Στις 26 Απριλίου 1937, στο αποκορύφωμα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, η βασκική πόλη Γκουέρνικα βομβαρδίστηκε από τον γερμανικό και ιταλικό στρατό ως ένδειξη υποστήριξης στις ισπανικές εθνικιστικές δυνάμεις που πολεμούσαν εναντίον της κυβέρνησης της Δεύτερης Δημοκρατίας. Αυτή η τραγική ιστορική στιγμή έδωσε την έμπνευση για ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της σύγχρονης τέχνης.
Στις αρχές εκείνης της χρονιάς ο Πικάσο είχε πάρει ανάθεση από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας να δημιουργήσει ένα έργο μεγάλης κλίμακας για το ισπανικό περίπτερο στην Παγκόσμια Εκθεση του Παρισιού – είχε προγραμματιστεί για το καλοκαίρι. Ομως, δύο μήνες πριν από το τέλος της διορίας, ο Πικάσο δεν είχε ζωγραφίσει τίποτα, βυθισμένος σε μια προσωπική και δημιουργική κρίση. Ο καταλύτης για να αρχίσει να εργάζεται πυρετωδώς υπήρξε μια νέα επίθεση στην Γκουέρνικα. Σε δεκαπέντε ημέρες παρήγαγε περίπου πενήντα σχέδια και σκίτσα και έκανε πολλές τροποποιήσεις στον τεράστιο καμβά που είχε μπροστά του. Το κοινό είδε την «Γκουέρνικα» για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1937 και στη συνέχεια ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη και στην Αμερική. Στην Ισπανία επέστρεψε το 1981 και στεγάστηκε στο μουσείο Cason del Buen Retiro –παράρτημα του Prado– και από το 1992 το έργο εκτίθεται στο Museo Reina Sofia. Ο συνωστισμός που σχηματίζεται μπροστά στον πίνακα –θα ξανασυμβεί μόλις ανοίξουν πάλι τα μουσεία– και τα θαυμαστικά βλέμματα των επισκεπτών επιβεβαιώνουν διαρκώς όχι μόνον την εικαστική αξία, αλλά και την ιστορική σημασία του. Η «Γκουέρνικα» στην πορεία των χρόνων μετατράπηκε σε καθολικό πολιτικό σύμβολο, σε τέτοιο βαθμό που εξακολουθεί να εμφανίζεται ως έμβλημα σε οποιοδήποτε επεισόδιο βίας ή εγκληματικών πράξεων ενάντια σε αμάχους.
Συνεπώς ο ιστότοπος Repensar Guernica (Rethinking Guernica) διαθέτει πλούσιο υλικό για σκέψη και προβληματισμό, και όχι μόνον εικαστικό. Δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια από το Museo Reina Sofia με σκοπό να μελετήσει τη ζωγραφική του Πικάσο σε σχέση με την ιστορία του συγκεκριμένου έργου και τις συγκρούσεις του 20ού αιώνα. Περιλαμβάνει ήδη 2.000 έγγραφα που εξετάζουν το θέμα μέσω διαφορετικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων και εργαλείων. Το site είχε έως τώρα πάνω από ενάμισι εκατομμύριο unique viewers και πολλές διεθνείς διακρίσεις – έχει λάβει το βραβείο Webby από τη Διεθνή Ακαδημία Ψηφιακών Τεχνών και Επιστημών (IADAS). Και τώρα είναι έτοιμο να δεχθεί και νέο υλικό, μιας και, όπως εξηγούν οι δημιουργοί του, είναι ένα έργο που σχεδιάστηκε έτσι ώστε να παραμένει ανοιχτό και να εμπλουτίζεται διαρκώς.
Η αναβάθμιση θα προσθέσει στον ιστότοπο 200 νέα έγγραφα, ενώ μια καινούργια ψηφιακή ενότητα επιδιώκει να συνδέσει την «Γκουέρνικα» με σύγχρονα πεδία γνώσης επάνω στην Ιστορία και στη γεωγραφία. Εδώ εντάσσεται η έρευνα του Φράνσις Φράνσινα, καθηγητή εικαστικών τεχνών στο βρετανικό πανεπιστήμιο Keele, που ειδικεύεται στην Ιστορία της Τέχνης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη ριζοσπαστική καλλιτεχνική σκηνή τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στις ΗΠΑ. Η ζωγραφική του Πάμπλο Πικάσο χρησίμευσε ως σύμβολο για άλλους καλλιτέχνες-ακτιβιστές που, με διαφορετικές προσεγγίσεις και πρακτικές, προσπάθησαν να επηρεάσουν τους θεσμούς μέσω της τέχνης. Τέλος, με την ευκαιρία του εμπλουτισμού του site, το μουσείο παρουσιάζει τα «Ταξίδια της Γκουέρνικα» (Los viajes de Guernica), μια έκδοση που συγκεντρώνει πολλαπλές οπτικές ειδικών της τέχνης πάνω στην περίφημη τοιχογραφία. Στο σύνολό της η πρωτοβουλία του Rethinking Guernica υλοποιήθηκε μέσω της κοινής εργασίας διαφορετικών τμημάτων του μουσείου. Η συνεργασία τους δημιούργησε ένα ανοιχτό εργαλείο γνώσης που, με αφετηρία τον Πικάσο, αναλύει εντέλει τον τρόπο με τον οποίο παράγονται οι εικόνες της σύγχρονης ζωής.