Kοινή μοίρα όλων των προπονητών, απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη Γη, είναι να έχουν πάντα έτοιμη τη βαλίτσα τους, άλλοι για κάποια πρόσληψη, άλλοι –πολύ πιο συχνά– για μια λύση συνεργασίας.
Ο πάγκος πάντα θα είναι μια «ηλεκτρική καρέκλα» και οι προπονητές, τα πρόσωπα με ημερομηνία λήξης, όχι απαραίτητα επειδή κρέμεται πάνω τους η «δαμόκλειος σπάθη» των ιδιοκτητών, αλλά επειδή η μοίρα τους τρέφεται από τα αποτελέσματα.
Και επειδή στον αθλητισμό οι αποτυχημένοι είναι κάθε φορά περισσότεροι από τους επιτυχημένους, η καριέρα ενός προπονητή σε μια ομάδα συνήθως τελειώνει πολύ νωρίτερα απ’ όσο ορίζει το συμβόλαιό του, θύμα της λογικής «ο πρώτος είναι πρώτος και ο δεύτερος τίποτα».
Στο πλαίσιο της λογικής του αθλητισμού, ένα «διαζύγιο» είναι προϊόν ώριμης σκέψης και συνήθως συμβαίνει στο τέλος μιας περιόδου. Υπάρχει όμως και η… παράλογη λογική, που έχει προκαλέσει την απόλυση προπονητών πριν καν ξεκινήσει η περίοδος ή ακόμα και αμέσως μετά μια επιτυχία. Ειδικά στο ποδόσφαιρο, που είναι άκρως ανταγωνιστικό σπορ και μαθημένο να τρέφεται από την ίντριγκα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η δύναμη του αποτελέσματος αποδεικνύεται ανίσχυρη να αναστρέψει τη φορά των πραγμάτων.
Ναι μεν αυτή καθορίζει συνήθως το πεπρωμένο των προπονητών, υπάρχουν όμως στιγμές που οι συγκυρίες, οι διαπροσωπικές σχέσεις και η στρεβλή νοοτροπία προκαλούν θυελλώδη και ανεξήγητα διαζύγια.
Τα παραδείγματα άπειρα, με πιο τρανταχτό αυτό του Κλαούντιο Ρανιέρι, ο οποίος οδήγησε την ταπεινή Λέστερ στο θαύμα της κατάκτησης της Πρέμιερ Λιγκ και οκτώ μήνες αργότερα έλαβε το απολυτήριο στο χέρι…
Το ποδοσφαιρικό παρατηρητήριο CIES έκανε μια έρευνα για να κωδικοποιήσει το φαινόμενο των απολύσεων, ανάλογα με τη συχνότητά τους σε διάφορες χώρες. Η έρευνα δεν εμβαθύνει στις αιτίες, καταγράφει όμως με τη δύναμη των αριθμών τη νοοτροπία που υπάρχει στον χώρο του ποδοσφαίρου και θέλει τους προπονητές εύκολο στόχο.
84 πρωταθλήματα
Η έρευνα έγινε με επίκεντρο 84 πρωταθλήματα Α΄ κατηγορίας από τις πέντε ηπείρους, απ’ όλα τα ράφια ποιότητας και όχι μόνο τα κορυφαία.
Στο μικροσκόπιο μπήκαν ομάδες που αγωνίζονταν στην Α΄ κατηγορία το 2019 και όχι απαραίτητα τα προηγούμενα χρόνια. Από τα προβεβλημένα πρωταθλήματα συμπεριλήφθηκαν σχεδόν όλες οι ομάδες, ενώ από τα υπόλοιπα αρκετά λιγότερες, με σημείο αναφοράς την πενταετία 2015-2019.
Η απεικόνιση περιλαμβάνει και τους υπηρεσιακούς προπονητές, αρκεί να έκατσαν στον πάγκο για τουλάχιστον τρία παιχνίδια.
Οι αριθμοί απέδειξαν αυτό που όλοι γνωρίζουμε: οι προπονητές έχουν πολύ σύντομη ημερομηνία λήξης. Από τις 766 ομάδες της έρευνας, μόνο οι 30 κράτησαν τον ίδιο τεχνικό σε όλη τη διάρκεια της πενταετίας. Οι περισσότερες τους άλλαζαν σαν τα πουκάμισα, με το ρεκόρ να ανήκει στη Βολιβία, όπου κάθε ομάδα έκανε κατά μέσον όρο 9,1 αλλαγές. Στον αντίποδα, η Σουηδία βρίσκεται στην τελευταία θέση της λίστας, με 2,6 προπονητές ανά ομάδα στην πενταετία, με χαρακτηριστικό ότι χαμηλό δείκτη απολύσεων έχουν όλες οι σκανδιναβικές χώρες και γενικώς οι βόρειες. Στον συνολικό μέσον όρο, κάθε τεχνικός κάθεται στον πάγκο για 40,6 παιχνίδια, με πρωταθλήτρια στις απολύσεις την Club Real Potos΄ι της Βολιβίας, που άλλαξε 20 προπονητές, με μέσον όρο μόλις 11,3 παιχνίδια για τον καθένα!
Ψηλά στη λίστα είναι ομάδες από χαμηλού επιπέδου πρωταθλήματα, ενώ στα κορυφαία οι αλλαγές γίνονται πολύ πιο αραιά: η ισπανική λίγκα είναι 41η με 4,6 αλλαγές προπονητών ανά ομάδα, η ιταλική (3,9 αλλαγές) 57η, η γερμανική (3,8) 59η, η γαλλική (3,4) 65η και η αγγλική (3,2) 68η. Αξιοσημείωτο ότι καμία ομάδα από το big 5 δεν κράτησε τον ίδιο προπονητή για πέντε χρόνια.
Η Ευρώπη
Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την πρωτιά στις απολύσεις την έχει η Κύπρος (7η στη λίστα, με 6,6), με την Ελλάδα να είναι 4η στην Ε.Ε. και 18η συνολικά, με μέσον όρο 5,6. Πρωταθλητής στις αλλαγές ο Ολυμπιακός (77ος με 9 προπονητές από 16,9 παιχνίδια κατά μέσον όρο), με δεύτερο τον Αστέρα Τρ. (79ος – 9 – 17,8) και τρίτο τον Ατρόμητο (135ος – 8 – 19,9).
Στη λίστα εμφανίζονται με 7 αλλαγές ο Πανιώνιος, με 6 ο ΠΑΟΚ, με 5 ο Παναιτωλικός και από 4 η Ξάνθη με τον Παναθηναϊκό.