Τώρα που έκλεισαν όλα, το ευρύ κοινό συνειδητοποιεί την τραγική θέση στην οποία βρέθηκαν οι άνθρωποι του πολιτισμού εξαιτίας της πανδημίας. Ακόμη και το κοινό που δεν πηγαίνει τακτικά στο θέατρο, αναφέρεται όλο και περισσότερο στην τραγική θέση των καλλιτεχνών, στο άδικο κλείσιμο των θεάτρων, των βιβλιοπωλείων, των μουσείων. Και οι φωνές των μέχρι πρότινος αδιάφορων πολιτών, πληθαίνουν.
Πώς να χωνέψεις την αλήθεια των αριθμών: 95% ανεργία στον χώρο του θεάτρου, σημειώνει το ΣΕΗ. Μείωση 23% στην παραγωγή βιβλίων καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ το πρώτο εξάμηνο του χρόνου και 20% στον ετήσιο τζίρο. Η βιβλιοαγορά κλονίστηκε ακόμη και τον Οκτώβριο και αυτή των Χριστουγέννων, που συνήθως συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο τζίρο της χρονιάς, θα υποστεί νέα δοκιμασία.
Μα μήπως τα στοιχεία από τους επισκέπτες και τα έσοδα των μουσείων είναι καλύτερα; Η αναστολή λειτουργίας τους έριξε κατακόρυφα τους δείκτες, πάνω που χαιρόμασταν για την άνοδο των προηγούμενων ετών. Μείωση κατά 80,4% στους επισκέπτες παρατηρείται το επτάμηνο του 2020, σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία, 78,5% στους επισκέπτες ελεύθερης εισόδου, 85,6% στις εισπράξεις. Το τρίμηνο του lockdown παρέσυρε και την επαναλειτουργία τους.
Στον χώρο της μουσικής, ακόμη χειρότερα. Η δισκογραφία, σε τέλμα έτσι κι αλλιώς εδώ και μία δεκαετία, σε επίπεδο παραγωγής υποχώρησε στους αριθμούς του τέλους της δεκαετίας του ’70 – αρχών του ’80. Τα προβλήματα με τα πνευματικά δικαιώματα εξάντλησαν συνθέτες, στιχουργούς, ερμηνευτές και έπειτα το κλείσιμο ανέστειλε κάθε ζωντανή εμφάνιση, για τους περισσότερους από τον Μάρτιο μέχρι και σήμερα. Τραγούδια βγαίνουν, κάποιες εκδόσεις, αλλά αποσπασματικά πια.
Ηθοποιοί και τραγουδιστές με μια μικρή ανάσα –για λίγους το καλοκαίρι– βλέπουν τις σεζόν να χάνονται, ενώ οι απώλειες –οικονομικές, ηθικές, επαγγελματικές– δεν έχουν τέλος. Οι λοιμωξιολόγοι μας προετοιμάζουν ότι μάλλον έτσι θα πορευθούμε μέχρι και τον Μάρτιο. Και ποιος ξέρει αν υπάρχει ελπίδα και για πόσους, το καλοκαίρι του 2021.
Είναι λοιπόν άξια θαυμασμού κάθε απόπειρα προετοιμασίας μιας παράστασης, μιας συναυλίας παρότι κανείς δεν γνωρίζει πότε θα γίνει επανεκκίνηση των θεάτρων, των μουσείων, των κινηματογράφων, των μουσικών σκηνών κ.λπ. Γνωρίζουν όμως ότι τίποτα δεν θα είναι πια ίδιο.