ΑΠΟΣΤΟΛΗ – ΑΤΤΑΛΕΙΑ Εμφαση στον διάλογο και πρόθεση για συμβιβασμούς, με στόχο την επίλυση των διαφορών και όχι τη διαιώνισή τους, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής της Αθήνας έναντι της Αγκυρας, που αναδείχθηκαν κατά την πρώτη επίσκεψη του υπ. Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, στην Τουρκία, την προηγούμενη εβδομάδα. Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ερντογάν, τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου και τον ομόλογό του Τσαβούσογλου, ενώ στη συνέχεια συμμετείχε στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια.
Ο κ. Κοτζιάς διεμήνυσε την επιθυμία της Αθήνας να «προχωρήσει» ζητήματα που παραμένουν στάσιμα, η οποία έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την Αγκυρα που προσδοκά σε διευθετήσεις –το ερώτημα, φυσικά, είναι τι μορφή θα έχουν αυτές– τόσο στα διμερή ζητήματα, όσο και στο Κυπριακό, αλλά και σε θέματα της ευρύτερης περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό δεν πέρασε απαρατήρητη στην Αγκυρα η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα, κατά την πρόσφατη τριμερή σύνοδο Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου στη Λευκωσία, ότι πρέπει να προχωρήσουν οι διαβουλεύσεις για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, «όπου αυτό δεν απαιτεί τη συνεννόηση και συνεργασία τρίτων χωρών».
Σε ό,τι αφορά την ουσία, οι κ. Κοτζιάς και Τσαβούσογλου αποφάσισαν την επανέναρξη και εντατικοποίηση των διερευνητικών επαφών για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά και τη στήριξη και αξιοποίηση της νέας δυναμικής που αναπτύσσεται για επίλυση του Κυπριακού μετά την εκλογή στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων του Μουσταφά Ακιντζί. Οι πρώτες θετικές ενδείξεις και το εξαιρετικά θερμό κλίμα μεταξύ του προέδρου Αναστασιάδη και του κ. Ακιντζί έχουν δημιουργήσει μια διάχυτη αίσθηση αισιοδοξίας τόσο στον ΟΗΕ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η τουρκική πλευρά έθεσε για άλλη μια φορά την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, θέμα που ανέδειξε ιδιαίτερα ο ισχυρός άνδρας της χώρας, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επιδεικνύει αυξημένο ενδιαφέρον για τα θρησκευτικά ζητήματα, για να του απαντήσει ο Ελληνας υπουργός ότι η ελληνική πολιτεία τα διασφαλίζει απόλυτα.
Η διαφαινόμενη κινητικότητα προς την κατεύθυνση της επίλυσης διαφορών αποτελεί θετική εξέλιξη, ωστόσο προϋποθέτει μείωση των εντάσεων και τερματισμό των αμφισβητήσεων, κάτι που μένει να αποδειχθεί στην πράξη, καθώς προς το παρόν τουλάχιστον δεν φαίνεται να αποτελεί ειλημμένη απόφαση της Αγκυρας. Δεν είναι τυχαίο ότι στη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου με τροπολογία κάλεσε την Αγκυρα να αποσύρει την απειλή πολέμου (casus belli) κατά της Ελλάδας, να σταματήσει τις παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου και των ελληνικών χωρικών υδάτων, και να αποσύρει τις δυνάμεις της από την Κύπρο. Οπως σημειώνει σε κάθε ευκαιρία ο Ελληνας υπ. Εξωτερικών, είναι αδιανόητο να υπάρξει λύση του Κυπριακού χωρίς αποχώρηση των εγγυητριών δυνάμεων.
Η τουρκική κυβέρνηση θα μπορούσε να δώσει μια πρώτη αίσθηση των προθέσεών της, για παράδειγμα στο Κυπριακό, στο δείπνο που θα έχουν σήμερα στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών υποθέσεων, Τσαβούσογλου και Μποζκίρ, με την εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική, Φεντερίκα Μογκερίνι.
Στη διάρκεια της μακράς συνάντησης των δύο υπουργών και των αντιπροσωπειών τους στην Αγκυρα δόθηκε έμφαση και στο μείζον ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης που απασχολεί και ολόκληρη την Ε.Ε.
Αποφασίστηκε να αναπτυχθεί στενή συνεργασία των υπουργείων Δικαιοσύνης και Εσωτερικών. Συμφωνήθηκαν, επίσης, η αλληλοϋποστήριξη υποψηφιοτήτων της κάθε χώρας σε διεθνείς οργανισμούς, κάτι που έχει συμβεί με επιτυχία και στο παρελθόν, ενώ συζητήθηκε και η εμβάθυνση της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας στον τουρισμό και σε αυτό το πλαίσιο επισημάνθηκε η ανάγκη αναβάθμισης των θαλάσσιων υποδομών και αύξησης των αεροπορικών πτήσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Τέλος, ο κ. Κοτζιάς έκανε γνωστό ότι ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχεται την πρόσκληση που του απηύθυνε ο Αχμέτ Νταβούτογλου να επισκεφθεί την Τουρκία. Αν και οι δύο πρωθυπουργοί έχουν συναντηθεί μόνο μία φορά, για λίγα λεπτά, στο αεροδρόμιο της Αθήνας τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Ελληνας υπ. Εξωτερικών δήλωσε πως έχει αποκομίσει την αίσθηση ότι «έχουν αυτό που λέμε καλή χημεία».
Ο Αλλάχ και οι… εξάρες
Το θερμό κλίμα που επικράτησε στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες των προηγούμενων ημερών επιβεβαίωσε και η γλώσσα του σώματος. Κορυφαία ένδειξη η ασυνήθιστη εικόνα των δύο υπουργών Εξωτερικών, μετά το δείπνο του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια, να κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου και να τραγουδούν για την ειρήνη το «We are the world».
«Πρέπει να επενδύσουμε σε αυτή την ατμόσφαιρα», τόνιζε στην «Κ» την επομένη Τούρκος διπλωμάτης, δείχνοντας στο κομπιούτερ το σχετικό βίντεο. Από την πλευρά του, ο κ. Κοτζιάς δήλωσε «φίλος της Τουρκίας για 25 χρόνια», υπενθυμίζοντας στους συνομιλητές του ότι συμμετείχε στο διπλωματικό επιτελείο του Γιώργου Παπανδρέου το 1999, όταν ο τελευταίος εγκαινίασε την προσέγγιση με την Τουρκία.
Μιλώντας στα τουρκικά ΜΜΕ, ο κ. Κοτζιάς υπογράμμισε ότι ήταν πάντα υπέρμαχος της προσέγγισης των δύο χωρών, της ειλικρινούς προσπάθειας επίλυσης των μεταξύ τους προβλημάτων, και της επένδυσης στα κοινά τους συμφέροντα. Μάλιστα, σε μια συνέντευξή του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο Αλλάχ αποφάσισε η Τουρκία και η Ελλάδα να βρίσκονται στο ίδιο σημείο του κόσμου. Επαιξε τάβλι και έφερε εξάρες. Το ένα “έξι” το έδωσε στην Τουρκία και το άλλο στην Ελλάδα. Πρέπει να βρούμε τρόπους να χρησιμοποιήσουμε τα καλά αποτελέσματα του θεϊκού παιχνιδιού».