Κόντρα στις φωνές διαμαρτυρίας των ανθρώπων του ποδοσφαίρου για το ασφυκτικό πρόγραμμα που ξεζουμίζει τους ποδοσφαιριστές, ειδικά αυτούς των κορυφαίων ομάδων που προχωρούν βαθιά στις εγχώριες και διεθνείς διοργανώσεις έχοντας πρόσθετη επιβάρυνση και από τις υποχρεώσεις των εθνικών τους ομάδων, η UEFA φέρνει στη ζωή μας το νέο φορμάτ των ευρωπαϊκών διοργανώσεων που υπόσχεται περισσότερα χρήματα για τους συλλόγους με ένα συγκεκριμένο τίμημα: περισσότερα παιχνίδια, με μεγαλύτερη ποιότητα, ένταση και ανταγωνισμό!
Η τεράστια φούσκα με τα υπέρογκα μεταγραφικά ποσά και τα πλουσιοπάροχα συμβόλαια παικτών – προπονητών που προκαλούν ενίοτε την κοινή γνώμη σε μια δύσκολη εποχή για πολύ κόσμο, χρειάζεται μπόλικο χρήμα για να γεμίζει κάθε χρονιά. Και το χρήμα έρχεται στα ταμεία μόνο όσο το ενδιαφέρον των φιλάθλων είναι μεγάλο, χωρίς να πληγώνεται από τη ρουτίνα που δημιουργεί η αίσθηση ότι αυτό το έργο κάπου το έχουμε ξαναδεί.
Κομβικό ρόλο στο κυνήγι του χρήματος παίζει η τηλεόραση, το μέσο που φέρνει τα παιχνίδια και τους διαφημιζόμενους χορηγούς σε κάθε σπίτι. Όσο πιο ενδιαφέρον είναι το προϊόν, τόσο πιο πολύ αυξάνονται η ζήτηση και τα έσοδα για όλους. Κακά τα ψέματα. Όσο κι αν γκρινιάζουν παίκτες και προπονητές για το εξοντωτικό πρόγραμμα, αυτό είναι που γεμίζει με πολλά μηδενικά τα συμβόλαιά τους. Σε εποχές που δεν υπήρχε η τηλεόραση ή βρισκόταν στα σπάργανα και δεν είχε τη δύναμη που έχει τώρα, η πλειοψηφία των παικτών έπαιζε για την… πορτοκαλάδα και μόνο όσοι ξεχώριζαν από το κοπάδι απολάμβαναν μια ζωή καλύτερη από του μέσου εργαζόμενου, αλλά πάρα πολύ μακρινή σε σχέση μ’ αυτήν που απολαμβάνουν σήμερα οι καλοί ποδοσφαιριστές των επαγγελματικών πρωταθλημάτων.
Η UEFA έκρινε, λοιπόν, ότι το ισχύον φορμάτ των τριών ευρωπαϊκών διοργανώσεων έχει δημιουργήσει μια ρουτίνα που άρχισε να κουράζει τον κόσμο. Για να μην μειωθεί το ενδιαφέρον, αποφάσισε να κάνει ένα ολικό λίφτινγκ με επίκεντρο το σύστημα της διεξαγωγής τους και στόχο να αυξηθεί ο αριθμός των αγώνων, αλλά και να δημιουργηθούν συνθήκες που θα επιτρέπουν την παραμονή των συλλόγων από τα πιο εμπορικά πρωταθλήματα για περισσότερο χρόνο στην κεντρική σκηνή, με πιο έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των ομάδων β’ ταχύτητας. Αλλάζει και το χρονοδιάγραμμα των αγώνων, με το Τσάμπιονς Λιγκ να έχει τη μερίδα του λέοντος με μία έξτρα ημέρα (Πέμπτη) να προστίθεται κατά συνθήκες στο καλεντάρι της και μία εβδομάδα αποκλειστικά δική της, χωρίς παιχνίδια των άλλων δύο διοργανώσεων.
Η ανανεωμένη μορφή της πιο δημοφιλούς διασυλλογικής ποδοσφαιρικής διοργάνωσης παγκοσμίως προβλέπει κατ’ αρχάς την αύξηση των ομάδων από 32 σε 36, σε ένα ενιαίο πρωτάθλημα χωρίς ομίλους όπου ο μόνος διαχωρισμός θα είναι ποιοτικός, ανάλογα με τον βαθμολογικό συντελεστή κάθε ομάδας. Οι δύο από τις 4 νέες θέσεις θα κριθούν μέσα από την προκριματική φάση του καλοκαιριού, με τις περισσότερες ομάδες να ξεκινούν πιο νωρίς και να χρειάζονται περισσότερες προκρίσεις για να φτάσουν μέχρι την ενιαία φάση των 36.
Οι άλλες δύο από τις 4 έξτρα θέσεις του νέου φορμάτ θα δοθούν στις δύο χώρες που θα έχουν συγκεντρώσει τους περισσότερους βαθμούς στο ranking της προηγούμενης περιόδου. Για παράδειγμα, μέχρι τώρα πιο ψηλά είναι η Ιταλία και η Γερμανία, αλλά η πρόκριση της Γουέστ Χαμ επί της Φράιμπουργκ έβαλε για τα καλά και την Αγγλία στη διεκδίκηση μιας ακόμα θέσης για τις ομάδες της στην επόμενη περίοδο. Το ίδιο ισχύει και για το Γιουρόπα Λιγκ, με χαρακτηριστικό ότι ένα πρωτάθλημα με την ποιότητα της Πρέμιερ Λιγκ για παράδειγμα, μπορεί να βγάζει σε μια χρονιά συνολικά 11 ομάδες του στις 3 ευρωπαϊκές διοργανώσεις!
Με το ισχύον σύστημα, οι 32 ομάδες χωρίζονταν σε 8 ομίλους των 4 ομάδων, που έπαιζαν μεταξύ τους μέσα – έξω σε ένα σύνολο 6 αγώνων για την καθεμία τους. Με το τωρινό φορμάτ, οι 36 ομάδες θα χωριστούν σε τέσσερα POT των 9 ομάδων ανάλογα με τη δυναμικότητά τους και η καθεμία τους θα δίνει 8 παιχνίδια σ’ αυτή τη φάση, τέσσερα εντός και τέσσερα εκτός, με τους αντιπάλους και την έδρα να προκύπτουν με κλήρωση. Έτσι αντί για 6 παιχνίδια, η κάθε ομάδα θα δίνει σ’ αυτή τη φάση 8 αγώνες, δύο παραπάνω σε σχέση με προηγουμένως.
Η σύνθεση των 4 ΡΟΤ διαβάθμισης καθορίζεται ανάλογα με τη βαθμολογία των ομάδων στο ranking της ΟΥΕΦΑ, με τις 9 πρώτες να μπαίνουν στο ΡΟΤ 1, τις επόμενες 9 στο ΡΟΤ 2 και τις πιο αδύναμες στο ΡΟΤ 4. Η κάθε μία τους θα αναμετρηθεί με 2 αντιπάλους από κάθε POT, δηλαδή θα αντιμετωπίζει και ομάδες ίδιας κατηγορίας με αυτήν σε αντίθεση με το προηγούμενο σύστημα που δεν κληρώνονταν μεταξύ τους ομάδες από το γκρουπ δυναμικότητας. Πέρα από τον αριθμό των αγώνων, αυξάνεται έτσι και ο ανταγωνισμός, με περισσότερα αμφίρροπα παιχνίδια σε κάθε επίπεδο.
Στο POT 1 θα περιλαμβάνονται ο νικητής του Τσάμπιονς Λιγκ της περασμένη περιόδου συν τις 8 ομάδες που έχουν καλύτερο συντελεστή, ανεξάρτητα από την κατάταξη της χώρας τους όπως συνέβαινε στο προηγούμενο σύστημα. Δεν πριμοδοτούνται οι πρωταθλητές των κορυφαίων πρωταθλημάτων στο ranking της ΟΥΕΦΑ ούτε και ο κάτοχος του Γιουρόπα Λιγκ, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Με το παλιό σύστημα, για παράδειγμα, η Λέστερ του Ρανιέρι θα έμπαινε ως πρωταθλήτρια Αγγλίας στο 1ο γκρουπ δυναμικότητας την επόμενη περίοδο, ενώ με το τωρινό στο 4ο γιατί δεν θα είχε υψηλό συντελεστή από προηγούμενες επιτυχίες της!
Για να γίνει πιο κατανοητό, με το νέο φορμάτ μπορεί να συνυπάρχουν σε κάθε ΡΟΤ πολλές ομάδες από την ίδια χώρα και όχι μόνο μία ή το πολύ δύο, ανάλογα με τη δική τους κατάταξη στο ranking. Και επειδή ένα ισχυρό πρωτάθλημα όπως η Πρέμιερ Λιγκ μπορεί με το νέο σύστημα να έχει μέχρι και 7 (!) εκπροσώπους της στο Τσάμπιονς Λιγκ, εξυπακούεται ότι ομάδες από την ίδια χώρα μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες μεταξύ τους ακόμα και από αυτήν τη φάση. Αν δεν αποσυρόταν αυτός ο περιορισμός που ίσχυε μέχρι τώρα, το σύστημα θα οδηγούταν σε αδιέξοδο.
Με την ολοκλήρωση των 144 αγώνων της φάσης των ομίλων αντί των 96 που παίζονταν με το ισχύον σύστημα, οι 8 ομάδες με τους περισσότερους βαθμούς προκρίνονται αυτόματα στη φάση των 16. Οι άλλες 8 θα προκύψουν από έναν «πίνακα σποράς» αντίστοιχο με αυτόν που υπάρχει στα τουρνουά του τένις. Οι ομάδες που θα τερματίσουν στις θέσεις 9-16 της γενικής βαθμολογίας του ενιαίου πρωταθλήματος, θα διασταυρωθούν χιαστί (η 9η με την 24η, η 10η με την 23η κλπ) με τις ομάδες από την 17η μέχρι την 24η θέση, σε διπλούς αγώνες με τη ρεβάνς να διεξάγεται στην έδρα αυτής με την υψηλότερη κατάταξη.
Το σύστημα αυτό δημιουργεί ένα «δέντρο» που δείχνει από νωρίς τη διαδρομή μέχρι τον τελικό. Οι ομάδες μπαίνουν, όπως οι αθλητές στο τένις, σε αντίθετα άκρα, ώστε να γνωρίζουν από τη φάση των 16 και μετά ποιες άλλες αποφεύγουν σίγουρα στις διασταυρώσεις μέχρι τέλος της διαδρομής. Οι δύο πρώτοι της γενικής βαθμολογίας των ομίλων, για παράδειγμα, μπορούν να βρεθούν αντιμέτωποι μόνο στον τελικό.
Με το νέο σύστημα, κυρίαρχο ρόλο παίζει η κλήρωση τόσο για τη διασταύρωση των ομάδων όσο και για το ποια παιχνίδια θα δοθούν εντός και εκτός έδρας. Η ΟΥΕΦΑ εκτίμησε ότι μια χειροκίνητη κλήρωση με το υπάρχον «ελβετικό μοντέλο» θα διαρκούσε 3-4 ώρες, γι’ αυτό και επέλεξε να χρησιμοποιείται ένα υβριδικό σύστημα, όπου η ομάδα θα επιλέγεται αρχικά με το χέρι και μετά θα βγαίνει ψηφιακά το πρόγραμμα με τις αντιπάλους και τα εντός – εκτός έδρας παιχνίδια, σε μια λογική ισορροπίας. Να παίξει, δηλαδή, από ένα εντός και ένα εκτός έδρας παιχνίδι με τις δύο ομάδες από το κάθε POT.
Το αντίστοιχο σύστημα θα εφαρμοστεί και στις άλλες δύο ευρωπαϊκές διοργανώσεις, με τη διαφορά ότι οι 36 ομάδες του Γιουρόπα Λιγκ θα δίνουν από 8 παιχνίδια στο ενιαία διαμορφωμένο πρωτάθλημα, ενώ στο Conference League δύο λιγότερα, δηλαδή μόνο 6, σε ενιαίο πρωτάθλημα και εδώ, όπως θα ισχύει στο Τσάμπιονς Λιγκ. Και στις 3 διοργανώσεις, τα ματς της τελευταίας αγωνιστικής τους θα διεξάγονται την ίδια ώρα για να μην προκύπτουν… παρεξηγήσεις.
Στην παρούσα φάση, η ΟΥΕΦΑ δεν συζήτησε το ενδεχόμενο να διεξάγεται ο τελικός του Τσάμπιονς Λιγκ εκτός Ευρώπης για οικονομικούς λόγους, ούτε και την πιθανότητα να μπουν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις πλούσιες ομάδες από άλλες ηπείρους. Είναι όμως πολλά τα… πετροδόλαρα και ο πειρασμός μεγάλος, γι’ αυτό και πολλοί εκτιμούν ότι σε λίγα χρόνια θα πέσει και αυτό το κάστρο….