ΓΙΟ ΝΕΣΜΠΟ
«Το βασίλειο»
μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 704
Ελεύθερος. Ετσι δηλώνει ο Γιο Νέσμπο μακριά από τον Χάρι Χόλε. Ο διάσημος Νορβηγός συγγραφέας απαλλάσσεται από το βάρος του ήρωά του γράφοντας «Το βασίλειο» με φόντο τα παγωμένα χέρσα βουνά της πατρίδας του.
Στο νέο του βιβλίο παρακολουθούμε την ήσυχη ζωή του Ρόι Οπγκαρντ, διευθυντή ενός τοπικού βενζινάδικου, καθώς αλλάζει με τον ερχομό του νεότερου αδελφού του, Καρλ. Ο τετραπέρατος Καρλ, σπουδαγμένος στο εξωτερικό, «Master of business», γοητευτικός και πάντα έτοιμος να σε τουμπάρει, δεν μοιάζει σε τίποτα με τον λιγομίλητο, μοναχικό, αλλά παράξενα έξυπνο και ετοιμόλογο Ρόι, που όμως είναι έτοιμος να ξαπλώσει κάτω όποιον «πειράξει» τον μικρό του αδελφό.
Ο Καρλ επιστρέφει για να «σώσει» το χωριό που απειλείται με οικονομικό μαρασμό από τη διάνοιξη της εθνικής οδού. Το σχέδιό του για την κατασκευή ενός σύγχρονου ξενοδοχείου που θα φέρει χρήμα και πλούτο για όλους στη μικρή ορεινή κοινότητα κάνει τους συγχωριανούς του να τον υποδεχθούν με τιμές ήρωα. Το ξενοδοχείο το έχει σχεδιάσει η Σάνον, η εξωτική σύζυγός του από τα νησιά Μπαρμπέιντος, που φαίνεται πως ζεσταίνει και την παγωμένη καρδιά του Ρόι. Η επιστροφή του Καρλ όμως δεν ξυπνά μόνο χαρούμενες αναμνήσεις. Ερωτες που χάθηκαν, προδοσίες, πάθη και καλά κρυμμένα μυστικά αναδεύονται και έρχονται στην επιφάνεια για να πάρουν την εκδίκησή τους.
Η ευλογία και η κατάρα των χωριών, γράφει ο Νέσμπο, είναι η διαφάνεια. Στις μικρές κοινωνίες τα μυστικά των ανθρώπων είναι διάτρητα και κυκλοφορούν πίσω από κλειστές πόρτες. Μπορεί να καλύπτονται ή να κουκουλώνονται για χρόνια αλλά πάντα επιστρέφουν. Αργά ή γρήγορα όλα βγαίνουν στο φως. Το ίδιο φαίνεται πως γίνεται και με τα εγκλήματα στο «Βασίλειο». Τα δύο αδέλφια κουβαλούν ένα ένοχο μυστικό που έχει καθορίσει τη ζωή και τις πράξεις τους, ένα έγκλημα που ξεκινάει πολύ πριν το αυτοκίνητο των γονιών τους πέσει από έναν γκρεμό δίπλα στο σπίτι τους στο βουνό. Ενα έγκλημα στο οποίο χώνει τη μύτη του ένας τοπικός αστυνομικός και παλιός συμμαθητής.
Στο νέο του βιβλίο ο Νορβηγός συγγραφέας δημιουργεί ένα ανατριχιαστικό θρίλερ που στον πυρήνα του έχει την παιδική σεξουαλική κακοποίηση και τη συγκάλυψη. Ο Νέσμπο γυρίζει πίσω στο «σημείο μηδέν», στην απαρχή όλων των δεινών για τους ήρωές του και μας παρουσιάζει το «εργαστήριο» μέσα στο οποίο δημιουργούνται το θύμα και μετά ο θύτης, ο οποίος μέσα στη διαστρεβλωμένη αίσθηση του δικαίου που έχει δημιουργήσει οδηγείται σε αδίστακτες πράξεις που δένουν κόμπο το στομάχι. Αυτή η μεταστροφή βρίσκεται στο κέντρο του βιβλίου μαζί με τον δεσμό των δύο αδελφών. Και προκύπτει φυσικά το ηθικό ερώτημα: μέχρι πού φτάνει η αφοσίωση στην οικογένεια; Αλλάζουμε την ηθική για να εξυπηρετεί τους σκοπούς μας;
Σε ένα άλλο επίπεδο βλέπουμε την παρακμή των μικρών, αποκλεισμένων, κοινωνιών της νορβηγικής υπαίθρου. Χαμηλό επίπεδο μόρφωσης μεταξύ των νέων, ναρκωτικά, αλκοόλ, δουλειές του ποδαριού, ίντριγκες, παράνομοι έρωτες, φαινόμενα ενδοοικογενειακής κακοποίησης, βία, αδιέξοδα.
Ωστόσο, δεν λείπουν οι αγαπημένες αναφορές του συγγραφέα στην καλή μουσική, στη λογοτεχνία και στις ταινίες, όπως το «Crash» του Κρόνεμπεργκ –όχι τυχαία– εκεί που δεν το περιμένεις.
Συναίσθημα αγωνίας
Οι θαυμαστές του Νέσμπο δεν θα μείνουν παραπονεμένοι από τον γρήγορο ρυθμό και το σασπένς που κατορθώνει να διατηρήσει ο συγγραφέας στις περίπου 700 σελίδες του βιβλίου. Τα πράγματα δεν είναι ποτέ όπως φαίνονται και ο συγγραφέας περνάει στον αναγνώστη το συναίσθημα της αγωνίας από τις πρώτες σελίδες αλλά και την ατμόσφαιρα του μυστηρίου. Κοφτές προτάσεις, συχνοί διάλογοι, αναδρομές στο παρελθόν που ενώνουν τα κομμάτια του παζλ, ο Νέσμπο γράφει ένα μυθιστόρημα χωρίς τον Χάρι Χόλε αλλά που μοιάζει να απευθύνεται σε αυτόν.
Κλείνοντας θα μου επιτρέψετε μια υπόθεση. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο «Το βασίλειο» μας συστήνει την αντίπερα όχθη, τον κόσμο απέναντι στον οποίο συνήθως στέκεται ο γνωστός ντετέκτιβ. Ο Χόλε και οποιαδήποτε αναφορά σε αυτόν δεν υπάρχει στο βιβλίο παρά μόνο στο εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα. Κι όμως, όλο το βιβλίο μοιάζει με μια αρχή ή αν θέλετε με μια ομολογία. Ο Νέσμπο ως καλός σκακιστής στη σκακιέρα της αστυνομικής λογοτεχνίας φαίνεται σαν να βγάζει μπροστά τα πιόνια του και να ετοιμάζει μια νέα επίθεση στον Χάρι Χόλε που, σε κάθε περίπτωση, βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από το βουνό του Ρόι και του Καρλ.