Ηδη από τις αρχές του 2016 ο Ερντογάν απειλούσε ότι θα ανοίξει τις κάνουλες και θα πλημμυρίσει την Ευρώπη με μετανάστες. Σε μια δυσμενή γι’ αυτόν εσωτερική συγκυρία, άνοιξε τις πύλες και προωθεί μέρες τώρα μαζικά σε χερσαία και θαλάσσια ελληνοτουρκικά σύνορα, μπουλούκια απέλπιδων εξαπατημένων – όταν πνίγεσαι, δεν σκέφτεσαι.
Στο Αιγαίο εμφανίστηκαν οι πρώτες ενδείξεις της τουρκικής επίθεσης κατά της Ευρώπης, όχι με πυρά αλλά με ανθρώπινα κορμιά, ακόμη και με μανάδες και παιδιά. Στις 18 Φεβρουαρίου σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής συνόδευσε λέμβο με πρόσφυγες στη νήσο Στρογγύλη και έμεινε να παρακολουθεί τη διάσωση από το ελληνικό Λιμενικό. Πρακτική που βιώνεται πλέον μέχρι κορεσμού στα νησιά. Στον Εβρο η τουρκική αστυνομία καθοδηγεί τις ροές και υποδαυλίζει την επιθετικότητα ανθρώπων πλέον χωρίς κουπιά και άρμενα. Ο Ερντογάν ανακοινώνει θριαμβευτικά τους αριθμούς μεταναστών που εγκαταλείπουν το τουρκικό έδαφος, ενορχηστρώνει την προπαγάνδα και αναμένει το ελληνικό λάθος. Το μπουρλότο των αιματηρών επεισοδίων στην εκρηκτική ύλη των χιλιάδων εγκλωβισμένων στη νεκρή ζώνη, που θα προκαλέσει το ατύχημα. Την υπεραντίδραση θερμοκέφαλων στο ελληνικό έδαφος, που θα ρίξει λάδι στη φωτιά ένθεν κακείθεν του πλέγματος φύλαξης των ελληνικών συνόρων.
Και το παιχνίδι αυτό, με την ίδια ταλαίπωρη ανθρώπινη ύλη, στο Αιγαίο ή στον Εβρο, μπορεί να παιχτεί ξανά και ξανά – το προσφυγικό, το πιο οδυνηρό από τα παγκόσμια αδιέξοδα, με τις βαθιές πολυπλόκαμες διεθνείς ρίζες, δεν έχει ημερομηνία λήξης, θα χαρακτηρίζει και το μέλλον, με τα κυκλώματα λερναίες ύδρες να εκμεταλλεύονται σταθερά την ανέχεια, την οδύνη, την άγνοια, την απώλεια στέγης, πατρίδας, αξιοπρέπειας, με τα καζάνια να σκάνε εξαγριώνοντας τις τοπικές κοινωνίες και αφήνοντας χώρο για μισαλλόδοξες επιδείξεις δύναμης αυτόκλητων ομάδων κρούσης, με την αντιδημοκρατική προπαγάνδα να καθίσταται ελκυστική μέσα στις δημοκρατικές κοινωνίες.
Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τον πόνο, τον ζυμωμένο με χώμα, όνειρα, δάκρυα και αίμα, ως μοχλό πίεσης, δημιουργεί στα πόδια του αντιπάλου, ανθρωπιστικές κρίσεις. Νιώθει κυρίαρχος του γεωπολιτικού παιχνιδιού. Είναι; Πάντως αδίστακτος είναι.
Η Ελλάδα ως αειθαλής φράχτης, ως αέναο κοχλάζον φίλτρο συγκράτησης των απελπισμένων εκτός πολιτισμένου κόσμου, δεν αποτελεί δεδομένη συνθήκη. Αδυνατεί να σκάβει διαρκώς ξερά χώματα μήπως αστράψει μια λύση. Δηλαδή, ένα ευρύ, πανευρωπαϊκό σχέδιο και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, που να έχει ως πυρήνα τον άνθρωπο. Ομως στην Ευρώπη, οι μονωδοί προσωποπαγών νεο-αυταρχικών καθεστώτων δένουν μάτια και συγκρατούν καθολικές κινήσεις. Οι «λύκοι» είναι τώρα σιωπηλοί αλλά το φεγγάρι ουρλιάζει. Πόσες φωλιές νερού μπορούμε να συντηρήσουμε μέσα στις φλόγες; όπως αναρωτιόταν ο ποιητής.