Είναι το όγδοο Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων (ONC 8) που διοργανώνει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση (20-21/3), αλλά το πρώτο ειδικά φτιαγμένο για τον ψηφιακό κόσμο. Φέτος, ο σύγχρονος χορός κατεβαίνει από τη σκηνή και μέσα από τα έργα νέων καλλιτεχνών, που δημιουργήθηκαν το τελευταίο δίμηνο, συναντά το κοινό του στον άυλο κόσμο του Διαδικτύου. Πώς λειτουργεί, άραγε, μια κατεξοχήν παραστατική τέχνη, στην οποία η σωματικότητα πρωταγωνιστεί, μέσα στις συνθήκες της αποστασιοποίησης;
«Σίγουρα αναδύονται νέες προκλήσεις για τα βλέμματα και τις εξεγερμένες από την ψηφιακή υπερέκθεση παρεγκεφαλίτιδές μας», απαντά με χιούμορ η Ιλειάνα Δημάδη, συνεπιμελήτρια του ONC 8, μαζί με τον Κωνσταντίνο Τζάθα και τη Στεριανή Τσιντζιλώνη. «Ο χορός και οι οθόνες είναι, όμως, μια πολύ παλιά ιστορία», διευκρινίζει. «Τόσο παλιά όσο το 1943, όταν η ουκρανικής καταγωγής κινηματογραφίστρια, χορογράφος και χορεύτρια Μάγια Ντέρεν κατέγραψε στα 13 λεπτά του φιλμ “Μeshes of the afternoon” μια ψυχεδελικά χορογραφημένη παράσταση, απελευθερώνοντας εξίσου τη γλώσσα του χορού όσο και του σινεμά. Την τελευταία δεκαετία τα δεδομένα άλλαξαν: ο Αμερικανός χορογράφος Ουίλιαμ Φόρσαϊθ με το πρότζεκτ “Motion bank” (Η τράπεζα των κινήσεων) και ο Βρετανός Γουέιν Mακ Γκρέγκορ “τάισαν” με τις χορογραφίες τους την τεχνητή νοημοσύνη. Η εμπειρία της καραντίνας επαύξησε την τάση. Καλλιτέχνες οικειοποιήθηκαν τις online πλατφόρμες και την τηλεματική, τα interfaces, τις go-pro κάμερες, τα chatrooms και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και άρχισαν να συνεργάζονται με digital media artists και youtubers».
Συντονισμένα, λοιπόν, με ανάλογες λογικές πειραματισμού είναι τα έργα του 8ου Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων. Φτιαγμένα για το YouTube και το Διαδίκτυο, «εμβολίζουν με την υλικότητα των σωμάτων το απο-σωματοποιημένο ψηφιακό περιβάλλον, δημιουργώντας ενδεχομένως νέα υβριδικά είδη», εξηγεί η κυρία Δημάδη. Και επειδή οι φωνές που πρέπει να ακουστούν είναι πολλές, το ONC 8, το οποίο προέκυψε από ανοιχτό κάλεσμα (open call), περιλαμβάνει 11 νέα καλλιτεχνικά πρότζεκτ. «Ηταν, λοιπόν, αναγκαίο, ειδικά σε αυτές τις συνθήκες, να παραμείνει ενεργός ο θεσμός του Φεστιβάλ;» ρωτάμε την επιμελήτρια.
«Είδαμε μια δυνατότητα: να ενθαρρύνουμε τους δημιουργούς του σύγχρονου χορού να πειραματιστούν με τα ψηφιακά μέσα, απαντώντας στο ερώτημα “πώς κάνουμε χορό σε μια εποχή που επικοινωνούμε, φλερτάρουμε, διασκεδάζουμε και γενικά (συν)υπάρχουμε σε ένα περιβάλλον συνεχούς και διάχυτης δικτύωσης;”» απαντά η κυρία Δημάδη. Και συνεχίζει: «Το ζωντανό θέαμα είναι κάτι μαγικό – μια τελετουργία που σε καλεί να μπεις σε μια εφήμερη κοινότητα, μαζί με κάμποσους ακόμη αγνώστους. Υπάρχουν στιγμές που η συγκινησιακή φόρτιση μπορεί να σε μετατοπίσει, συνταράξει, επανακαθορίσει. Για τους ίδιους τους καλλιτέχνες είναι μια εργασία με τεράστιες ψυχολογικές και επαγγελματικές απαιτήσεις. Δεν θα έπρεπε να αμείβεται μόνο για το τελικό αποτέλεσμα που φθάνει στη σκηνή, αλλά και για τον χρόνο έρευνας και στοχασμού που προαπαιτείται. Μια εργασία που μέσα στην καραντίνα έχει σχεδόν παύσει να υφίσταται. Σαν να βρισκόμαστε στην επικράτεια ενός άγριου νεοδαρβινισμού: δεν επιβιώνει ο ισχυρότερος, αλλά ο πιο προσαρμοστικός. Δεν είμαστε, όμως, όλοι φτιαγμένοι από τα ίδια υλικά. Στη Στέγη, με τις υποτροφίες δραματουργικής ανάπτυξης και άλλες δομές έρευνας, στηρίζουμε και αυτό. Δεν θα έπρεπε να είμαστε οι μόνοι. Η υποστήριξη της διαδικασίας της δημιουργίας τέχνης θα έπρεπε να είναι ένας νέος όρος εργασίας».