Μεταφυσική, εξωγήινοι, πόλεμοι, μίσος, καταστροφή, πυρηνικά και τρομοκρατία, στεκόμαστε όλοι εχθρικά απέναντι σε έναν κόσμο φόβου και απειλής. Αυτή η χρονιά κλείνει με ένα τεράστιο αίσθημα θλίψης. Ολος ο κόσμος συγκλονίζεται από συνεχείς επιθέσεις μίσους και διατάραξης της ειρήνης και της κανονικότητας. Ο κόσμος έχει ήδη εισέλθει σε μια τροχιά αποξένωσης, μοναξιάς, απελπισίας. Σε τέτοιες στιγμές πάντα αναζητούμε μακριά και έξω από εμάς τα μυστικά. Οι λύσεις υπάρχουν σε ένα κρυφό σημείο, μόνον λίγοι και εκλεκτοί τυγχάνουν αυτής της γνώσης. Αλλοι τις αναζητούν στον Θεό τους, άλλοι στο υπερπέραν, άλλοι στη συνωμοσιολογία, άλλοι στον θάνατο. Και το ανθρώπινο στοιχείο; Τι ρόλο διαδραματίζει σε αυτό;
Αυτές τις μέρες προβάλλεται στους κινηματογράφους η ταινία επιστημονικής φαντασίας με τον τίτλο «Arrival» και πρωταγωνίστρια την εξαιρετική Εϊμι Ανταμς σε σκηνοθεσία Ντενί Βιλνέβ. Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο διήγημα «Η ιστορία της ζωής σου» του Τεντ Τσιάνγκ και κυκλοφορεί στα ελληνικά μέσα στη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Ιστορίες της ζωής σου και άλλες ιστορίες» από τις εκδόσεις Κέδρος. Η ταινία περιγράφει πώς δώδεκα τεράστια παράξενα διαστημόπλοια σε σχήμα «ημισέληνου» ή σαν άλλες πέτρες του Στόουνχετζ κατεβαίνουν σε διάφορα σημεία του δικού μας πλανήτη δημιουργώντας άμα τη εμφανίσει των εξωγήινων πλείστα ερωτήματα, φόβο και αίσθημα απειλής. Εκεί ζητείται η συνδρομή μιας επιφανούς γλωσσολόγου για να αποκαλυφθεί η αιτία της ασυνήθιστης επίσκεψης. Η ταινία δεν ανήκει μόνο στο είδος επιστημονικής φαντασίας, αλλά με πρόσχημα το σύμπαν των εξωγήινων θίγει ζητήματα βαθιά ανθρωπιστικά, φιλοσοφικά, ψυχαναλυτικά και ουμανιστικά.
Η γλώσσα είναι ένα εργαλείο κατανόησης και σύμπλευσης ή ένα όπλο μίσους; Οι λέξεις με τις πολλαπλές τους σημασίες έχουν χώρο να αναπνεύσουν ή παρερμηνεύονται από κεκτημένη ταχύτητα φτιάχνοντας συνειδήσεις και τελικά δημιουργώντας κρίσεις; Οι άνθρωποι είναι ανθρώπινοι και για ποιους; Οι εξωγήινοι είναι έξω από τον πλανήτη Γη ή είναι και όσοι κατοικούν σε άλλες χώρες, έχουν άλλη γλώσσα και άλλο θρήσκευμα; Είμαστε εμείς η γλώσσα μας ή ένα εργαλείο τεχνητό, τελικά ακατανόητο; Η γλωσσολόγος Λουίζ Μπανκς ενσαρκώνει την έννοια του θήλεος. Δεν κατέχει μόνον τις πιο δύσκολες γλώσσες του κόσμου, δεν έχει αποκωδικοποιήσει μόνο τα σύμβολα πάνω στα οποία στήνεται η κατανόηση, έχει κυρίως αντιληφθεί σε βάθος ότι η γλώσσα τελικά είναι μία. Η ψυχή μας. Ακόμα και εάν δεν μιλούμε τη γλώσσα του απέναντι, οι λέξεις μάς προδίδουν. Αποκαλύπτουν όλα όσα εμείς δεν θέλουμε να πούμε, φωνάζουν με όλα τα φωνήματα τον φόβο της απώλειας. Οι εξωγήινοι χωρίστηκαν στα δώδεκα σημεία του ορίζοντα προσφέροντας στην ανθρωπότητα ένα «όπλο». Στο άκουσμα της λέξης όπλο, οι άνδρες επικεφαλής έκοψαν βιαίως την επικοινωνία με τα σημεία του πλανήτη που βρίσκονταν τα διαστημόπλοια. Σαν άλλα σκυλιά του Παβλόφ, χτύπησε το καμπανάκι και έτρεξαν τα σάλια για εκδίκηση, χωρίς να σκεφτούν τη διττή σημασία, ότι όπλο σημαίνει και δώρο. Ο άνθρωπος σε τέτοιες στιγμές γίνεται από πανικό ανόητος και επικίνδυνος. Πάει να προστατεύσει το τομάρι του παράγοντας μεγαλύτερη οδύνη από τον φόβο του θανάτου που φοβάται. Σπέρνει τη διχόνοια. Η Λουίζ Μπανκς όμως είχε δώσει το χέρι της στους εξωγήινους, είχε τολμήσει να βγάλει τη μάσκα της για να τη δουν, για να δουν πόσο ανθρώπινη είναι, άρα και πόσο ευάλωτη και θνητή. Φοβάμαι δεν σημαίνει επιτίθεμαι. Και οι γλώσσες δημιουργήθηκαν κυρίως για να μας ενώσουν με το μέσα μας όχι να μας χωρίσουν με ό,τι δεν καταλαβαίνουμε. Διότι πλήρης κατανόηση δεν υπάρχει, πάντα ανάμεσα στις λέξεις συγκατοικεί και το ελλείπον.
Η γλωσσολόγος, βιβλική φιγούρα, επαναφέρει με την ενσάρκωσή της ένα αρχέτυπο που τείνουμε να ξεχάσουμε. Γίνεται μήτρα. Ακόμα και εάν το τέκνο της πεθαίνει.
Δημιουργούμε γιατί είναι ο μοναδικός τρόπος να ζήσουμε, χωρίς να είμαστε σίγουροι για την εξέλιξη της δημιουργίας μας, άρα και της ζωής. Αυτό όμως δεν πρέπει να παραγάγει τη λέξη μίσος. Αυτό οφείλει να ενσταλλάξει μέσα μας τη λέξη συμπόνια. Για καθετί που φαντάζει εξωγήινο στον δικό μας κόσμο.
Καλή χρονιά σε όλες τις γλώσσες.