Από τέλη Νοέμβρη μέχρι τέλη Φλεβάρη κατακλύζεται η ελληνική αγορά από φρέσκα μανταρίνια, με τις όψιμες ποικιλίες να δίνουν καρπούς μέχρι περίπου τις αρχές Μαΐου. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια, δύο όμως είναι οι βασικότερες που βρίσκουμε στην ελληνική αγορά: τα μικρόσχημα κοινά ή χιώτικα, με το χαλαρό και πολύ αρωματικό φλούδι, που όμως έχουν πολλά κουκούτσια, και οι εξαδέλφες τους κλημεντίνες με τη σφιχτή φλούδα και τα λιγοστά κουκούτσια.
Πλούσια σε βιταμίνες A και C, αρωματικά, ζουμερά και γλυκοφάγωτα, είναι μαζί με τα πορτοκάλια από τα πιο δημοφιλή φρούτα του ελληνικού πρωινού –και όχι μόνο. Εκτός από το να τα καταναλώσουμε ωμά ή να πιούμε τον χυμό τους, αξίζει να νοστιμίσουμε το πρωινό μας με το φλούδι, τον χυμό ή τη σάρκα τους.
Μανταρινομαρμελάδα της στιγμής
Βγάζουμε το ξύσμα από 5 κλημεντίνες και κατόπιν τις ξεφλουδίζουμε και τις χωρίζουμε στις φετούλες τους. Αφαιρούμε τα κουκούτσια, αν έχουν. Τα χτυπάμε σε 2-3 δόσεις στο μούλτι να χοντρολιώσουν (όχι εντελώς). Βάζουμε σε μια μικρή κατσαρόλα 2/3 φλιτζ. τσαγιού ζάχαρη και την αφήνουμε σε μέτρια φωτιά να γίνει ξανθιά καραμέλα. Τότε ρίχνουμε προσεχτικά τον πολτό από τις κλημεντίνες, το ξύσμα τους και 1/4 φλιτζ. τσαγιού χυμό λεμονιού και σιγοβράζουμε για 10-15 λεπτά, μέχρι να αποκτήσει παχύρρευστη υφή. Είναι απίθανη ζεστή.
Φυλάμε τη μαρμελάδα σε αποστειρωμένο βάζο στο ψυγείο για 1 μήνα. Αν θέλουμε, καθώς βράζει, αρωματίζουμε με 1 φύλλο αρμπαρόριζας ή λίγα φύλλα λεβάντας ή λίγο ψιλοκομμένο δεντρολίβανο.
Πώς τη σερβίρουμε;
Σε ψωμί, κατά προτίμηση ολικής άλεσης, σκέτο ή αλειμμένο με βούτυρο αγελαδινό ή άλλο της επιλογής μας. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση είναι το γίδινο βούτυρο. Πλέον το βρίσκουμε και σε μεγάλα σούπερ μάρκετ. Πασπαλίζουμε, αν θέλουμε, με λίγο μαυροκούκι.
Ταιριάζει πολύ με ελληνικά, όξινα, ολιγοθερμιδικά αλοιφώδη τυριά, όπως το κατίκι Δομοκού, το τσαλαφούτι, το γαλοτύρι, το νιβατό, το ξύγαλο Σητείας. Υπολογίζουμε για κάθε φέτα ψωμιού 1 κουτ. σούπας από το τυρί και 1/2 κουτ. σούπας από τη μαρμελάδα. Αν θέλουμε, πασπαλίζουμε με λίγα φυλλαράκια φρέσκου δεντρολίβανου, ρίγανης, δυόσμου ή με ελάχιστο φρεσκοτριμμένο μοσχοκάρυδο.
Μπορούμε να δοκιμάσουμε τη μαρμελάδα με ξινομυζήθρα κρητική. Αλλες ταιριαστές, ελαφριές επιλογές είναι το ανθότυρο και η μυζήθρα.
Για ένα πιο πλούσιο πρωινό, δοκιμάζουμε τον συνδυασμό της μαρμελάδας με μια ωραία ώριμη γραβιέρα, π.χ. Κρήτης. Μη μας παραξενεύει ο συνδυασμός. Εξάλλου στην Κρήτη τρώνε συχνά τη γραβιέρα με μέλι.
Αν μας αρέσουν τα αλλαντικά, σερβίρουμε τη μαρμελάδα σε ψωμί ή παξιμάδι της επιλογής μας και γαρνίρουμε με λίγο προσούτο, παστράμι ή χαμόν ή λεπτές φέτες από σαλάμι Λευκάδας ή κυκλαδίτικη λούζα.
Δημητριακά μανταρινάτα
Οι ιδέες είναι για 1 ατομικό μπολ.
Με κουάκερ και κανέλα: Σε ένα μπολ βάζουμε 1/2 φλιτζάνι νιφάδες βρώμης, τις φέτες από 1 μανταρίνι (χωρίς κουκούτσια), ¼ κουτ. γλυκού κανέλα, ¼ κουτ. γλυκού μοσχοκάρυδο, 2 κουτ. σούπας χοντροκοπανισμένα αμύγδαλα. Περιχύνουμε με γάλα (ζωικό ή φυτικής προέλευσης, προτιμότερο αμυγδάλου) και αν θέλουμε προσθέτουμε και λίγο μέλι εσπεριδοειδών ή θυμαρίσιο.
Με δημητριακά ολικής και καρύδια: Σε ένα μπολ ανακατεύουμε 1/2 φλιτζάνι δημητριακά ολικής άλεσης, τις φέτες από 1 μανταρίνι (χωρίς κουκούτσια), 1 κουτ. σούπας σταφίδες μαύρες, ½ κουτ. γλυκού κακάο, ελάχιστο γαρίφαλο σε σκόνη, 2 κουτ. σούπας καρύδια χοντροκοπανισμένα ή τρίμμα ινδικής καρύδας. Περιχύνουμε με γάλα, αγελαδινό ή γίδινο ή αμυγδάλου.
Ροφήματα αρωματικά
Γάλα μυρωδάτο: Ζεσταίνουμε 1 λίτρο γάλα (ζωικό ή φυτικής προέλευσης) σε χαμηλή φωτιά για 10 λεπτά με 1 ξύλο κανέλας και 1 κουτ. γλυκού ξύσμα μανταρινιού. Αν θέλουμε, το γλυκαίνουμε με μέλι. Σουρώνουμε και σερβίρουμε ζεστό ή κρύο. Αντί για ξύσμα μπορούμε να βάλουμε φλούδα από 1 μανταρίνι.
«Τσάι» μανταρινιού και μπαχαρικών: Ρίχνουμε σε 1 λίτρο βραστό νερό 1 ξύλο κανέλας, 3 γαρίφαλα, 2 ολόκληρες κάψουλες καρδάμωμο, 2-3 σπόρους ροζ πιπέρι (προαιρετικά), 1 μικρό κομμάτι μοσχοκάρυδο και τα φλούδια από 1 μανταρίνι. Αφήνουμε να εκχυλιστούν τα αρώματα για περίπου 10 λεπτά και σουρώνουμε. Γλυκαίνουμε αν θέλουμε με μέλι.