτύχουμε.
Το πρωί
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2022, η πρωινή άσκηση μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την καρδιακή λειτουργία. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση του ύπνου.
Και αν μιλάμε για απώλεια βάρους, έχουν διατυπωθεί βάσιμα επιχειρήματα υπέρ της πρωινής προπόνησης. Πέρυσι, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Obesity έδειξε ότι όσοι γυμνάζονταν μεταξύ 7 και 9 π.μ. είχαν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος από όσους ασκούνταν το απόγευμα ή το βράδυ, αν και η μελέτη δεν τους παρακολούθησε μακροπρόθεσμα, σε αντίθεση με την αυστραλιανή μελέτη, η οποία παρακολούθησε τους συμμετέχοντες κατά μέσον όρο για οκτώ χρόνια.
Φυσικά, το μεγαλύτερο επιχείρημα υπέρ της πρωινής άσκησης μπορεί να είναι καθαρά πρακτικό. «Για πολλούς, το πρωί είναι πιο βολικό», λέει ο Σον Γιάνγκστεντ, καθηγητής αθλητικής επιστήμης στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνας. Ακόμη κι αν το πρωινό ξύπνημα για να γυμναστείτε μπορεί να είναι πρόκληση στην αρχή, η πρωινή άσκηση δεν θα εμποδίσει την ικανότητά σας να συμμετέχετε σε συναντήσεις Zoom, να κανονίζετε δραστηριότητες με τα παιδιά ή να βλέπετε ολόκληρες σεζόν της αγαπημένης σας σειράς στο Netflix.
Το απόγευμα
Κάποιες μικρής κλίμακας μελέτες δείχνουν ότι η καλύτερη ώρα προπόνησης, τουλάχιστον για τους κορυφαίους αθλητές, μπορεί να είναι η λιγότερο βολική για πολλούς από εμάς.
Η θερμοκρασία του σώματος, που είναι χαμηλότερη το πρωί αλλά κορυφώνεται αργά το απόγευμα, παίζει ρόλο στην αθλητική απόδοση. Αρκετές πρόσφατες μικρής κλίμακας μελέτες με πρωταθλητές δείχνουν ότι η χαμηλότερη θερμοκρασία του σώματος μειώνει την απόδοση (αν και οι ασκήσεις προθέρμανσης βοηθούν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου) και οι απογευματινές προπονήσεις τούς βοηθούν να αποδίδουν καλύτερα και να κοιμούνται περισσότερο.
Αν έχετε την πολυτέλεια του χρόνου, μια μικρής κλίμακας μελέτη που διεξήχθη στη Νέα Ζηλανδία έδειξε ότι ένας υπνάκος πριν από την προπόνηση θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ευεργετικός. Οσον αφορά τους υπόλοιπους από εμάς, μια κινεζική μελέτη σε 92.000 άτομα έδειξε ότι η καλύτερη ώρα άσκησης για την καρδιά είναι μεταξύ 11 π.μ. και 5 μ.μ.
Είναι μια απλή ερώτηση με πολλές απαντήσεις, βασισμένες σε ερευνητικά αποτελέσματα που μπορεί να είναι εντελώς αντιφατικά.
«Η κύρια διαφορά είναι τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη», λέει ο Σάμπαγκ. Η δική του μελέτη περιορίστηκε σε παχύσαρκα άτομα, η κινεζική όχι. «Τα παχύσαρκα άτομα μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στις επιδράσεις της άσκησης σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας», λέει.
Αν και αυτή η πρόσφατη μελέτη μπορεί να μην επιλύει οριστικά το ζήτημα, υποδηλώνει ότι όσοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα παχυσαρκίας μπορεί να ωφεληθούν από μια βραδινή προπόνηση.
Η σωματική δραστηριότητα ενισχύει την αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, συμβάλλοντας έτσι στην πρόληψη της αύξησης του σωματικού βάρους και της εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, μια συχνή και καταστροφική συνέπεια της παχυσαρκίας.
«Το βράδυ είστε πιο ανθεκτικοί στην ινσουλίνη», λέει ο Σάμπαγκ. «Ετσι, αν μπορείτε να αντισταθμίσετε αυτή τη φυσική αλλαγή στην ευαισθησία στην ινσουλίνη κάνοντας γυμναστική», εξηγεί, μπορείτε να μειώσετε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας, βοηθώντας έτσι στην πρόληψη του διαβήτη και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Μια πάγια ανησυχία σχετικά με τη βραδινή άσκηση είναι ότι η έντονη δραστηριότητα μπορεί να διαταράξει τον ύπνο. Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι ανησυχίες αυτές είναι υπερβολικές.
Κι αν η ώρα δεν έχει καμία σημασία; Ενώ πολλές από αυτές τις μελέτες είναι συναρπαστικές, καμία από αυτές δεν είναι οριστική. Πρώτον, οι περισσότερες δείχνουν απλώς μια συσχέτιση μεταξύ του χρόνου άσκησης και του οφέλους για την υγεία, χωρίς να τον προσδιορίζουν ως αιτία. «Η διεξαγωγή μιας οριστικής μελέτης θα περιλάμβανε την τυχαία τοποθέτηση ατόμων σε διάφορα χρονικά διαστήματα», λέει ο Γιάνγκστεντ, κάτι που θα ήταν απίστευτα δαπανηρό και δύσκολο για τους ακαδημαϊκούς ερευνητές.
Ενα πράγμα στο οποίο συμφωνούν οι ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας είναι ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί κάνουν υπερβολικά καθιστική ζωή. Και ότι οποιαδήποτε κίνηση κάνει καλό. «Ασκηθείτε όποτε μπορείτε», προτρέπει ο Σάμπαγκ. «Αυτή είναι η απάντηση».
Ο Σβαρτσενέγκερ
Σε ένα πρόσφατο τεύχος του ενημερωτικού δελτίου του, το οποίο πραγματεύεται την αυστραλιανή μελέτη, ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, μποντιμπίλντερ, ηθοποιός και πρώην κυβερνήτης, φάνηκε να συμφωνεί. Αναφερόμενος σε μια μελέτη του 2023, τόνισε ότι δεν φαίνεται να υπάρχει διακριτή διαφοροποίηση στα αποτελέσματα που συνδέονται με τον χρόνο άσκησης. Οπότε, όλα έχουν να κάνουν με το τι λειτουργεί καλύτερα για εσάς. «Θα συνεχίσω να γυμνάζομαι το πρωί», έγραψε ο Σβαρτσενέγκερ, πρώην Μίστερ Υφήλιος. «Είναι μια αυτόματη ρουτίνα για εμένα».
